Bu fikri Azərbaycan əsilli tanınmış Türkiyə cərrahı və
araşdırıcısı İbrahim Yıldırım redaksiyamızın kollektivi
ilə görüşündə bildirib
Tanınmış
filoloq, dəyərli ziyalı, Avrasiya Universitetinin
professoru Ədalət Tahirzadə artıq neçə müddətdir ki,
qəzetimizlə sıx əməkdaşlıq edərək maraqlı bir layihə
reallaşdırır: Vaxtilə müxtəlif səbəblərdən - ya təhsil
almaq üçün, ya siyasi baxışlarına görə xarici ölkələrə
üz tutmuş, getdiyi yerləri özlərinə vətən qərar vermiş
azərbaycanlılar və Azərbaycanəsilli türk aydınları
haqqında ilk qaynaqlara əsaslanan məqalələrlə
qəzetimizdə çıxışlar edir. Onun bu silsilədən
"Azərbaycan müəllimi" qəzetinin builki 15 iyun tarixli
nömrəsində dərc olunmuş məqaləsi Azərbaycanəsilli
görkəmli Türkiyə cərrahı, elm adamı və maraqlı tarixi -
etnoqrafik araşdırmalar müəllifi, professor İbrahim
Yıldırım haqqında idi. Ədalət müəllimin Azərbaycana
sonsuz məhəbbət bəsləyən professor İbrahim bəyə böyük
sayğı ilə qələmə aldığı "Azərbaycan məcnunu - professor
Dr.İbrahim Yıldırım" adlı həmin məqalə istər
redaksiyamızın əməkdaşlarının, istərsə də oxucularımızın
dərin marağına səbəb olmuşdu. Bu yaxınlarda öyrəndik ki,
Ədalət müəllim məqaləsi vasitəsi ilə tanış olub
sevdiyimiz İbrahim bəylə redaksiyamızın əməkdaşlarını
görüşdürmək kimi xeyirxah və bizim üçün maraqlı bir
missiyanı öhdəsinə götürüb. Nəhayət, ötən cümə görüş baş
tutdu. Azərbaycana qonaq gələn professor İbrahim
Yıldırım redaksiyamızın və Təhsil Nazirliyi
İctimaiyyətlə əlaqə şöbəsinin əməkdaşları ilə görüşdü.
Biz iki saatadək çəkən görüşdə İbrahim bəyin olduqca
mənalı həyat tarixçəsi, fəaliyyəti, həyat fəlsəfəsi ilə
tanış olduq. Bu böyük təbib və insanın əslən
azərbaycanlı olmasından sonsuz fəxarət hissi duyduq.
Söhbətə "Azərbaycan müəllimi" qəzetinin baş redaktoru
Bayram Hüseynzadə körpü saldı.
Bayram
Hüseynzadə:
- Hörmətli İbrahim bəy, "Azərbaycan müəllimi" qəzetinin
yaradıcı heyəti ilə görüşə xoş gəlmişsiniz. Sizinlə
görüşümüzdən məmnunuq.
Hörmətli həmkarlarımız, siz İbrahim bəyi yaxşı
tanıyırsınız. Qəzetimizin yazılarından onun haqqında
müəyyən məlumata maliksiniz. Əlavə edim ki, İbrahim bəy
nəinki Türkiyədə, dünyada tanınan bir həkimdir. Eyni
zamanda Türkiyənin və Azərbaycanın tarixini çox mükəmməl
bilən bir araşdırıcı, maraqlı insandır. Mən eyni zamanda
onu da bildirim ki, təhsil naziri cənab Misir Mərdanovun
da İbrahim bəyə bir alim, həkim və şəxsiyyət kimi böyük
hörməti var. Mənim üçün maraqlı bir məqam ondan
ibarətdir ki, İbrahim bəyi Azərbaycanda çoxlu sayda
insan tanıyır və hamı onunla görüşmək istəyir. Ancaq
Azərbaycana gəldiyi qısa müddətdə İbrahim bəy özü bizim
qəzetin kollektivi ilə görüşmək istəyib. Görüşdə
"Azərbaycan müəllimi" qəzetinin yaradıcı kollektivi,
Təhsil Nazirliyinin mətbuatla bağlı şöbəsinin
əməkdaşları iştirak edirlər.
