|
 Hörmətli
qurultay iştirakçıları!
Əziz qonaqlar!
Xanımlar və cənablar!
Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi adından,
ölkəmizin bütün təhsil işçiləri adından sizi ürəkdən
salamlayır, hörmət və ehtiramımı bildirir, ən xoş
arzularımı yetirirəm.
Bu gün biz bu möhtəşəm saraya - müasir Bakının
rəmzlərindən birinə çevrilən və dahi Heydər Əliyevin
adını daşıyan Mərkəzə Azərbaycan müəllimlərinin XIV
qurultayına toplaşmışıq. Qurultayın keçirilməsi üçün
müasir dünya memarlığının incisi sayılan bu məkanın
seçilməsi müstəqil dövlətimizin memarı və qurucusu
Heydər Əliyev şəxsiyyətinə Azərbaycan müəllimlərinin
dərin hörmət və ehtiramının ifadəsidir. Öz quruluşu ilə
zamanın davamlılığını, həyatın əbədiliyini təcəssüm
etdirən, keçmişlə gələcəyin vəhdətini bildirən, ağ
rəngdə olması ilə aydın gələcəyi simvolizə edən bu
Mərkəzdə dünənimizdən bu günümüzə, bu günümüzdən
sabahımıza bir mənəvi körpü rolunu oynayan təhsil
sisteminin mövcud durumunu dəyərləndirəcək, qloballaşan
dünyada təhsilimizin gələcək inkişaf yollarını, yeni
strateji istiqamətləri və qarşıda duran başlıca
hədəfləri birgə müzakirə edəcəyik.
Hörmətli qurultay iştirakçıları!
Düz 107 il bundan qabaq, 1906-cı ildə Bakıda Həbib bəy
Mahmudbəyovun rəhbərlik etdiyi rus-Azərbaycan məktəbində
Azərbaycan müəllimlərinin I qurultayı keçirilmişdir.
Qurultayın işində Həsən bəy Zərdabi, Nəriman Nərimanov,
Əli bəy Hüseynzadə, Əhməd bəy Ağaoğlu, Firidun bəy
Köçərli, Üzeyir bəy Hacıbəyli, Süleyman Sani Axundov
kimi o dövrün tanınmış maarifçi ziyalıları iştirak
etmişlər. XX əsrin əvvəllərində maarifçilik ideyaları
ətrafında birləşən bu böyük ziyalıların istiqlal
mübarizəsi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması ilə
nəticələndi.
 Qısa
ömür sürməsinə baxmayaraq, milli dövlətçilik ideyaları
xalqımızın qəlbində möhkəm kök saldı, onu daim irəliyə,
dövlətçiliyin əsaslarının qurulmasına istiqamətləndirdi.
Bu tarixi missiyanı, yəni hər bir xalqın öz inkişafında
arzulaya bildiyi ən yüksək və müqəddəs məqsəd - müstəqil
dövlətin qurulması və onun ən çətin sınaqlardan
keçirilərək möhkəm bünövrə üzərində bərqərar olunması
missiyasını ulu öndərimiz Heydər Əliyev şərəflə yerinə
yetirdi. Onun siyasətini layiqincə davam etdirən İlham
Əliyev cənabları qısa müddət ərzində ölkəmizi inanılmaz
şəkildə dəyişdirməyə nail oldu və dövlətimizi ən uca
zirvələrə qaldırdı. Cənab Prezidentin andiçmə
mərasimində söylədiyi "Azərbaycan öz tarixində heç vaxt
bugünkü kimi güclü olmamışdır" sözlərini istənilən
sahədə əyani olaraq görürük və hiss edirik.
İlham Əliyevin ölkəyə rəhbərliyi dövründə həyata
keçirdiyi düşünülmüş və uzaqgörən daxili və xarici
siyasət, iqtisadi sahədə aparılan məqsədyönlü və ardıcıl
islahatlar müstəqil Azərbaycanı siyasi və iqtisadi
baxımdan sabit, davamlı inkişaf edən dövlət, beynəlxalq
aləmdə etibarlı tərəfdaş, regionda lider ölkə kimi
tanıtmışdır.
Ölkədə siyasi sabitlik və məqsədyönlü islahatlar prosesi
misilsiz iqtisadi artımla müşayiət olunmuş, sosial
həyatın hər bir sahəsində tərəqqiyə güclü təkan
vermişdir.
Son 10 ildə aparılan sosialyönümlü islahatlar
nəticəsində müasir tələblərə cavab verən infrastruktur
layihələri həyata keçirilmiş, yüksək standartlara cavab
verən təhsil, səhiyyə, mədəniyyət və idman obyektləri
inşa edilib istifadəyə verilmişdir. Bu nailiyyətlər
ölkədə sosial sfera - o cümlədən təhsil sahəsində əsaslı
islahatların aparılmasına təkan vermiş, onun davamlı
inkişafına stimul yaratmışdır.
Lakin həyat yerində durmur, dünya hər gün dəyişir,
inkişaf edir. Bu dəyişikliklərlə hər zaman ayaqlaşmaq,
onlardan geri qalmamaq üçün üzərimizdə hər gün çalışmalı,
böyük zəhmət hesabına qazandığımız nailiyyətlərin
qorunub saxlanılmasını və geridönməzliyini təmin
etməliyik.
Bu baxımdan Azərbaycan Respublikasının dövlət
bayrağındakı rənglərin daşıdığı məna və onların
yuxarıdan aşağı yerləşmə ardıcıllığı ilə bu gün təhsil
sistemimizin qarşısında duran əsas hədəflərin
prioritetliyi arasında müəyyən bir paralelliyi müşahidə
etmək olar: təhsil sisteminin yetişdirdiyi vətəndaş, ilk
növbədə, öz köklərinə bağlı və milli mənsubiyyəti ilə
fəxr edən vətənpərvər, dərin biliyə malik müasir baxışlı
və mütərəqqi insan, öz xalqının adət-ənənələrinə və
mənəvi dəyərlərinə sadiq bir şəxs olmalıdır.
Bu bir reallıqdır ki, müasir dövrdə ölkələrin inkişafı
yalnız təhsil vasitəsilə əldə edilə bilər. Dünya
təcrübəsi göstərir ki, istənilən dövlətin inkişaf
səviyyəsini ölkənin təbii sərvətlərinin bolluğu deyil,
bu sərvətlərin yüksək potensiala malik insan kapitalına
çevrilməsi təmin edir.
Bu baxımdan Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab
İlham Əliyevin böyük uzaqgörənliklə dediyi: "Biz maddi
dəyərlərimizi, iqtisadi potensialımızı insan kapitalına
çevirməliyik. Neft, qaz Tanrıdan verilən böyük nemətdir,
biz bundan uğurla və məharətlə istifadə edirik. Amma
gec-tez bu təbii sərvətlər tükənəcək və bilik, zəka,
səviyyə isə ölkəmizin dayanıqlı inkişafını uzun illər
bundan sonra da təmin edəcəkdir. Ən inkişaf etmiş
ölkələrin təcrübəsinə baxsaq görərik ki, o ölkələrin
inkişafında ən aparıcı rol oynayan neft, qaz deyil,
bilikdir, elmi-texniki tərəqqidir, yeni
texnologiyalardır," - konseptual fikrinin əsasında da
məhz həmin tələb, müasir təhsil sisteminin yetişəcəyi
əsas strateji hədəf dayanır.
