|
 Bu
gün respublikamızın bütün sahələrində inkişafın vüsət
aldığı, çiçəkləndiyi dövrdə təhsil sahəsində gedən
islahatların müsbət dəyişiklikləri hər birimizi
maraqlandırır və bizi işlərimizdə yeniliklər etməyə,
yaradıcılığa səsləyir.
Təhsil sahəsində aparılan islahatların məqsədi əsasən
təhsilin keyfiyyətini yüksəltmək və onun inkişafını
təmin etməkdir. Həyata keşirilən Milli Kurikulum
islahatları da məhz bu məqsədin peallaşmasına xidmət
edir.
Bildiyimiz kimi, 2012-2013-cü dərs ilindən V siniflərdə
də fənn kurikulumları tətbiq olunur. Digər həmkarlarım
kimi bu sahədə mən də müəyyən təcrübə əldə etmişəm.
Həmin təcrübə haqqında oxucularda təsəvvür yaratmaq üçün
bu yaxınlarda keçdiyim "açıq dərs" nümunəsini onlara
təqdim edirəm.
Məzmun xətti: 1. Tarixi zaman
2. Tarixi məkan
3. Dövlət
Standartlar:
1.1. Xronologiya ilə bağlı əsas anlayışları
fərqləndirir.
1.1.2. Sadə xronoloji məsələləri həll edir.
2.1. Azərbaycan ərazisinin təbii-coğrafi şəraitini
tarixi hadisə, proses və təzahürlərlə əlaqələndirir.
2.1.2. Xəritələrdə Azərbaycan ərazisini və mühüm tarixi
abidələri müəyyənləşdirir.
3.1. Azərbaycan ərazisində dövlətlərin yaranması,
inkişafı və tənəzzülü ilə bağlı bilik və bacarıqlar
nümayiş etdirir.
3.1.2. Xalqın mənafeyinin qorunmasında dövlətin rolunu
dəyərləndirir.
Mövzu:
Azərbaycanın parçalanması
Məqsəd:
* Sadə xronoloji məsələləri həll edir
* Xəritələrdə Azərbaycan ərazisini və mühüm tarixi
abidələri müəyyənləşdirir
* Xalqın mənafeyinin qorunmasında dövlətin rolunu
dəyərləndirir
İnteqrasiya:
Azərbaycan dili 1.2.4.
Riyaziyyat 2.1.1.
İnformatika 4.1.1.
Texnologiya 2.1.1.
Təsviri incəsənət 1.3.1.
Musiqi 2.1.2.
Dərsin tipi: Produktiv
Dərsin forması: Böyük və kiçik qruplarla is
Üsullar: Bibo, Venn diaqramı
Təchizat: Kompüter, proyektor, dərslik,
xəritə,dəftərxana ləvazimatları,iş vərəqləri, müəllim
üçün dərs vəsaiti, xanlıqlar dövrünün xəritəsi və s.
Dərsin mərhələləri
I. Motivasiya
Bu şəkillər bizə nəyi deyir?
Şagirdlər şəkillərə baxıb öz mülahizələrini bildirirlər.
Deyilənlər ümumiləşdirilərək tədqiqat sualı
formalaşdırılır.
Tədqiqat sualı:
Tarixi Azərbaycan torpaqlarının parçalanması prosesi
necə baş verdi?
II. Tədqiqatın aparılması
Şagirdlər 4 qrupa bölünür. Hər qrupa iş vərəqləri
paylanır.
İş vərəqi №1
XIX əsrin əvvəllərində hansı amillər Azərbaycana xarici
işğallara şərait yaradırdı?
İş vərəqi №2
I Rusiya-İran müharibəsi nə ilə nəticələndi?
İş vərəqi №3
Şeyx Səfi məqbərəsindəki kitabxana Peterburqa niyə
göndərildi?
İş vərəqi №4
II Rusiya-İran müharibəsi nə ilə nəticələndi?
III. Məlumat mübadiləsi
Qruplar növbə ilə iş vərəqlərini lövhədən asır, onlara
verilmiş tapşırıq haqqında məlumar verirlər. Sagirdlər
hazırladıqları materialı təqdim edirlər.
IV. Məlumatın müzakirəsi və təşkili
Bu mərhələdə əldə edilmiş məlumatları sistemləşdirmək,
qrup işləri arasında əlaqəni üzə çıxarmaq üçün köməkçi
suallardan istifadə edərək əldə olunmuş faktların
məqsədyönlü müzakirəsi təşkil edilir.Təqdimatlar
dinlənilir, nəticədə tədqiqat sualının (Xalqımızın və
torpaqlarımızın parçalanması prosesi necə baş verdi?)
cavabı aydınlaşdırılır.
Ümumiləşdirmə məqsədi ilə şagirdlərə aşağıdakı
tapşırıqlar verilir:
Gülüstan sülh müqaviləsindən sonra Rusiya imperiyasının
tərkibinə qatılmış Azərbaycan ərazilərini qeyd edin:
Türkmənçay sülh müqaviləsindən sonra Rusiya
imperiyasının tərkibinə qatılmış Azərbaycan ərazilərini
qeyd edin.
Tapşırıqlar şagirdlər tərəfindən yerinə yetirilir.
V. Ümumiləşdirmə və nəticələrin çıxarılması
Müəllimin bələdçiliyi ilə şagirdlər bu nəticəyə gəlirlər
ki, Azərbaycanda vahid dövlətin olmaması torpaqlarımızın
yadelli düşmənlər tərəfindən işğalına səbəb
oldu.Gülüstan və Türkmənçay müqavilələri nəticəsində
ölkəmizin və xalqımızın parçalanması rəsmiləşdirildi.
Araz çayından şimaldakı torpaqlar Rusiyaya, cənubdakı
torpaqlar İrana verildi.Bu müqavilələr ədalətsiz və
amansız müqavilələr idi. Çünki xalqımızın bölünməsi
tariximizin bölünməsi, sevincimizin, taleyimizin və
mədəniyyətimizin bölünməsi idi. Bu müqavilələr yalnız
vətənimizi və xalqımızı bölmədi. Çar hökuməti özünə
dayaq yaratmaq üçün erməniləri Azərbaycan torpaqlarına
köçürdü.1828-ci il martın 21-də Novruz bayramı günündə
çarın fərmanı ilə Naxçıvan və İrəvan torpaqlarında
qondarma "erməni vilayəti" yaradıldı. Beləliklə,
ermənilərin xalqımıza xəyanəti "mükafatlandırıldı".Bu
hadisə sonrakı faciələrimizin də başlanğıcını qoydu.
VI. Yaradıcı tətbiqetmə
Bu mərhələdə şagirdlərə əldə etdikləri bilikləri praktik
olaraq möhkəmləndirmək məqsədilə tapşırıqlar verilir.
VII. Ev tapşırığı
Ev tapşırığı olaraq yaradıcı tətbiqetmə üçün krossvord
verilir.
VIII.Qiymətləndirmə
Dərsin əvvəlində əvvəlcədən şagirdlərin tanış edildiyi
meyarlara əsasən onların nailiyyətləri
qiymətləndirilir.
Aynur QURBANOVA,
Bağca-məktəb-lisey kompleksinin
tarix müəllimi |