İbrahim bəy çox mütaliəli, hazırlıqlı bir insandır. Eyni
zamanda o, Türkiyədə təhsil sahəsində həyata keçirilən
tədriblərdə yaxından iştirak edən bir adamdır. İbrahim
bəyi yaxşı tanıyan Ədalət müəllim də bugünkü görüşümüzdə
iştirak edir. Azərbaycanın tanınmış ziyalılarından olan
Ədalət Tahirzadə qəzetimizdə bizim üçün çox önəmli
tarixi materiallar verir. Yaxşı olar ki, Ədalət müəllim
də bir neçə kəlmə danışsın, sonra sözü İbrahim bəyə
verək.
Ədalət Tahirzadə:
- İbrahim bəylə biz bir neçə ildir ki, dostluq,
yoldaşlıq edirik. İbrahim bəy Türkiyənin ən gözəl
aydınlarından biri, dünya miqyasında tanınmış estetik
cərrahdır. O yalnız Türkiyədə deyil, dünyanın bir çox
ölkələrində təhsil alıb. Mənim üçün o, cərrahdan çox
gözəl bir azərbaycanlıdır. Əsilləri - kökləri
Azənbaycandandır. İndi yəqin özü bu haqda geniş məlumat
verəcək. Onu deyim ki, dünən (oktyabrın 10-u - Y.Ə.)
100 illiyi qeyd olunan xalq şairi Mirvarid Dilbazi
İbrahim bəyin xalasıdır. İbrahim bəy həm də gözəl
araşdırmaçıdır. Onun "Türk plastik cərrahlığı tarixi"
əsərində 8-ci yüzildən bəri türk dünyasında plastik
cərrahlığın tarixi araşdırılır. İbrahim bəyin digər
maraqlı araşdırmaları da var. Məsələn, "Azərbaycandan
Amasyaya daşınan türk kültürü və şirvanlılar",
"Türkiyədə Azərbaycan kültürü", "İstanbul Universitetini
bitirmiş azərbaycanlılar" və s.
İbrahim bəyin çox geniş bir çevrəsi var. Tez-tez
Azərbaycana gəlir. Mən sevinirəm ki, o, "Azərbaycan
müəllimi" qəzeti redaksiyasının kollektivi ilə görüşdü.
Mən bu kollektivə minnətdaram. İbrahim bəy haqqında ilk
yazını məhz sizin qəzet dərc edib. Bizim bir layihəmiz
də var. İnşallah, İbrahim bəy bundan sonra özü sizdə
tarixi mövzuda silsilə yazılarla çıxış edəcək. Mən də
sizin adınızdan İbrahim bəyə xoşgəldin deyirəm.
İbrahim bəyin sizinlə görüşməsi əslində mənim təşəbbüsüm
idi. Arzu edərdim ki, belə görüşlər davamlı olsun.
Sizinlə görüşməyə mən də şadam. Hər birinizə öz adımdan
təşəkkür edirəm. İndi isə sözü verək İbrahim bəyə.
İbrahim Yıldırım:
- Hər şeydən əvvəl məni buraya görüşə dəvət edənlərə,
sizlərə çox təşəkkür edirəm. Biz Ədalət bəylə bu barədə
İnternet vasitəsi ilə danışıb razılaşdıq.
İnsan oğlunun 100 ildə heç dəyişmədiyini, yüz ilin
insanlar arasında çox kiçik bir vaxt olduğunu mən
ailəmin Azərbaycandan Türkiyəyə köçməsindən 90 il sonra
buraya gəlib bütün qohumlarımı tapdıqda bir daha yəqin
etdim. Atalarımızın, babalarımızın, nənələrimizin bizə
anlatdığı hər şey burada qalanların da eyni şəkildə
dinlədiyi hekayələrdir. Biz siyasət adamı deyilik. Amma
hər kəsin bir siyasi kültürü var. Məsələn, bizdə -
demokratik Türkiyədə çoxlu partiya var. Seçki vaxtı hər
kəs gedib səsini öz partiyasına verir. Amma ölkəni
ortaya qoyan bir mədəniyyət var. Bu mədəniyyət, nə
edirsinizsə edin, dəyişmir. Onun üçün də Azərbaycanla
Türkiyənin yaxınlığını ifadə etmək üçün "Bir millət, iki
dövlət" deyimi ortaya çıxıb.