Ölkədə aparılan təhsil islahatlarına və təhsilin
inkişafına öz layiqli töhfələrini vermiş Heydər Əliyev
Fondunun prezidenti, YUNESKO-nun və İSESKO-nun
xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyevanın bu
yaxınlarda Azərbaycanın YUNESKO-ya üzv qəbul
olunmasının 20 illiyi münasibətilə Parisdə keçirilən
mərasimdə söylədiyi: "Son 20 ildə biz ölkəmizdə təhsil
sisteminin inkişafına və müasirləşdirilməsinə xüsusi
diqqət yetirmişik. Biz dərindən inanırıq ki, yalnız
yüksək səviyyəli təhsilə malik olan ölkə uğurlar əldə
edə və xalqı üçün daha yaxşı həyat keyfiyyətini təmin
edə bilər" - sözlərinin təməlində də yüksək intellektə
malik insan kapitalının yetişdirilməsini təmin etmək
üçün beynəlxalq standartlara uyğun müasir təhsil
sisteminin qurulmasının vacibliyi ideyası durur.
İnanırıq ki, Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə təhsil
sistemində gerçəkləşdirilən irimiqyaslı layihələrin
davamı olaraq YUNESKO və Azərbaycan hökuməti arasında bu
il iyulun 18-də təhsil, elm, mədəniyyət və
kommunikasiya sahəsində əməkdaşlığa dair Çərçivə
Sazişinin imzalanması Azərbaycanda təhsil sahəsində
aparılacaq islahat prosesində yeni mərhələnin
başlanmasına güclü təkan verəcəkdir.
Bildiyiniz kimi, Azərbaycan iqtisadi sahədə keçid
dövrünü başa vurduğundan ölkəmizin qarşıdakı illərdə
sosial-iqtisadi və mədəni inkişaf yollarını
müəyyənləşdirən "Azərbaycan 2020: Gələcəyə baxış"
İnkişaf Konsepsiyası hazırlanmış və dövlət başçısının 29
dekabr 2012-ci il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq
edilmişdir. Həmin tarixi sənəddə ənənəvi iqtisadiyyatdan
"bilik iqtisadiyyatı"na keçidin əsasının qoyulması,
bunun üçün həlledici amil olan insan kapitalının
adekvat inkişafının ön plana çəkilməsi nəzərdə
tutulmuşdur. Bu, təhsil sisteminin də kökündən
dəyişdirilməsinə, əlavə təhsil, ömürboyu təhsil kimi
komponentlərin əhəmiyyətinin artırılmasına gətirib
çıxarır. Eyni zamanda İKT və virtual tədrisin, kompüter
şəbəkə biliklərinin rolunun artırılmasını nəzərdə tutur.
Başlıca strateji məqsədi davamlı iqtisadi artım və
sosial rifah olan Konsepsiyada təhsildə keyfiyyətin
yüksəldilməsi və müasir təhsil sisteminin qurulması da
əsas strateji istiqamətlərdən biri kimi ön plana
çəkilmişdir.
Hörmətli qurultay iştirakçıları!
Ölkəmizin İnkişaf Konsepsiyasından irəli gələrək dövlət
başçısının yeni prezidentlik müddətində ilk imzaladığı
sənədlərdən biri "Azərbaycan Respublikasında təhsilin
inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" olmuşdur. Sənədin
missiyası ölkəmizin modernləşdirilməsi üçün zəruri olan
insan kapitalını inkişaf etdirmək və bununla
Azərbaycanın beynəlxalq rəqabət qabiliyyətini
yüksəltməkdən ibarətdir. Strategiya təhsil sahəsində
aparılacaq islahatların başlıca istiqamətlərini
müəyyənləşdirir, Azərbaycan təhsilinin XXI əsrin
çağırışlarına uyğun inkişaf üfüqlərini özündə ehtiva
edir və təhsilin bütün pillələrində keyfiyyətcə yeni
mərhələyə başlamağı - "qara qızılı insan qızılına
çevirək" fəlsəfəsini qarşımıza əsas vəzifə kimi qoyur.
Bu sənəd təhsil ilə bağlı olan bütün subyektləri və
fəaliyyət sahələrini əhatə edir. Bu əhatəlilik həmçinin
Azərbaycanın gələcək inkişafının davamlı xarakter alması
üçün peşəkar bilik və bacarıqlara yiyələnən və
rəqabətədavamlı insan resurslarının yetişdirilməsi
missiyasına xidmət edir, Azərbaycan təhsilinin yeni
keyfiyyət mərhələsinə keçidi istiqamətində genişmiqyaslı
tədbirlərin həyata keçirilməsini nəzərdə tutur. Dövlət
Strategiyasında təhsilin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması,
təhsili idarəetmə sisteminin yenidən qurulması, kadr
hazırlığının gücləndirilməsi, müəllim peşəsinin
nüfuzunun artırılması, müəllimin karyera inkişafı və
fəaliyyətinin stimullaşdırılması, müasir təfəkkürlü
Azərbaycan vətəndaşının yetişdirilməsi əsas hədəflər
kimi götürülür.
Düşünürəm ki, Strategiyanın reallaşdırılması təhsilin
məzmununun mənimsənilməsini təmin edən səriştəli
təhsilverənlərin formalaşdırılmasına, təhsildə
nəticələrə görə cavabdeh, şəffaf, səmərəli tənzimləmə və
idarəetmə mexanizmlərinin, müasir tələblərə uyğun və
ömürboyu təhsili təmin edən təhsil infrastrukturunun
yaradılmasına zəmin yaradacaqdır. Bu sənəd həmçinin,
ölkəmizin modernləşməsi üçün zəruri olan insan
kapitalının inkişaf etdirilməsinə, təhsil
infrastrukturunun Azərbaycanın perspektiv inkişaf
konsepsiyasına uyğun yenidən qurulmasına imkan verəcək,
ölkədə biliklərə əsaslanan iqtisadiyyatın və informasiya
cəmiyyətinin təşəkkülünü, davamlı inkişafını təmin
edəcəkdir. Bu sənəddə biz bilik cəmiyyətinin, kreativ
təhsil düşüncəsinin, hədəfləri ölçülə bilən fəaliyyət
çərçivəsinin və yeni təhsil fəlsəfəsinin ana xətlərini
görə bilərik. Burada əsas ehtiva olunan dəyər odur ki,
təhsil dövlət siyasətimizin əsas prioritetinə çevrilir.
