|
Türkiyənin təhsil sistemində köklü islahatlar
başlayacaq
Türkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğan
Nazirlər Kabinetinin yeni tərkibinin
formalaşmasından sonra verdiyi ilk bəyanatda
ölkənin milli təhsil sistemində köklü
islahatların həyata keçiriləcəyini bəyan edib.
Türkiyə Böyük Millət Məclisində yeni hökumət
proqramı ilə çıxış edən R.T.Ərdoğan ölkənin
təhsil sisteminin bütünlüklə yenidən gözdən
keçiriləcəyini deyib. Baş nazir təhsil
islahatının bəzi məqamlarını açıqlayıb. Onun
sözlərinə görə, təhsildə bərabər imkanlar
prinsipi dərinləşdiriləcək, uşaqların gələcəyə
daha yaxşı hazırlıqlı olmaları üçün şərait
yaradılacaq:
"2023-cü ildə dünyanın ilk 10 iqtisadi cəhətdən
ən güclü ölkəsi arasında olmaq üçün məktəbəqədər
təhsildən başlayaraq zənginliyimiz və ən önəmli
rəqabət üstünlüyümüz olan uşaqlarımızın və
gənclərimizin beynəlxalq arenada söz sahibi
olacaq şəkildə yetişdirilməsi zərurəti var. Uşaq
bağçasından tutmuş universitetə qədər bütün
təhsil pillələri, milli dəyərlərimiz və
beynəlxalq standartlar əsas götürülməklə təhsil
sistemimiz tamamilə gözdən keçiriləcək və
keyfiyyəti əsas tutan təhsil proqramı həyata
keçiriləcəkdir".
Baş nazirin sözlərinə görə, islahatlar təhsil
sisteminin keyfiyyətini yüksəldən, məktəbin
önəmli rolunu artıran, sınaq imtahanları
prosesini sadələşdirən, şagirdləri və onların
valideynlərini razı salan kriteriyalar əsasında
həyata keçiriləcək. Bu müstəvidə təhsili
idarəetmə, müəllimlərin hazırlanması prosesi,
təhsil mühiti və təlim vasitələri islahatların
həyata keçirilməsini dəstəkləcəyək şəkildə
gücləndiriləcəkdir.
R.Ərdoğan qeyd edib ki, ilk növbədə, təhsilin
keyfiyyəti artırılacaq, bir çox ölkələrlə
müqayisədə daha gənc yaş səviyyəsinə malik olan
müəllimlərimiz və uşaqlarımız üçün
məktəblərimizdə innovativ dərsliklərin tətbiq
olunmasına nail olacaq, bir çox köməkçi vasitə
və alətdən istifadə etməklə təhsilin
keyfiyyətini yüksəldəcəyik. Uşaqlara elektron
kitablar pulsuz paylanılacaq. Yeni ixtira və
kəşflərə yol açacaq, gələcəyə istiqamət verən
daha qabiliyyətli uşaqların aşkar edilməsinə və
onların təhsilinə daha artıq önəm verəcəyik.
R.Ərdoğan bəyan edib ki, ölkənin Yüksək Öyrətim
Kurulu (Ali Təhsil Qurumu) də dərin islahata
məruz qalacaq. Bunun nəticəsində
universitetlərimiz daha artıq müstəqillik
qazanacaq və onların öz aralarında yarışa
biləcəyi rəqabət mühiti yaradılacaq. Təhsil
Qurumunu sadəcə universitetlər arasında
koordinasiyaedici, akkreditasiyanı təmin və
keyfiyyət standartlarını müəyyən edən bir quruma
çevirəcəyik.
 Rusiyada
məktəblilər İnternetdəki zərərli materiallardan
qorunacaqlar
Rusiyanın Federasiya Şurası uşaqlar üçün zərərli
olan çap məhsullarının, audio- və
videomaterialların yayılmasını qadağan edən
qanun layihəsini qəbul edib. Sənəd "Reklam
haqqında" qanun layihəsinə dəyişikliklər
edilməsini nəzərdə tutur. Qanun dərslik və
digər tədris vəsaitlərində reklamların
yerləşdirilməsini qadağan edir. Qanun layihəsi
ilə yaşı 18-ə qədər olanlara hansı
informasiyanın zərərli ola bilməsi müəyyən
olunur. Eləcə də bu cür materialların
yayılmasına görə məsuliyyət dərəcəsini müəyyən
edir. Qanunun pozulmasına görə fiziki şəxslərin
2 min, hüquqi şəxslərin isə 50 min rubl
cərimələnmələri nəzərdə tutulub. Qanuna əsasən
uşaqlar üçün zərərli materialların İnternetdə
yerləşdirilməsinin qarşısı ciddi şəkildə
alınacaq. Bu cür hüquq pozuntularına görə 2
mindən 30 min rubla qədər cərimə tətbiq
olunacaq. Qanun layihəsi 2012-ci il sentyabrın
1-dən qüvvəyə minəcək.