Bu baxımdan bizim dilimiz demək olar ki, eynidir. Hər
halda mən "gəlirəm, gedirəmlə", "geliyorum, gediyorum"
arasında bir fərq görmürəm. Çünki bizim Ərzurumda
danışılan türk ləhcəsi Azərbaycan dilinə çox yaxındır.
Onun üçün ki, biz eyni millətin soyuyuq. Hər ölkədə bir
mədəniyyət millətçiləri olur. Hər ölkənin yerləşdiyi
mahalda, bölgədə hansı mədəniyyət keçərlidirsə o
mədəniyyətin vətəndaşı oluruq. Madam ki, bizim
mədəniyyətimiz türk mədəniyyətidir, biz də türk
mədəniyyətini incələyib ortaya qoymalıyıq. Onunla bağlı
dəyərləri bərabər paylaşmalıyıq. Bu burada da belədir,
İranda da, Türkiyədə də, Balkanlarda da. Balkanlar Qərbə
yaxın olduğu üçün əhalisi çox duyğusal deyil. Uzun
müddət basqı altında olmalarına rəğmən çox böyük elm
adamları yetişdirmişlər. Fəqət onu biləsiniz ki, türk
dünyasının ürəyi, qəlbi Azərbaycandır. Bu, sadəcə mənim
inancım deyil. Biliklərim, coğrafiyam hamısı bunu mənə
göstərir. Siz müəllimlər üçün çıxan qəzet kimi
çiyinlərinizdə böyük yük daşıyırsınız.
İndi isə düşünürəm ki, əvvəl bir qədər özüm haqqında
danışıb sonra sizin suallarınıza cavab verməyim daha
yaxşı olar.
Mənim ailəm 1898-ci ildə buradan köçməyi qərar
vermişdir. Bunun bir çox səbəbləri olmuşdur ki,
bunlardan da biri, həm də əsası o vaxt rusların həm
Balkanlara, həm də Qafqaza enib Türkiyəni hər tərəfdən
əhatəyə almaq səbəbi ilə etdikləri təzyiqlərdir. Bu
təzyiqlər Azərbaycanda da olmuş və onu bir çox ailələr
öz üzərində hiss etmişdir ki, onlardan da biri bizim
ailəmiz olmuşdur. Mənim atam Sarı Qulu da bu taleyi
yaşamışdır. O, Qaçaq Kərəmi öz evində saxlayaraq qorumuş
və ruslara verməmişdir. Bu zaman ondan şikayət etmişlər
və babamı tutaraq Sibirə sürgünə göndərmişlər. Lakin
Sibirdə komandirin qızını müalicə etdiyindən onun
qaçmasına şərait yaradılmış və o, qaçaraq Zəngəzura
gəlmiş, bir müddət burada yaşadıqdan sonra Qərbi
Azərbaycana getmişdir.
Nənəmin anlatdığına görə, o zamanlar quberniyamız Gəncə,
mahalımız Qazax, vağzalımız Ağstafa, bazarımız isə
Tiflis olmuşdur. Bakı ilə əlaqələrimiz az imiş. Bakı
neft çıxandan sonra inkişaf etmişdir. O zaman Gəncə
Azərbaycanın ürəyi idi, bunu kimsə inkar edə bilməz.
Təkcə Azərbaycanın deyil, bütün Qafqazın mədəniyyətini
toplayan arxivlər isə o zaman Tiflisdə yerləşirdi. Bu
gün də arxivlər oradadır və araşdırma aparanlar oraya
gedirlər.
