|
 Müasir
dövrdə məktəbin qarşısında duran əsas vəzifə
fəal vətəndaş yetişdirmək olduğundan və bu
vəzifənin həlli məktəbdə daha çox tərbiyə işi
aparılmasını tələb etdiyindən hər bir dərsin
tərbiyəedici məqsədlərinin reallaşdırılmasına
xüsusi diqqət yetirilməlidir. Bunu nəzərə alaraq
mən dərslərimdə təlim vəzifələri ilə yanaşı
tərbiyə vəzifələrinin də yerinə yetirilməsinə,
keçilən hər bir mövzunun şagirdlərin
tərbiyəsində iz salmasına çalışıram. I sinifdə
keçdiyim "açıq dərs"də bu sahədəki təcrübəmi öz
məktəbimizdən və rayonumuzun digər tədris
ocaqlarından olan həmkarlarımla bölüşdüm və
onlar dərsimdən, xüsusən də dərsin tərbiyəedici
vəzifəsini reallaşdırmaq üçün aparılmış işdən
razı qaldılar.
Ana dilindən
apardığım "açıq dərs"in mövzusu "Xocalı faciəsi"
idi. Təlim məqsədlərini mövcud standartlara
uyğun olaraq belə müəyyənləşdirmişdim.
- Mətndəki
əsas fikri şagirdlərə şüurlu şəkildə
mənimsətmək;
- Öyrəndiyi
yeni sözlərdən nitqdə istifadə etmək;
- Mətni
sürətli oxumaq.
Tərbiyə
vəzifəsi isə şagirdlərdə torpağa, Vətənə
məhəbbət, düşmənə nifrət hissi aşılamaq idi.
Həyat bilgisi,
təsviri incəsənətlə inteqrasiya əsasında
qurduğum dərsdə kollektiv iş formasından,
müzakirə, klaster, Venn diaqramı üsullarından
istifadə etdim.
Öncə lövhədə
müharibəni əks etdirən şəkillər asıldı, Xocalı
faciəsinə aid kadrlar göstərildi. Sonra
şagirdlərə şəkillər və kadrlara dair öz
fikirlərini bildirmək tapşırıldı. Sinfə
aşağıdakı suallarla müraciət etdim:
- Uşaqlar, bu
səslər, şəkillər sizə nəyi xatırladır?
- Görəsən, bu
insanların günahı nədir?
- Bu
hadisələri törədən kimlərdir?
- Onlar bizdən
nə istəyirlər?
Şagirdlərin
cavabları dinlənildikdən sonra Xocalı faciəsi
haqqında məlumat verdim. Mətn oxundu və
şagirdlər mətndə rast gəldikləri yeni sözlərin
mənasını izah edərək cümlə içərisində
işlətdilər.
Tədqiqat sualı
qoyuldu: Müharibə hansı fəsadları törədir?
Şagirdlərin
fərziyyələrini dinlədim, bir neçə fərziyyə yazı
lövhəsində qeyd olundu. Onlar üzərində iş
nəticəsində bütün şagirdlərin bu barədə
fikirləri müəyyənləşdirildi.
Lövhədən
müharibəni, qələbəni əks etdirən iki şəkil
asaraq şagirdlərə müraciət etdim:
- Birinci
şəklə baxanda nə üçün insanlar kədərlənir?
- Müharibə
nələrə son qoyur?
- O, ətraf
aləmə necə təsir edir?
Şagirdlərin
fikirləri klaster üsulu ilə lövhədə qeyd olundu.
Aydın oldu ki, müharibə zamanı üzlərə kədər
qonur, torpaqlar zəbt olunur, evlər dağıdılır,
yandırılır, kənd təsərrüfatına ziyan dəyir,
uşaqlar yetim qalır, təbiət korlanır.
Sonra 2-ci
şəkil üzərində iş apardım. Uşaqlar şəkildə
insanların sülhü qeyd etdiyini bildirdikdən
sonra sülhün nəticəsi barədə diskussiya getdi.
Qeyd olundu ki, sülh zamanı əmin-amanlıq olur,
insanlar sevinir, təbiət gözəlləşir, hər yer
abad olur.
Cavablar Venn
diaqramında müqayisə olundu. Beləliklə,
şagirdlər müharibələrin çox pis hadisə olduğu
fikrinə gəldilər, onlarda müharibələrə və onu
törədənlərə nifrət hissi yarandı. Sonra Xocalı
faciəsi haqqında şagirdlərə geniş məlumat verib,
soyqırımının nəticələrini əks etdirən
statistikanı onların nəzərinə çatdırdım.
Mövzu
ətrafında müzakirə oldu. Məlumatın müzakirəsi
aşağıdakı suallar üzrə aparıldı.
- Nə üçün bu
faciə baş verdi? O nə vaxt olub?
- Onu törədən
kimlər idi?
- Müharibə ilə
sülhün fərqi nədir?
- Bu gün
torpaqlarımızı kimlər qoruyur?
- Sən
torpaqlarımızı necə qoruyarsan?
- M.İbrahimov,
F.Əhmədov kimdir?
-
Onlar
nə
üçün
şəhid
olublar?
-
Bu
torpaqlar
və
şəhidlərimiz
haqqında
düşünəndə
hansı
hissləri
keçiririk?
Daha
düzgün
variantlar
müzakirə
olundu.
Şagirdlərin
bilikləri
meyarlara
əsasən
qiymətləndirildi.
Dərsin
nəticələrinin
çıxarılması
mərhələsində
şagirdlərə
Azərbaycan
haqqında
qısa
məlumat
verdim.
Yadelli
işğalçıların
daim
torpaqlarımızda
gözü
olduğu
qeyd
olundu.
Bildirildi
ki,
Azərbaycanın
igid
oğulları
torpaqlarımız
uğrunda
daim
vuruşmuş,
onu
düşmənə
verməmişlər.
Bu
qədim
dövrlərdə
də
belə
olub,
indi
də
belədir,
hər
zaman
da
belə
davam
edəcək.
Biz
əminik
ki,
itirilmiş
torpaqlarımız
sülh
yolu
ilə,
lazım
gələrsə
müharibə
yolu
ilə
də
olsa
geri
qaytarılacaq,
günahsız
insanlarımızın
qanı
yerdə
qalmayacaq.
Xocalı
faciəsində
həlak
olanların
əziz
xatirəsi
bir
dəqiqəlik
sükutla
yad
olundu.
Yaradıcı
tətbiqetmə
üçün
şagirdlərə
Xocalıya
aid
şəkil
çəkmələri
tapşırıldı.
Beləliklə,
dərsin
tərbiyəedici
məqsədinə
- şagirdlərdə
düşmənə
qarşı
nifrət
hissinin
yaradılması,
onlarda
vətənpərvərlik
hissinin
gücləndirilməsinə
nail
olundu.
Zemfira
ABDULLAYEVA,
Ucar
şəhər
2
nömrəli
məktəbin
ibtidai sinif müəllimi |