Bu baxımdan Strategiyanın icrası istiqamətində Təhsil
Nazirliyi bütün maraqlı tərəflərlə, hədəf qrupları ilə
faydalı əməkdaşlıq əlaqələri yaratmaq niyyətindədir.
Strategiyada nəzərdə tutulan hədəflərə nail olunması
prosesində birgə iş aparılmalı və problemlərin həlli
yolları birgə araşdırılmalıdır.
Strategiyanı reallaşdıran əsas vasitə kimi "Açıq təhsil"
modelinin qurulması və tətbiqi nəzərdə tutulur. Bu model
aşağıdakı konseptual yanaşmalar üzərində qurulacaq:
*
Məzmunda - dərs və dərsdənkənar fəaliyyətin
inteqrasiyası təmin ediləcək;
*
Müəllim - təhsil prosesinin istiqamətləndiricisi və
koordinatoru rolu oynayacaq;
*
Əlyetərlilik - hamıya ömürboyu təhsil almaq üçün
imkanlar və zəruri infrastruktur yaradılacaq;
*
İdarəetmədə - tənzimləmə və əməliyyat funksiyaları
bir-birindən ayrılacaq, idarəetməyə onun nəticələrində
maraqlı olan bütün tərəflər cəlb olunacaq və ən əsası,
nəticələrə görə cavabdehlik prinsipi işə salınacaq;
*
Maliyyələşdirmədə - maliyyələşdirmənin dayanıqlı və
adekvat olmasını təmin edən səmərəli və nəticəyönlü yeni
model qurulacaq;
*
İnfrastrukturda - elektron təhsil üçün geniş imkanlar
yaradılacaqdır.
Strategiyanın birinci istiqaməti səriştəyə əsaslanan
şəxsiyyətyönlü təhsil məzmununun yaradılmasını və
təhsilin bütün pillələri üzrə kurikulumların inkişafı
kimi vacib hədəfi əhatə edir. Tədris proqramı vaxtaşırı
yenilənməli olan bir sistemdir. Bu xüsusilə də sürətlə
dəyişən bir dünyada daha mühümdür. Məktəb proqramları
şagirdlərimizə elmlərin əsasını dərindən öyrənməyə və
məktəbdə aldıqları bilikləri həyatda işlətməyə kömək
etməlidir. Təhsilin məzmunu uşaqlarımızda dərrakəni
inkişaf etdirməyə, hadisələrin səbəblərini dərk etməyə
və düzgün qərar qəbul etmək bacarıqları aşılamağa xidmət
etməlidir. Müasir dünyanın tələbi olaraq gənc
yaşlarından başlayaraq qrup tapşırıqlarının verilməsinə
də xüsusi yer ayrılmalıdır.
Xüsusi diqqət xarici dillərin və dəqiq elmlərin
tədrisinə verilməli, bu fənlərə ayrılan saatlar
artırılmalıdır. İbtidai təhsil səviyyəsində məntiqli
düşüncə, ümumi savad və həyati vərdişlərin öyrədilməsi
əsas xətt kimi qoyulmalı, ana dilinin və riyaziyyatın
tədrisinə böyük önəm verilməlidir. Fənn kurikulumlarının
mahiyyətinin valideynlər tərəfindən mənimsənilməsi üçün
maarifləndirmə işinin gücləndirilməsi də böyük əhəmiyyət
kəsb edir.
Növbəti tədris ilində artıq təhsilalanların həftəlik və
gündəlik dərs yükünü azaltmaqla paralel olaraq tədris
ilinin müddətinin artırılması istiqamətində addımlar
atılacaqdır. Bunun həyata keçirilməsində əsas məqsəd 32
həftəlik tədris ili və 5 günlük iş rejimi şəraitində
şagirdlərin həddən artıq yüklənməsinin qarşısını almaq,
3 ay yarım tədrisdən ayrılmanın onların akademik
davamiyyətinə mənfi təsirini azaltmaq, şagirdlərin
sağlamlığının qorunmasını təmin etmək, ən başlıcası isə
tədris prosesinin optimallaşdırılmasını və səmərəli
təşkilini təmin etməkdən ibarətdir. Həmçinin, yuxarı
siniflərdə məcburi və seçmə fənlər modelinin tətbiqi
nəzərdə tutulur. Bu modelin yuxarı siniflərdə tətbiqi
şagirdlərin meyil və maraqlarının nəzərə alınmasına və
ali məktəbə hazırlaşmalarına kömək etmək məqsədi güdür.
Təmayüllü məktəb və siniflərin yaradılması istiqamətində
işlərin daha da genişləndirilməsi nəzərdə tutulur,
şagird və valideynlərə tam orta təhsil səviyyəsində -
təmayülləşmə və ya ümumi təhsil proqramı çərçivəsində
qalmağa seçim imkanı yaradılacaqdır.
12 illik ümumi təhsilə keçid kurikulumların
yenilənməsinə və tam orta təhsil səviyyəsində təlimin
profilləşməsinə təkan verəcəkdir, təmayüllü məktəb və
siniflər şəbəkəsi uşaqların gələcək əmək fəaliyyətinin
sahəsinin seçilməsinə kömək göstərəcəkdir.
Eyni zamanda, biz pedaqoji təlimi təhsilin ikinci əsas
funksiyasından - tərbiyədən ayırmamalıyıq, uşaqlarımızı
erkən yaşdan düzgün - saf və təmiz tərbiyələndirməliyik.
Birinci sinifdən şagirdlərdə mərdlik, məsuliyyət,
yoldaşlıq, Vətənə məhəbbət, millətə, xalqa bağlılıq kimi
keyfiyyətlər aşılanmalıdır. Şagirdlərin mənəvi aləmi bu
keyfiyyətlər üstündə qurulduğu zaman müəllim bir
tərbiyəçi kimi öz məqsədinə çatmış hesab oluna bilər.
Uşaqların tərbiyəsinə onların böyüdüyü mühitin,
ətrafdakı insanların və xüsusilə ailənin böyük təsiri
vardır. Ona görə də təhsilin məzmunu onların bir
cəmiyyətdə, bir-birinə qarşılıqlı hörmət və dəstək
formasında inteqrasiya edilməsinə yardım etməli, məktəbi
"sosial lift" funksiyasını yerinə yetirməyə sövq
etməlidir. Məktəbdə uşaqlar yalnız biliyinə görə
fərqləndirilməlidir. Şagirdlərin marağının artırılması
və dünyagörüşünün inkişafını təmin etmək məqsədilə
məktəbdənkənar müəssisələrin işi də mütləq
yaxşılaşdırılmalıdır. Bu sahədə olan vəziyyət bizi
qətiyyən qane etmir.