1898-ci ildə bir çox ailələrlə birlikdə bizim ailəmiz də
Tiflisdən Batumiyə, Batumidən Trabzona, oradan Samsuna,
Samsundan isə arabalarla Amasyaya getmişdir. Amasya
Türkiyənin çox tarixi bir şəhəridir. Amasyada ilk
bələdiyyə azərbaycanlılar - şirvanlı Abdurrahman Əfəndi
tərəfindən 1883-84-cü illərdə yaradılmışdır. Ondan sonra
da 10-a yaxın azərbaycanlı bələdiyyə başqanı olmuşdur.
Bütün millət vəkillərinin yarısı Azərbaycan əsillidir.
Düşünürəm ki, hər ölkədə Azərbaycan diasporu ola bilər.
Bu təbii bir şeydir. Lakin Türkiyədən başqa. Çünki
Türkiyədə Azərbaycan diasporu ola bilməz. Bunun üçün 80
milyon insanın hamısının diaspor olması lazım olardı.
Biz eyni millətin, eyni mədəniyyətin övladlarıyıq.
Mənim əmilərimin də hamısı Amasyada yerləşmişlər.
Onların hamısı Azərbaycanda anadan olub. Təkcə atam
atasını və anasını yaxşı xatırlamırdı. Çünki Türkiyədə
anadan olmuşdu.
Biz oraya getdikdən sonra 4 müharibə keçirmişik. O
savaşlardan Qafqaz cəbhəsində, Sarıqamışda bir əmim
şəhid olmuş, bir əmim Qalisiya cəbhəsində Osmanlı
Ordusunda general olaraq itkin düşmüşdür. Oxumayan bir
əmim isə 14 il əsgərlik çəkib qayıtmışdır. Demək
istəyirəm ki, hər ailənin iztirabları olub. Nənəm
deyərdi ki, ay oğul, biz batdıq. Amma narahat olma, biz
yenə yüksələcəyik.
Aradan zaman keçib. Türkiyə-Sovet mədəniyyət əlaqələri
çərçivəsində 1990-cı ildə Moskvaya gəldim. Orada 2
konfrans verdim. Sonra Azərbaycana gəldim. Burada məni
qarşıladılar. Ondan əvvəl yerlilərimdən biri Türkiyəyə
gəlmişdi. Bir-birimizdən xəbər tutmuşduq. Azərbaycanda
bir ay qaldım. Qazaxa getdim. Bütün qohumlarımı tapdım.
Bir daha təkrar edirəm ki, məhz onda mən bütün qapıların
bağlı olduğuna rəğmən 100 ilin insan həyatında heç bir
şey olduğunu hiss etdim.
Tale qismətindən xanımım tanınmış Azərbaycan şairi Molla
Vəli Vidadinin nəvəsidir. Budəfəki gəlişimdə onun
qohumlarının axtarışındayıq. Xoş bir təsadüfdən Mirvarid
Dilbazinin 100 illik yubileyində mən də iştirak etdim.
Mən Türkiyədə oxudum. Qırıxqalada təhsilimə başladım.
Merzifonda (Merzifon bu gün Amasya ilinin 7 ilçəsindən
biridir - Y.Ə.) ibtidai məktəbi bitirdim. İmtahan
verib Trabzon liseyinə qəbul olundum. Oranı bitirdikdən
sonra əsgəri tibbiyə girdim. Dədə-babalarım həkim olduğu
üçün bu sənəti seçdim. İlyarım təhsil alandan sonra
məzun olmağa 3 gün qalmış məni əsgərliyə oxutmaq üçün
çəkilən bütün xərcləri ödəyib azad oldum və İstanbula
getdim. O vaxt Türkiyədə belə bir qanun var idi.
İstanbul Universitetinə qəbul oldum və burada ümumi
cərrahlıq ixtisası aldım. Sonra əsgərliyə getdim.
Əsgərliyə gedəcəyim gün çox gənc yaşlarında atamı
itirdim. Bu səbəbdən əsgərliyə 2 gün gec getdim. O vaxt
bir qanun qəbul olunmuşdu, əsgərliyə 2 gün gec gedən
orduda 1 ay artıq qulluq etməli idi. Elazığa getdim.
