Təhsilin
müasir vəzifələri hər şeydən əvvəl şagirdin tam bir
şəxsiyyət olaraq sərbəstlik əldə etməsini tələb edir.
Məktəbdə şagird üçün elə demokratik bir şərait
yaradılmalıdır ki, təlim əməyi və tərbiyəvi təsirlər
şagird üçün cansıxıcı fəaliyyətə çevrilməsin. Şagird öz
bacarığını, nəyə qadir olduğunu nümayiş etdirə bilsin.
Bunun üçün məktəbdə müəllim-şagird münasibətləri
səmimiyyətə və qarşılıqlı etimada əsaslanmalıdır.
Müəllim-şagird münasibətlərinin mərkəzində müəllim
dayanır. Xalq özünün ən qiymətli, ən əziz sərvətini -
övladlarını müəllimə etibar edir. Şagird şəxsiyyətini
formalaşdırmaq vəzifəsini həyata keçirən müəllim özü
hərtərəfli şəxsiyyət kimi təşəkkül tapmalı, hər bir
şagirdə humanistcəsinə yanaşmalı, eyni zamanda müasir
tələblərlə ayaqlaşan bir ziyalı olmalıdır.
Təcrübə göstərir ki, şagirdə müəllim şəxsiyyətinin
təsirini heç nə ilə əvəz etmək mümkün deyildir.
Müəllimin sözü ilə əməli arasında fərq olmamalıdır.
Hazırkı dövrün müəllimi hərtərəfli biliyə, elmi-texniki
nailiyyətləri tətbiq edə bilmək bacarığına malik
olmalıdır. Şagirdın də məhz bu tələblər səviyyəsinə
hazırlanması onun pedaqoji əməyinin əsas məqsədi
olmalıdır. Bu məqsədə nail olmaq üçün həm dövri
mətbuatı müntəzəm izləyir,qabaqcıl pedaqoqların
yeniliklərini öyrənib öz işimə tətbiq etməyə çalışıram.
İstər sinif, istərsə də məktəb şagird kollektivi yekcins
deyildir. Burada yaxşı nümunəvi sayılanlarla yanaşı
"çətin", "intizamsız" şagirdlərə də rast gəlinir. Bəzi
hallarda belə şagirdlə iş faydasız görünür, bir çox
müəllimlər isə belələri ilə məşğul olmağı əhəmiyyətsiz
hesab edirlər. Şagirdlərin təlim marağının azadlığı
hazırkı dövrdə bu cür faktlara daha çox rast gəlinir.
Mən bu qəbildən olan şagirdlərə həmişə nikbin yanaşmış,
ardıcıl məqsədyönlü tərbiyəvi təsir göstərmiş, onlarda
öz qüvvələrinə inam yaratmışam. Düşünürəm ki, "müsbət
cəhətlərinə istinad etməklə şəxsiyyətin
tərbiyələndirilməsi" pedaqoji prinsipinə riayət edən hər
bir müəllim şagirdlərlə münasibətinin düzgün təşkilinə
nail ola bilər.
Müəllim öz şagirdlərini sevməlidir, onların psixoloji
yaş və əqli keyfiyyətlərini nəzərə almalıdır. Fərdi
xüsusiyyətlərini bilmək müəllimə imkan verir ki,
şagirdlərin hər birinə düzgün yanaşa bilsin. Düzgün
humanist və demokratik yanaşma müəllimi hakim, şagirdi
günahkar vəziyyətindən çıxarır, onların arasında
qarşılıqlı dostluq və hörmət münasibətlərinin
formalaşmasına şərait yaradır.
Şəxsiyyətinə hörmət edilən şagird öz ləyaqətini dərk
edir, özünün cəmiyyətə, xalqına layiq bir vətəndaş
olacağına, həyatda layiqli yer tutacağına inanır.
Müəllim şagirdin şəxsiyyətinə hörmət etməklə onun
qəlbinə, mənəviyyatına bir sakitlik bəxş edir. Müəllim
şagirddə dosta, xalqa, vətənə qarşı məhəbbətlə yanaşı,
düşmənə nifrət oyatmalıdır. Düşmənə nifrət oyatmaq
vətənpərvərlik tərbiyəsinin mühüm tərkib hissəsidir. Bu
hisslərə istinad etməklə şagirdləri vətənin müdafiəsinə
hər an hazır olmağa hazırlamaq günümüzün tələbidir.
Müstəqil Azərbaycanımızın gələcəyi olan şagirdlərlə
münasibətdə müəllimlər olduqca diqqətli olmalıdırlar.
Pedaqoji əməkdaşlıq elə qurulmalıdır ki, hərtərəfli
şəxsiyyət tərbiyə etmək mümkün olsun. Bunun üçün hər bir
müəllim zəhmətə qatlaşmalı, müəllim-şagird
münasibətlərini düzgün təşkil etməlidir.
Könül VASANOVA,
Zaqatala şəhər Humanitar fənlər gimnaziyasının tarix
müəllimi |