Təhsilin məzmununun təkmilləşdirilməsindən söhbət
getdikdə dərslik mövzusuna toxunmamaq olmaz. Əvvəlki
illərdə də olduğu kimi, indi də yaxşı dərs vəsaitlərinə
və metodik ədəbiyyata böyük ehtiyacımız vardır. Təhsilin
səviyyəsi xeyli dərəcədə bunların keyfiyyətindən və
məzmunundan asılıdır. Problemi həll etmək üçün onun
kökünə varmaq lazım gəlir. Kökü isə müəllifdir, daha
doğrusu, müəlliflərin az olmasıdır. Təhsil
Strategiyasında kurikuluma əsaslanan yeni dərsliklərin
yaradılması, şagird və müəllimlərin müvafiq dərslik
seçiminin təmin olunmasına böyük diqqət ayrılır. Eyni
zamanda, müasir tələblər təhsilverənlər qarşısında təkcə
dərsliyin məzmununun təhsilalanlar tərəfindən
mənimsənilməsini deyil, həmçinin və bəlkə də daha vacib
- lazımi bilikləri necə və haradan əldə etmək yollarını
onlara öyrətməyi tələb edir. Ona görə də dərsliklərlə
yanaşı, təfəkkürün və şəxsiyyətin inkişafına yönəlmiş,
yeni kurikulum və informasiya-kommunikasiya
texnologiyaları əsasında təhsilverənlər üçün təlim
metodologiyaları, metodiki vəsaitlər, didaktik
materiallar və digər təlim vasitələrinin hazırlanmasını
stimullaşdıran mexanizmlər də yaradılmalıdır.
Tərəfimizdən dərsliklərin keyfiyyətini yüksəltmək
məqsədi ilə dərslik müəlliflərinə kurikulumun
tələblərinin dərindən öyrədilməsinin təşkili nəzərdə
tutulmuşdur. Bu işin əsas məqsədi kurikulumun əsas
tələblərinin, standart və alt-standartların dərsliyin
məzmununa çevrilməsi yollarının öyrədilməsi,
dərsliklərin qiymətləndirilməsi meyarlarının izah
edilməsindən ibarətdir.
İkinci strateji istiqamət təhsil sahəsində insan
resurslarının müasirləşdirilməsini nəzərdə tutur. Bu
istiqamət innovativ təlim metodlarını tətbiq edən,
təhsilin məzmununun səmərəli mənimsənilməsini təmin edən
səriştəli təhsilverənin formalaşdırılmasına xidmət edir.
Heç bir təhsil sisteminin gücü onun tərkibində fəaliyyət
göstərən müəllimlərin gücündən üstün ola bilməz.
Təhsildə olan qüsurların əsas səbəblərindən biri
pedaqoji heyətin xeyli hissəsinin hələ də kifayət qədər
ixtisaslı olmamasından irəli gəlir. Son 20 ildə,
ildən-ilə artan templə məktəblərə çoxlu sayda yeni,
təcrübəsiz və bəzi hallarda kifayət qədər pedaqoji
təhsili olmayan təhsilverənlər gəlmişdir. Hətta onların
arasında saxta diplomlarla işləyənlərə də rast gəlinir.
Bir tərəfdən bunun kökü müəllim peşəsinin çətin və ağır
olması ilə yanaşı, az maaşlı olduğundan cəmiyyətdə öz
cəlbediciliyini itirməsi və nəticədə savadlı gənclərin
özləri üçün daha perspektivli olan başqa peşələri
seçməsi olmuşdursa, digər tərəfdən ali təhsil
müəssisələrinə mövcud qəbul qaydalarının müəllim peşəsi
üçün ən aşağı bal ilə qəbul olunmaq imkanı yaratdığından
çox aşağı bilik səviyyəli insanların bu ixtisasa axınını
stimullaşdırmışdır.
Hazırda müəllim hazırlığı sistemində paradoksal vəziyyət
yaranmışdır. Təkcə ali təhsil müəssisələrinin
hazırladıqları pedaqoji kadrların sayı onlara olan real
tələbatı 3 dəfə üstələyir. Bunun üstünə kollecləri də
əlavə etsək, sistemin nə qədər qeyri-səmərəli
çalışdığını aydın görə bilirik. Ona görə də mövcud
vəziyyəti dözülməz hesab edərək, pedaqoji kadr hazırlığı
məsələlərinə xüsusi diqqət ayrılmasını, bu sahədə
nəticələri davamlı olaraq aşağı olan təhsil
müəssisələrinin fəaliyyətinin dayandırılmasını vacib
sayırıq.
Müəllim peşəsinin ictimai nüfuzunun artırılması, onun
yüksək maddi və mənəvi motivasiyası, pedaqoji təhsilə
istedadlı gənclərin cəlb olunması - bunlar islahatların
uğurla həyata keçirilməsi üçün ən vacib amillərdir.
Müəllim sənətinə istedadlı gənclərin cəlb edilməsi
məqsədi ilə dövlət sifarişinin imkanlarından səmərəli
istifadə olunması, tələbə dövründən başlayaraq maddi
stimullaşdırma mexanizmləri işə salınmalıdır.
Təhsil sisteminin keyfiyyət göstəricilərinin kəskin
yaxşılaşdırılmasını təmin etmək məqsədi ilə biz mövcud
müəllim korpusunun təkmilləşdirilməsi ilə eyni vaxtda bu
gün müəllim kimi fəaliyyət göstərməyən, lakin müvafiq
bilik və səriştəyə malik olan peşəkarların və elm
mütəxəssislərinin təhsil sektoruna cəlb edilməsinə nail
olmalıyıq. Bu məqsədlə Təhsil Nazirliyi onlar üçün
pedaqoji hazırlıq kursları təşkil etməyə hazırdır.
Müəllim hazırlığında başlıca strategiya fənn
biliklərinin mənimsənilməsindən daha çox tələbələrin
peşəuyarlığına, pedaqoji ustalığın inkişafına, zəruri
kompetensiyaların formalaşdırılmasına, müasir təlim
metodlarının mənimsənilməsinə yönəldilməlidir.
Təhsilin keyfiyyətini yüksəltmək üçün pedaqoji-metodiki
bacarıqları, fənn üzrə bilikləri artırmaq, innovativ
təlim metodologiyasının və resursların mənimsənilməsi
üçün hər bir müəllimi ixtisasartırma tədbirlərinə cəlb
etmək lazımdır.
Paralel olaraq müəllimlərin peşəkarlıq səviyyəsinin
könüllü əsaslarla yoxlanılması nəzərdə tutulur.
Keçiriləcək könüllü attestasiya nəticəsində uğur əldə
edən müəllimlərə aldıqları dərəcələrə görə
diferensiallaşdırılmış əməkhaqqının verilməsi təmin
ediləcək, attestasiyadan keçməyən müəllimlər üçün isə
təlimlər təşkil ediləcək, növbəti attestasiyaya
hazırlaşmaq üçün imkan yaradılacaqdır.
Müəllimin karyera inkişafı və fəaliyyətinin
stimullaşdırılması üzrə yeni sistemin yaradılması üçün
müvafiq addımlar atılacaq, pedaqoji fəaliyyətinin
qiymətləndirilməsindən sonra onun maddi motivasiya və
vəzifə yüksəlişinin təmin olunması üzərində işləmək
lazım gələcəkdir.