Elazığ Azərbaycan şairi Almaz İldırımın illərlə qaldığı
yerdir. Nigar Rəfibəylinin böyük qardaşı Kamil Aran da o
vaxt Elazığdakı sığorta xəstəxanasında işləyirdi. Onun
oğlu mənim dostum idi. Əsgərlik müddətində Elazığ əsgəri
xəstəxanasında ümumi cərrah olaraq çalışdım. Əsgərliyi
bitirməyə 1 həftə qalmış tələbələrin (öyrəncilərin)
əsgərliyə getməməsi barədə bir qanun qəbul olundu.
Amma o müddət ərzində ölkənin görmədiyim yerlərini
gəzdim. Əsgərlikdən sonra universitetə dönmək əvəzinə
İngiltərəyə getdim. 6 il burada təhsilimi davam
etdirdim. Ümumi cərrahlıqdan əlavə plastik,
rekonstruktiv və estetik cərrahiyyə ixtisasını da aldım.
Orada ikən dosent oldum.
Sonra Türkiyəyə döndüm. Bundan heç peşman da deyiləm.
Ondan sonra Amerikada gənc doktorlar deyilən müsafir
xoca olaraq çalışdım. Dünyanın bir çox yerlərinə getdim.
1990-cı ilin oktyabrında Bakıya gəldim. Buradakı Semaşko
adına xəstəxanada Sovetlər Birliyində xaricdən əməliyat
edən ilk türk olaraq çalışdım. 230 xəstəni təmənnasız
əməliyyat etdim. O zaman hətta xəstəxananın adının
dəyişdirilərək İbn Sina adlandırılmasına təşəbbüs etdim,
yaranmış bir fürsətdən istifadə edərək xəstəxanaya su
çəkdirdim.
1994-cü ildə yenidən Azərbaycana gəldim. O vaxt
Azərbaycan Prezidenti olan Heydər Əliyev İstanbulda bizi
görmüş və Azərbaycana dəvət etmişdi. Novruz bayramı
ərəfəsində bir qrup həkimlə Azərbaycana gəlib Hərbi
Hospitalda yaralı əsgərlərə yardım etdik, təxminən 2
həftə çəkən səfərimiz zamanı 68 xəstə üzərində
mikrocərrahiyyə əməliyyatları apardıq.
O vaxt şəraiti olmayan hər iki xəstəxanada sonralar çox
gözəl təmir işləri aparılmış və nümunəvi şərait
yaradılmışdır. Bu dəfə onları gördükdə çox məmnun
qaldım.
Azərbaycan üçün yüksək ixtisaslı tibb mütəxəssislərinin,
həkimlərin hazırlanması sahəsində çoxlu çalışmalarım
olub. 1992-ci ildə Azərbaycanın 10 nəfər tibb tələbəsini
Türkiyəyə gətirərək təqaüdlə təmin etdirdim. Onlardan
5-ni İstanbul Universitetinin Cərrahpaşa tibb
fakültəsində, 5-ni isə İstanbul Çapa tibb fakültəsində
yerləşdirdim. İndiyədək 97 tələbənin Türkiyədə oxumasına
kömək etmişəm. Onlardan hələ təhsilini bitirməyənlər də
var. Təhsilini bitirərək dönənlər burada tanınmış
həkimlər kimi yüksək vəzifələrdə çalışırlar.
Azərbaycandan Türkiyədə oxuyanlar çoxdur. Bu lazımdır,
çünki Azərbaycandan Amerikaya, Almaniyaya, İngiltərəyə
və digər ölkələrə gedən tələbələr bir sıra çətinliklərlə
qarşılaşırlar. Ən əvvəl o ölkələrdəki insanların bir
kimlik problemi var. Azərbaycanlılar üçün kimlik
probleminin çox asan çözüləcəyi yeganə yer isə
Türkiyədir. Çünki buraya gələnlər eyni dildə danışan
adamları görür, eyni yeməyi yeyir, eyni adətlərin şahidi
olurlar. Bu isə çox önəmli bir şeydir.
Bizim Azərbaycanla münasibətlərimiz davam edir.
Əlimizdən gələni edir, atamızın, anamızın vəsiyyətlərini
yerinə yetiririk. Dədəmizin, nənəmizin öyrətdiyi
mahnılar bizim üçün çox əzizdir. İnşallah, həmin
mahnılar pozulmaz, çünki həyatda heç də hər şey
pozulmur.