 Tələbələr
300 saat fasiləsiz kitab oxuyublar
Dominikan Respublikasından olan tələbələr
Ginnesin Rekordlar kitabına düşüblər. Onlar
fasiləsiz olaraq uzunsürən kitab oxumağa görə
dünya rekordu müəyyən ediblər. Santo-Dominodan
olan gənclər 300 saat fasiləsiz olaraq kitab
oxuyublar. Bir-birini əvəz etməklə onlar 13 gün
ərzində ölkənin keçmiş prezidenti, boş
vaxtlarında ədəbiyyatla məşğul olmuş Xuan
Boşanın kitabını ucadan oxuyublar. Tələbələrin
kitab oxumaları prosesini izləmiş ictimai
nəzarətçi onlara faktın Ginnesin Rekordlar
kitabında qeydiyyata alınmasını təmin edən
sertifikat verib. 5 nəfər tələbə əldə etdikləri
nəticə ilə kifayətlənməyərək öz rekordlarını 365
saata qədər artırmağa qərar verib. Bu cür
qeyri-adi davranışla tələbələr öz
həmvətənlərini gün ərzində heç olmasa bir saat
kitab oxumağa vaxt ayırmağa çağırıblar. Qeyd
edək ki, əvvəlki rekord ABŞ-ın Florida ştatında
olan kollecin 6 tələbəsinə məxsusdur. Onlar 10
gün ərzində 240 saat fasiləsiz kitab
oxuyublar.
Qazaxıstanda ali məktəblər tədqiqat
universitetlərinə çevriləcək
 Son
illər Qazaxıstanda təhsil sisteminin məzmunu
keyfiyyətcə yaxşılaşıb. Qəbul olunmuş 2011 -
2020-ci illərdə təhsilin inkişafına dair Dövlət
Proqramı bütün təhsil sisteminin - məktəbəqədər
səviyyədən başlamış ali məktəbdənsonrakı
mərhələyə qədər modernləşdirilməsini nəzərdə
tutur. Proqramın həyata keçirilməsi aşağıdakı
nəticələri təmin etməlidir: təhsil sahəsində
rəqabət mühiti formalaşmalı, elmi-tədqiqat ali
məktəbləri yaradılmalı, maliyyələşmə sisteminin
şəffaflığı və səmərəliliyi təmin olunmalı,
təhsil kreditləri əlçatan olmalı, müəllimin
nüfuzu yüksəldilməlidir. Əl-Fərabi adına
Qazaxıstan Milli Universitetinin rektoru Qalım
Mutanovun sözlərinə görə, bu vəzifələrin həyata
keçirilməsi üçün böyük və mürəkkəb işlər görmək
tələb olunur.
Beynəlxalq reytinqlərə müvafiq olaraq Qazaxıstan
ali təhsilin səviyyəsinə görə dünyada 51-ci
yerdədir, innovasiya aktivliyinə görə isə
Qazaxıstan 70-ci yerdədir. İqtisadi uğurlar əldə
etmək üçün isə innovasiya aktivliyinin reytinq
dərəcəsi ali təhsilin səviyyəsinə
çatdırılmalıdır. Xarici ölkələrin təcrübəsi
göstərir ki, məhz tədqiqat universitetləri
innovativ iqtisadiyyatın başlıca subyektidir.
Buna görə də prezident Nursultan Nazarbayev
milli ali məktəblərin tədqiqat universitetlərinə
çevrilməsi vəzifəsini qarşıya məqsəd qoyub. Bu
proqrama görə universitetlər innovativ
tədqiqatlar fəaliyyətinin həyata keçirilməsi
istiqamətində daha güclü və müasir elmi
infrastruktura malik olmalıdır.