Üçüncü strateji istiqamət təhsildə nəticələrə görə
cavabdeh, şəffaf və səmərəli idarəetmə mexanizmlərinin
yaradılmasını nəzərdə tutur. Müasir təhsili idarəetmə
strukturunda tənzimləmə və əməliyyat funksiyaları
ayrılmalı, akkreditasiya, sertifikatlaşdırma və peşə
təhsili üzrə yeni idarəetmə strukturları yaradılmalı,
təhsil müəssisələrinin sayı və növləri
rasionallaşdırılmalı, pillələr və səviyyələr üzrə
təhsilin strukturu təkmilləşdirilməlidir.
Bu istiqamət üzrə ilk addımımız hazırkı məktəb
direktorları və məktəb direktoru olmaq arzusunda olan
digər şəxslər üçün müasir peşə standartları əsasında
təlimlərin təşkili olacaqdır. Təlimi uğurla bitirən və
imtahanda yüksək nəticə göstərib keyfiyyət sertifikatı
almış şəxslər məktəb direktoru təyin olunacaqlar. Bu
kateqoriyadan olan məktəb direktorlarının əməkhaqqına
əlavələr təyin ediləcəkdir. Nəticə etibarilə müasir
idarəetmə, hesabatlılıq və məsuliyyətin bölüşdürülməsi
prinsiplərinin tətbiq edilməsi yolu ilə məktəblərin
idarə edilməsində şəffaflığın və aşkarlığın
artırılmasını təmin etmiş olacağıq.
Tənzimləmə və idarəetmə funksiyalarını həyata keçirən
dövlət qurumlarının səlahiyyət və məsuliyyət dairəsinin
yenidən müəyyənləşdirilməsinə ehtiyac duyulur. Hesab
edirik ki, yerli qurumlar passiv müşahidəçi rolundan
idarəetmə funksiyalarını tam olaraq öz əllərinə almalı,
məktəblərdəki vəziyyətlə, kadrların yerləşdirilməsi,
tədris prosesi ilə gündəlik maraqlanmalı, lazımi dəstək
göstərməlidirlər. Təhsil müəssisələrinin
özünüidarəolunmasına, ilk növbədə, məsuliyyəti dərketmə
prizmasından yanaşılmalı, bu prosesə yalnız və yalnız
müəssisənin fəaliyyətinin obyektiv parametrlərə
uyğunluğu təsdiqləndikdən sonra başlanılmalıdır.
Ali təhsil müəssisələrinin idarəolunmasının mütərəqqi
prinsiplərə əsaslanan, iqtisadi cəhətdən səmərəli və
akademik göstəricilərin yüksək olmasını təmin edən yeni
tələblər üzərində qurulmasının vaxtı artıq gəlib
çatmışdır. Bugünkü gündə universitetlərimizin elmi kadr,
zəngin təcrübə və maddi bazasının potensialından ali
təhsildən kənarda, demək olar ki, istifadə olunmur.
Diqqət yalnız qəbula yönəlmiş, gəlir mənbəyi kimi yalnız
tələbələrin təhsil haqqı əsas götürülür. Halbuki,
dünyanın ən reytinqli təhsil ocaqlarında təhsil haqqı
onların büdcəsinin heç dörddə birini təşkil etmir.
Qəbuldan söhbət düşdüyü üçün Strategiyada bununla bağlı
ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrinə qəbul və
yerləşdirmə mexanizminin təkmilləşdirilməsi, dövlət və
özəl ali təhsil müəssisələrinə ödənişli təhsil üzrə
qəbul planının ləğv edilməsi və dövlət sifarişinin
yalnız ixtisaslar üzrə müəyyənləşdirilməsi nəzərdə
tutulmuşdur. Bizim bu məsələyə yanaşmamız ondan irəli
gəlir ki, keyfiyyətli təhsil vermək imkanlarına,
maddi-texniki şəraitlərinə, elmi-pedaqoji heyətin
potensialına görə bütün ali təhsil ocaqları - istər
dövlət, istərsə özəl, iki qrupa bölünməlidir - milli
statuslu universitetlər və adi universitetlər. Dövlət
sifarişi yalnız milli statuslu universitetlər arasında
bölüşdürülməli, eyni zamanda bura qəbul olunmaq istəyən
abituriyentlər üçün keçid balı yüksək olmalıdır. Adi
universitetlərin keçid balı minimal səviyyədə
saxlanılmalı, eyni zamanda ödənişli təhsil üzrə qəbul
planı tədricən ləğv edilməlidir. Bu baş verdikdə, biz
yüksək reytinqə və yaxşı təhsil vermək imkanlarına malik
ali məktəblərimizi orada oxumağa layiq olan, bilikli
tələbə kontingenti ilə təmin edə biləcəyik. Digər
tərəfdən, tələb olunan balı toplamadığı üçün xaricə üz
tutmağa ehtiyac qalmayacaq, ali təhsil almaq istəyən və
minimal tələblərə cavab verən hər bir şəxs təhsilini
vətənində adi universitetlərdə davam etdirmək imkanı
qazanacaqdır.
Fəaliyyət göstəricilərindən asılı olaraq ali təhsil
müəssisələri bir kateqoriyadan digərinə keçə biləcəklər.
Məlum bir faktdır ki, bugünkü dünya rəqabət dünyasıdır.
Bizim uşaqlarımızın gələcək rəqibləri hazırda Çində,
ABŞ-da, Çilidə və istənilən digər ölkədə böyüyür. Bu o
deməkdir ki, bizim təhsil sistemimiz çevik və ömürboyu
öyrənmə imkanına malik kadrları formalaşdırmağı
bacarmalıdır. Digər tərəfdən, maddi dəyəri olan hər bir
şey uğrunda kəskin mübarizə getdiyi kimi, dünyanın lider
ölkələri arasında beyin, zəka uğrunda da ciddi mübarizə
gedir. Belə ki, inkişaf etmiş ölkələr öz iqtisadi
qüdrətini daha da artırmaq üçün digər ölkələrdən yüksək
təhsilli və ixtisaslı peşəkarların mühacirətini fəal
surətdə təbliğ edir, bu məqsədlə həm birbaşa
proqramlarından istifadə edir, həm də tanınmış
universitetləri və transmilli korporasiyaları buna
təşviq edirlər. Bizim regiondan söhbət açarkən, cəmi 2
gün bundan öncə Rusiya Federasiyasının prezidenti
Federal Məclisə ünvanladığı illik müraciətində MDB
ölkələrindən olan istedadlı gənclərin Rusiyanın ali
təhsil müəssisələrinə qəbulunun asanlaşdırılması barədə
tapşırıq vermişdir. Bu tendensiyalar ildən-ilə daha da
artacaqdır. Belə vəziyyət bizim qarşımızda yaxşı
təhsilalanların vətənində öz potensialını tam realizə
etməsi və bununla ölkənin sosial-iqtisadi inkişafına
töhfə verə bilməsini təmin edən təhsil sisteminin və
təhsil mühitinin yaradılması kimi yeni vəzifəni qoyur.