Azərbaycan əhalisi, Azərbaycan toplumu çox duyğusal,
emosionaldır. O duyğu xaricində gerçəkçi olmağı öyrənmək
lazımdır. Biliklər, irəliləmə də gerçəkçi olmadan mümkün
deyil. "Mənim savadım heç kimdə yoxdur", "Mən hər şeyi
bilirəm" deyə düşünməklə irəli getmək olmaz. Yalnız hər
zaman "Mən bu işi bilmirəm, öyrənəcəm" deyəcəyiniz halda
öyrənmək, irəli getmək mümkündür.
***
Görüşdə professor İbrahim Yıldırıma "Azərbaycan
müəllimi" qəzetinin əməkdaşları tərəfindən bir sıra
suallar ünvanlandı:
Sual: -
Azərbaycan təhsilinin vəziyyəti ilə bağlı nə deyə
bilərsiniz? Türkiyənin təhsil sistemi ilə müqayisədə
bizdə nələri müsbət, nələri çatışmayan cəhətlər hesab
edirsiniz?
Cavab: -
Azərbaycan təhsilində son illər çox güclü dəyişmələr
gedir, yeniliklər tətbiq olunur. Sizdə orta məktəblərdə
oxuyanlar elmlərin əsasları üzrə geniş və mükəmməl
bilgilər alırlar. Azərbaycanda çoxdan 11 illik orta
təhsil tətbiq olunur, Türkiyədə isə indi-indi 12 illik
orta təhsilə keçilir. Lakin sizdə adamların öyrəndikləri
bilikləri tətbiq etmələri sahəsində problemlər var. İndi
sizin orta təhsilin məzmununda aparılan islahatlar yəqin
ki, yaxın illərdə bu çatışmazlığı tamamilə aradan
qaldıracaq. Çünki indi sizin orta məktəblərdə öyrədilən
biliklərin tətbiqinə böyük önəm verilir.
Türkiyədə ali məktəblər Avropaya, Qərbə daha çox
inteqrasiya olunub. Ancaq anqlo-amerikan təhsil
sisteminə keçərkən biz heç bir şey itirmədik,
sərbəstliyimizi qoruyub saxladıq. Qərbə paralel bir
sistem qurduq. Bizim bütün dövlət məktəblərində, istər
ali, istərsə də orta məktəblər olsun, təhsil pulsuzdur.
İmtahan verib oxumaq fürsəti qazananlar bu imkandan
istifadə edə bilirlər.
Türkiyədə təhsilə dəstək verən qurumlar, xüsusən
xeyriyyə fondları çoxdur. Onlar çəkinmədən tələbələrin
təhsilinə vəsait xərcləyirlər. Tələbələrə kredit
verilməsi praktikasından da geniş istifadə olunur.
Tələbə təhsilinə dəstək üçün aldığı müəyyən məbləğdə
krediti universiteti bitirib, əgər oğlandırsa əsgərliyə
gedib qayıtdıqdan, işə girib işlədikdən 2 il sonra
qaytarır. Pulu qaytarmaq ona görə zəruri olur ki, digər
təhsil alanlara da belə köməklikləri göstərmək mümkün
olsun.
Məsələn, mən bizdə kənddən gəlmiş, orta təhsilini belə
başa vurmamış Ömər bəy adlı bir iş adamı tanıyıram, o,
universitetdə 857 tələbəyə qarşılıqsız borc verərək
oxudur. Amma tələbə çalışmadığı zaman pulunu kəsir.
Sizin təhsilinizdə də yeniliklər çoxdur. Onlardan biri
də tibb təhsilində rezidenturanın tətbiqidir. Bu bizim
zatən istədiyimiz və ATU-nun rektoru Əhliman
Əmiraslanovla görüşlərimizdə davamlı olaraq danışdığımız
bir şeydir. Tibb Universiteti üçün xəstəxanaların
tikilməsi də müsbət işlərdəndir.
Sual: -
Bu yaxınlarda Azərbaycanda belə bir məlumat yayıldı ki,
Türkiyədə bütün ali məktəblərdə təhsil haqqı ləğv
olunub. Bu nə deməkdir?