Latviya: 11 illiyə keçid
Latviyada yeni təhsil modelinin tətbiqinə
başlanılacaq. Ölkənin yeni seçilmiş prezidenti
Andris Berznış 12 illik təhsil sistemindən 11
illik təhsil sisteminə keçilməsini təklif edir.
Əgər dövlət başçısının təklifi həyata keçsə,
onda Latviya 11 illik təhsil sisteminə malik
yeganə Avropa Birliyi ölkəsi olacaq. Hazırda 11
illik təhsil sistemi Rusiya, Belarus və
Ukraynada mövcuddur. Avropa ölkələrinin
əksəriyyətində təhsil 12 ildə aparılır, Böyük
Britaniya, Norveç, Çexiya və Almaniyanın bir
sıra federal ərazilərində məktəb təhsili 13 il
davam edir. Bu o demək deyildir ki, Avropa
ölkələrində məzunlar məktəbi 20 yaşda
bitirəcək, sadəcə bu ölkələrdə məktəb təhsili
Latviyada olduğu kimi daha erkən yaş dövründən
başlayacaq. Latviyanın ali məktəblərinin
müəllimləri prezidentin təklifini təəccüblə
qarşılayıblar. Onlar qeyd ediblər ki, yeni
təklifin reallaşması əlavə vəsait və qüvvə tələb
edir, çünki tələbələrə onların orta məktəblərdə
öyrənməli olduqları bilikləri mənimsətmək lazım
gəlir.
Facebook və Twitter Avstraliyada tədris olunacaq
Avstraliya məktəblərində şagirdlər Facebook və
Twitter-i xüsusi fənlər kimi öyrənməyə
başlayacaqlar. Məktəblilərə sosial şəbəkələrdə
virtual dostlarını təhqir etməmələri, şəbəkədə
təhqiredici informasiyaların və ifşaedici
materialların yerləşdirilməsindən qaçmaq,
dostlarla ünsiyyət qurmaq öyrədiləcək. Yeni
fənnin tədris olunması təşəbbüsü ilə Avstraliya
Valideynlər Assosiasiyası çıxış edib. 2200
məktəbdə oxuyan şagirdlərin valideynlərini bir
araya gətirən qurum bildirib ki, virtual
ünsiyyət zamanı yeniyetmələr insanı necə
incitdikləri və ya onu təhqirə məruz qoyduqları
barədə özlərinə hesabat verə bilmirlər. Şəbəkə
etiketinin mərkəzləşdirilmiş qaydada öyrənilməsi
barədə düşuncələrə əsas kimi İnternetdə bəzi
gənclərin təhqir və alçaldıcı ünsiyyətdən sonra
intihar etmələridir. 
İsraildə yeni qanun layihəsi hazırlanıb
İsrail təhsil sistemində əsaslı islahatlar
gözlənilir. Parlamentin (Knesset) təhsil,
mədəniyyət və idman komitəsi ölkənin təhsil
sistemində ciddi islahatların aparılmasını
nəzərdə tutan qanun layihəsi hazırlayıb.
Komitənin sədri Aleks Miller orduda xidmət
etməmiş tələbələrin büdcədən
maliyyələşdirilməsinin ləğv olunmasını təklif
edir. Bu qanun səhhətinə görə hərbi xidmət
keçməmiş və yaşı 17 tamam olduqdan sonra İsrailə
gələn vətəndaşlara şamil olunmur. Orta məktəbdə
oxuyarkən akademik təhsilə başlamış xüsusi
istedadlı tələbələrə də bu qanun tətbiq
olunmayacaq. İsrail mətbuatı yazır ki, hazırda
hökumət dövlət universitetlərində oxuyan hər bir
tələbəyə ildə ən azı 10 min şekel (pul vahidi)
ödəyir. Qanun müəllifləri hesab edirlər ki,
hərbi xidmət və ya alternativ xidmətdə olmamış
və 18 yaşdan dövlət universitetinə gələn
gənclərin təhsil haqlarının onların özləri
tərəfindən ödənilməsi daha ədalətli olardı.
İslahat tərəfdarları qeyd edirlər ki, bununla
ölkə vətəndaşlarının təhsil almaları üçün
hansısa maneə yaratmırlar. Onlar sadəcə,
tələbələrin bir qisminin öz hesablarına
oxumalarını təklif edirlər.
Xarici mətbuat materialları əsasında hazırladı:
Oruc MUSTAFAYEV |