Ona görə də uşaqlarımızın, gənclərimizin yüksək
intellektə malik hissəsi ölkəmizin gələcək elitası kimi
xüsusi qayğı ilə əhatə olunmalıdır.
Növbəti tədris ilindən başlayaraq ali təhsil
müəssisələri üzrə "SABAH" qruplarının, yəni savadlı,
bacarıqlı və hazırlıqlı tələbələrdən ibarət qrupların
təşkili üçün seçimin aparılması nəzərdə tutulur. Bu
yeniliyin məqsədi xüsusi istedadı ilə seçilən və
təhsildə göstəriciləri ilə fərqlənən tələbələrə yüksək
keyfiyyətli təhsil almaq üçün əlverişli şəraitin
yaradılmasından ibarətdir.
Dördüncü strateji istiqamət müasir tələblərə uyğun və
ömürboyu təhsili təmin edən təhsil infrastrukturunun
yaradılmasını nəzərdə tutur. Bu istiqamət təhsil
müəssisələrində informasiya-kommunikasiya
texnologiyaları əsaslı təlim metodologiyasına uyğun
infrastrukturun yaradılması, təhsil müəssisələri
şəbəkəsinin rasionallaşdırılması, distant təhsil,
istedadlı və xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar üçün
təhsil və inkişaf, yaşlıların təhsili, peşə-ixtisas və
təhsil məsələləri üzrə məsləhət xidmətləri göstərən
regional universal mərkəzlərin, müasir təminatlı
peşə-tədris mərkəzlərinin və komplekslərinin qurulması,
kampusların yaradılması kimi tədbirləri ehtiva edir.
Bunların arasında təhsil müəssisələrinin şəbəkəsinin
rasionallaşdırılması üzərində ayrıca dayanmaq istərdim.
Ali təhsil müəssisələrinin iriləşdirilməsi, bir
universitetdə tələbə kontingentinin azı 10-15 minə
çatdırılması təmin olunmalıdır. Rasionallaşdırma
tədbirləri, eyni zamanda, ümumi təhsil pilləsində həyata
keçirilməli, müəllim-şagird nisbəti tədricən iki
dəfəyədək artırılmalı, məktəb müəllimlərinin həftəlik
dərs yükü hazırkı 12 saatdan 18 saata qaldırılmalıdır.
Biz resurslarımızı səpələmək hesabına deyil, əksinə,
onları güclü mərkəzlərdə toplamaqla qısa müddət
çərçivəsində yaxşı nəticələr əldə edə bilərik.
Erkən yaşlı uşaqların məktəbəqədər təhsillə əhatə
səviyyəsi əhəmiyyətli dərəcədə artırılmalı və yekunda 90
faiz səviyyəsinə çatmalıdır. Bunun üçün böyük maliyyə və
pedaqoji resurslar təminatı məsələsi həll olunmalıdır.
Birnövbəli və 5 günlük rejimdə fəaliyyət göstərən
ümumtəhsil məktəb şəbəkəsinin yaradılması üçün yeni
məktəb binalarının inşası təmin olunmaqla yanaşı,
həmçinin mövcud infrastrukturun imkanlarından tam
bəhrələnməliyik.
Bütün növ təhsil müəssisələri 100 faiz İnternetlə,
"ağıllı lövhə"lər və digər müasir rəqəmsal
texnologiyalarla, ümumi orta təhsil səviyyəsində isə hər
bir şagirdin elektron dərsliklərlə yüklənmiş
kompüter-planşetlə təmin olunması üçün hazırlıq işləri
aparılmalıdır.
Beşinci strateji istiqamət Azərbaycan Respublikasında
iqtisadi cəhətdən dayanıqlı və dünyanın aparıcı təhsil
sistemlərinin standartları ilə eyni səviyyəyə uyğun
təhsil sisteminin maliyyələşdirilməsi modelinin
qurulmasıdır. Bu istiqamət, o cümlədən müxtəlif
mənbələrdən istifadə olunmaqla təhsili maliyyələşdirmə
mexanizminin təkmilləşdirilməsini, təhsil
müəssisələrinin adambaşına maliyyələşdirilməsinə keçidi,
ödənişli təhsil xidmətlərinin göstərilməsinin
dəstəklənməsini, Təhsilin İnkişafı Fondunun
yaradılmasını nəzərdə tutur.
Təhsil sistemi ölkənin inkişafını müəyyənləşdirən sahə
olduğundan ən prioritetli sahələr səviyyəsində
maliyyələşdirilməlidir. Bunu dedikdə biz yükün altında
yalnız dövlətin olduğunu başa düşməməliyik. Bu yük bütün
cəmiyyət, biznes dairələri, valideynlər, ümumiyyətlə,
faydagötürənlərin üzərinə düşür. Təbii ki,
maliyyələşdirmə xərclərində əsas və aparıcı rolu dövlət
həyata keçirir, amma beynəlxalq təcrübə göstərir ki,
düzgün yanaşma sayəsində təhsil müəssisələrinin
özünümaliyyələşdirmə prinsiplərinin təşviqi, ödənişli
təhsil xidmətlərinin göstərilməsinin dəstəklənməsi ümumi
sistemin dayanıqlığı üçün çox müsbət effekt verir.
Hörmətli qurultay iştirakçıları!
Bugünkü təhsil sistemimizin ölçülərini və əhatəsini
ifadə edən bir neçə statistik rəqəm səsləndirmək
istərdim. Hazırda Azərbaycan Respublikasının ümumi
təhsil sistemində 4 min 513 təhsil müəssisəsi, 1 milyon
288 min şagird, 151 min 538 nəfər müəllim heyəti vardır.
Ümumi müəllim-şagird nisbəti 1:8, sinifdə orta şagird
sıxlığı 16 nəfər təşkil edir. Son illər ölkəmizdə müsbət
demoqrafik dəyişikliklərin baş verməsi nəticəsində hər
il birinci sinfə gedən şagirdlərin sayı durmadan artır,
belə ki, 2013-2014-cü dərs ilində 137 mindən çox şagird
ilk dəfə məktəbə qədəm qoymuşdur. Bu rəqəm növbəti
illərdə daha da artacaq, ona görə də biz həm
maddi-texniki tərəfdən, həm pedaqoji kadr təminatı
baxımından onları qəbul etməyə və yaxşı təhsil verməyə
hazır olmalıyıq.
İlk peşə-ixtisas təhsili pilləsində mövcud olan 108
müəssisədə 29 min 337 nəfər şagird tədris prosesinə cəlb
olunub.
Orta ixtisas təhsili pilləsində 64 min 116 nəfər tələbə
59 müəssisədə təhsil alır.
44 mülki ali təhsil ocağında bakalavr səviyyəsində 136
min 682 nəfər, magistratura səviyyəsində 11 min 245
nəfər təhsil alır.