Cavab: -
Türkiyədə universitetlərdə tələbələrin 6 ayda ödədikləri
vəsait var. Bu hər tələbə üçün kiçik məbləğ olub,
200-250 Türkiyə lirəsi, yəni təxminən 100 ABŞ dolları
təşkil edir. Xarici tələbələr bu məbləğin 2 misli qədər
ödəyirlər. Həmin vəsaiti dövlət deyil, universitetlər
özləri alırlar: tələbələrin yeməyi, digər zəruri kiçik
xərclər üçün. Həmin ödənişlər aradan qaldırılıb.
Sual: -
Azərbaycanda dövlət ali məktəblərinin tələbələrinin 60
faizi dövlət hesabına, 40 faizi isə ödənişlə təhsil
alır. Bəs Türkiyədə dövlət ali məktəblərində ödəniş neçə
faizdir, yəni tələbələrin neçə faizi dövlət hesabına,
neçə faizi ödənişli oxuyur?
Cavab: -
Türkiyədə dövlət ali məktəblərində tələbə heç bir
vəsait ödəmir. Hamısını dövlət özü ödəyir. Ödəniş ancaq
özəl ali məktəblərdədir. Lakin dövlət onlara da limit
qoyur ki, məsələn, 45 faiz tələbəni pulsuz oxudacaqsan
və dövlət bu tələbin yerinə yetirilməsinə nəzarət edir.
Sual: -
Azərbaycanda uzun müddətdir ki, müzakirə gedir. İnsanlar
deyirlər ki, nə üçün özəl ali məktəblər təhsil haqqı
olaraq istədikləri qiymətləri qoyurlar. Dünyada bu
proses necə gedir? Türkiyədə bunu dövlət nizamlayırmı?
Cavab: -
Türkiyədə də dövlət bu məsələyə çox qarışmır. Ancaq
bizdə bir qurum var - YÖK (Yüksək Öyrətim Kurulu). Həmin
qurum bu məsələyə müdaxilə və nəzarət edir.
Universitetlərdə təhsil haqqı öyrədilən ixtisaslar üçün
lazım olan maddi-texniki bazadan asılıdır. Məsələn, elə
fakültələr, ixtisaslar var ki, daha çox avadanlıq tələb
edir. Xüsusən də texniki yönümlü ixtisaslarda. Amma
elələri də var ki, çox avadanlıq gərək olmur. Məsələn,
humanitar ixtisaslar. Ödəniş qiymətləri
müəyyənləşdirilərkən bu amil nəzərə alınır və qiymətlər
əsaslandırılır.
Sual: -
Siz indiyədək Azərbaycandan tibb ixtisasları üzrə 97
tələbənin Türkiyədə oxumasına kömək etmisiniz. Bizim
tələbələrin səviyyəsi haqqında nə deyə bilərsiniz?
Cavab: -
Dünyanın bütün insanları eynidir. Bu baxımdan
azərbaycanlı tələbələr də türkiyəli tələbələrdən heç
fərqli deyil. Lakin onların içərisində istedadları,
bilikləri ilə fərqlənənlər olur. Məsələn, mənim 5 il
öncə Azərbaycandan gətirdiyim 2 tələbəTUS (Türkiyə
uzmanlıq sınavı) imtahanlarında bütün ölkə üzrə ən
yüksək nəticə göstərərək birinci olmuşlar.
Bayram Hüseynzadə:
- İbrahim bəy, bizimlə görüşə vaxt ayırdığınıza və
maraqlı söhbətlərinizə, dediyiniz dəyərli fikirlərə görə
Sizə dərin təşəkkürümüzü bildiririk. Xahiş edərdik ki,
vaxtınız olduğu təqdirdə bizim qəzetimizə Azərbaycanla,
Türkiyə ilə, hər iki ölkənin tarixlərilə bağlı mütəmadi
yazılar verəsiniz. Azərbaycana yolunuz düşəndə bizim
kollektivlə daha geniş şəkildə görüşməyə vaxt
ayırasınız. Sağ olun.
Hazırladı: Yusif ƏLİYEV |