Ötən dövrdə Azərbaycan təhsili sahəsində başlanılmış
islahatlar bilavasitə dövlət başçısı tərəfindən
yürüdülən, ölkəmizin modernləşdirilməsinə yönəlmiş
sosial-iqtisadi siyasətlə bağlı olmuşdur. Təhsil
sahəsinə ayrılan büdcə vəsaitlərinin ümumi həcminin
əhəmiyyətli dərəcədə yüksəlməsi nəticəsində son 10 ildə
ölkəmizdə təhsil infrastrukturunun müasirləşdirilməsi
istiqamətində önəmli işlər görülmüş, 2700-dən çox orta
məktəb tikilmiş və ya əsaslı təmir olunmuşdur. Nəticədə
1 milyondan artıq şagirdin təlim şəraitinin
yaxşılaşdırılması təmin olunmuşdur. Bu dövrdə təhsilin
məzmunca yeniləşdirilməsinə yönəlmiş islahatlar
aparılmış, Azərbaycan təhsilinin Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyası istiqamətində əhəmiyyətli addımlar
atılmışdır. Bununla yanaşı, "2007- 2015-ci illərdə
Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə
Dövlət Proqramı" çərçivəsində indiyədək 2612
azərbaycanlı gənc Dövlət Neft Fondu hesabına
maliyyələşdirilməklə dünyanın inkişaf etmiş ölkələrinin
tanınmış universitetlərinə ali təhsil almağa
göndərilmişdir. Nəzərə almaq lazımdır ki, dövlət vəsaiti
hesabına xaricdə təhsil məsələsi hətta dünyanın ən
zəngin dövlətləri üçün nadir hadisədir. Hesab edirik ki,
müstəqil Azərbaycan üçün bu faktın özü əsası ümummilli
lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan ənənənin davamı
kimi ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin bu addımı
ölkənin gələcəyinə yönəlmiş tarixi addım kimi
dəyərləndirilməlidir.
Ötən müddətdə təhsil sisteminin informasiyalaşdırılması
sahəsində də müəyyən nailiyyətlər qazanılmışdır. Belə
ki, bu dövrdə təhsilin informasiyalaşdırılması
sahəsində 2 Dövlət Proqramının icrası nəticəsində
2004-cü ildə hər 1063 şagirdə bir kompüter düşdüyü
halda, hazırda hər 18 şagirdə bir kompüter nisbəti təmin
olunmuş, məktəblərin 37 faizi İnternet şəbəkəsinə
qoşulmuşdur.
Təhsil sistemində şəffaflığın təmin edilməsi, müasir
idarəetmə modelinin tətbiqi, kadr potensialının səriştə
və kompetensiya baxımından gücləndirilməsi sahəsində son
yeddi ay ərzində Təhsil Nazirliyi tərəfindən bir sıra
əhəmiyyətli addımlar atılmışdır. Belə addımlardan biri
XI sinfi bitirən 91 mindən çox gəncin hamısına attestat
almaq hüququnun verilməsi olmuşdur.
Statistik məlumatlara əsasən 2009-2010-cu dərs ilində
şagirdlərin ümumi sayının 22 faizi, 2010-2011-ci dərs
ilində 24 faizi, 2011-2012-ci dərs ilində 10,5 faizi
attestat almamışdır. Rəqəmlərlə ifadə etsək, on minlərlə
vətəndaşın sosial həyatda aktiv iştirak etmək və ya əmək
fəaliyyəti ilə məşğul olmaq imkanları süni olaraq
məhdudlaşdırılmışdır. Ölkə Prezidentinin tapşırığı
əsasında orta məktəbləri bitirən şagirdlərin hamısına
attestatın verilməsi barədə nazirliyin təklifi hökumət
səviyyəsinə çıxarılmış və Azərbaycan Respublikasının
Nazirlər Kabinetinin 23 may 2013-cü il tarixli qərarı
ilə qanunvericilik aktlarına müvafiq dəyişikliklər
edilmişdir.
Xüsusilə bir faktı da vurğulamaq istərdik ki, bu il
buraxılış imtahanlarında "2" almış yüzlərlə məzun qəbul
imtahanlarında uğurlu nəticələr göstərərək ali və orta
ixtisas müəssisələrinə qəbul olunmuşdur. Onların
arasında hətta 559 bal toplamış abituriyent də olmuşdur.
Bu bir daha nümayiş etdirir ki, Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin
təşəbbüsü ilə qəbul olunmuş qərar hər bir məzun üçün ali
məktəblərə qəbul prosesində bərabər imkanların
yaradılması baxımından düzgün qərar olmuşdur. Ali və
orta ixtisas məktəbləri ilə yanaşı, həmin şəxslərin ilk
peşə-ixtisas təhsili müəssisələrinə qəbul olunmaq
şanslarının olduğunu da nəzərə alsaq, bununla həmin
gənclərin sosial həyata aktiv şəkildə qoşulmaq imkanları
xeyli artmışdır.
Növbəti böyük əhəmiyyətə malik tədbirimiz respublika
ümumtəhsil və ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrinə
müəllimlərin işə qəbulu olmuşdur. Əvvəlki dövrdə
müəllimlərin işə qəbulu ilə bağlı təkcə test imtahanları
6-7 həftə ərzində aparılırdı. Cari ildə bu proses cəmi
13 gün çəkdi. Qeyd edək ki, bu il 3286 vakant yer
müsabiqəyə çıxarılmışdır. Vakant yerlərə 18782 nəfər
elektron ərizə vermiş, imtahanlarda onlardan 15030 nəfər
iştirak etmişdir. Müəllimlərin işə qəbulu üzrə
müsabiqənin yekun nəticələrinə görə, ümumilikdə 1281
nəfər işə qəbul olunmuşdur. Əvvəlki illərdən fərqli
olaraq, cari ildə müəllimlərin işə qəbulu üzrə vakant
yerlərin sayı artsa da keçid balı aşağı salınmamış, işə
qəbul olunacaq müəllimlərin peşəkarlıq
kompetensiyalarının daha yüksək olması müsabiqənin əsas
meyarı kimi götürülmüşdür.
Eyni zamanda onu da vurğulamaq istərdim ki, bu il
müsabiqədən keçmiş 244 nəfər iş yerinə getməkdən imtina
etmişdir. İmtina edən müəllimlərin ən çoxu rayonların
ucqar ərazilərində yerləşən məktəblərin payına düşür. İş
yerinə getməyənlərin 82 faizi qadınlardır. Nazirliyin
apardığı sorğuya əsasən imtinaların əsas səbəbləri iş
yerinin rayon mərkəzindən xeyli uzaq olması, normal
yaşayış şəraitinin təmin edilməməsi, həvəsləndirmə üçün
verilən vəsaitin azlığı göstərilir. Hesab edirik ki,
müəllim çatışmazlığı olan kəndlərdə müəllimlər üçün
yaşayış şəraitinin təmin olunması, xüsusi ipoteka
rejiminin tətbiqi və digər müasir mexanizmlər təklif
olunmalıdır.
Növbəti yenilik - dərs ilinin başlanmasına qədər 6 yaşı
tamam olmamış xüsusi istedadı ilə seçilən uşaqların
vaxtından əvvəl məktəbə qəbul üzrə yeni Qaydaların
qəbulu olmuşdur. Yeni Qaydalara uyğun yaradılmış
komissiyaların fəaliyyəti nəticəsində 8 min 846 nəfər
uşaq bu il vaxtından əvvəl birinci sinfə qəbul
olunmuşdur.
Təhsil Nazirliyi tərəfindən bu il həmçinin, ilk
peşə-ixtisas təhsili müəssisələrinin infrastrukturunun
inkişafına yönəlmiş və dövlət-biznes partnyorluğuna
əsaslanan sosial xarakterli "Müasir Azərbaycan
peşəkarları" layihəsinin icrasına başlanılmışdır.
Layihə peşə təhsili sisteminin əhatə dairəsinin
genişləndirilməsinə və kadr hazırlığı prosesinin
keyfiyyətinin yüksəldilməsinə xidmət edir.
Bu layihə çərçivəsində müxtəlif dövlət və özəl, o
cümlədən xarici tərəfdaşlarla əməkdaşlıq qurularaq bir
sıra peşə məktəblərinin bazasında müasir resurs
mərkəzləri yaradılmışdır.
Uğurlarımız arasında "2007-2015-ci illərdə Azərbaycan
gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət
Proqramı" üzrə layiqli namizədlərin seçilməsi prosesini
qeyd etmək istərdim. Proqramın icra olunduğu 6 il
ərzində ilk dəfə namizədlərlə tam şəffaf şəkildə təhsil
alacaqları dildə ali təhsil müəssisələrinin,
nazirliklərin, qeyri-hökumət təşkilatlarının
əməkdaşlarından ibarət tərkibdə komissiyalar müsahibələr
aparmış və obyektiv seçim etmişdir. Bu il əvvəlki
illərlə müqayisədə sayca ən çox tələbə - 787 nəfər
xarici ölkələrin aparıcı ali məktəblərində təhsil almaq
hüququ qazanmışdır.
Cari ildə təhsil sistemində dərin kök salmış neqativ
hallarla mübarizə gücləndirilmişdir. Nazirliyin mərkəzi
aparatında aparılmış struktur dəyişiklikləri nəticəsində
Daxili nəzarət şöbəsi yaradılmış və daxil olan
siqnalların birbaşa həmin şöbədə araşdırılması təmin
olunmuşdur. Edilən xəbərdarlıqlara baxmayaraq, son 6
ayda ciddi nöqsanlara yol vermiş 15 təhsil müəssisəsinin
rəhbəri vəzifəsindən azad edilmiş, 21 şəxs barəsində
digər intizam tənbehi görülmüşdür. İki hal üzrə
toplanmış materiallar araşdırılmaq üçün hüquq-mühafizə
orqanlarına göndərilmişdir. Bundan irəli gələrək
bildirirəm ki, məktəblərdə baş verən mənfi hallara qarşı
Təhsil Nazirliyinin mövqeyi barışmaz olacaq, təhsil
sistemində mövcud olan neqativ hallarla mübarizədə
sistemli yanaşma tətbiq ediləcəkdir.
Məktəb elə bir məkandır ki, burada biz uşaqlarımızın
gələcəyinin əsaslarını qoyuruq. Məktəblərdə hökm sürən
psixoloji atmosfer övladlarımızın həyat yoluna, mənəvi
dəyərlərinə və əqidələrinə, milli identifikasiyasına və
vətəndaşlıq hisslərinə bilavasitə təsir edir. Uşaq
məktəbdə necə formalaşacaqsa, elə də vətəndaş olacaq.
Burada bumeranq prinsipi hökm sürür - hansı
keyfiyyətlərə malik insanı biz məktəbdən buraxırıqsa,
bir müddət sonra o, artıq öz keyfiyyətlərini inkişaf
etdirmiş durumda qarşımıza çıxır. Bilikli, tərbiyəli
uşağı hazırlayırıqsa, bir neçə ildən sonra savadlı,
peşəkar və vətənini sevən gənci gördükdə onunla və haqlı
olaraq özümüzlə fəxr edirik. Ya da əksinə, bisavad,
mədəniyyətsiz və pis vərdişli şəxs məktəbdən buraxılırsa,
bu adamın gələcəyi olmadığı üçün pis yola düşəndə,
cinayətkar olaraq qarşımızı kəsəndə yalnız özümüzü
günahlandırmalı oluruq.
Müəllim peşəsinə ən şərəfli peşə adı ona görə verilib
ki, ölkənin və cəmiyyətin gələcəyi dövlətin başçısından
və ya hökumətdən daha çox sizdən, müəllimlərdən
asılıdır. Dövlətin əsası xalqdır, insanlardır, onların
tam əksəriyyətinin həyatında keçdiyi yeganə sosial
institut isə məktəbdir. Məktəbimiz nə qədər keyfiyyətli
təhsil, müəllimlərimiz uşaqlara nə qədər yaxşı tərbiyə
verə biləcəklərsə, cəmiyyətimiz və dövlətimiz o qədər
güclü olacaq və daha da inkişaf edəcəkdir.
Hörmətli qurultay iştirakçıları!
Əziz müəllimlər və təhsil işçiləri!
Tarixi reallıq belədır ki, Azərbaycan son on ildə
iqtisadi inkişaf tempinə görə regionda lider ölkəyə
çevrilmiş, dövlətimizin iqtisadi qüdrəti möhkəmlənmiş,
dünyada siyasi nüfuzu artmış, ölkə daxilində siyasi və
iqtisadi sabitlik tam bərqərar olmuşdur.
Hesab edirəm ki, bu inkişafın davamlı və dayanıqlı
olması, xalqımızın xoşbəxt gələcəyi, dövlətimizin daha
da möhkəmlənməsi, regionda lider dövlət imicinin qorunub
saxlanması naminə Azərbaycanın bütün təhsil işçiləri və
ziyalıları mənim bu çağırışıma həmrəylik nümayiş
etdirərək ölkəmizin iqtisadi yüksəlişi və millətimizin
rifahı, dövlət başçısının qarşımızda qoyduğu ali
məqsədlər, o cümlədən əzəli torpaqlarımızın düşmən
tapdağından azad olunması naminə öz fəaliyyətini
əsirgəməyəcəklər!
Ölkəmizdə təhsilin inkişafı bizdən, bizim
fəaliyyətimizdən, üzərimizə düşən vəzifələri necə yerinə
yetirməyimizdən birbaşa asılıdır. İnanıram ki,
Azərbaycan təhsili özünün zəngin ənənələrinə, milli
mənəvi və ümumbəşəri dəyərlərinə, beynəlxalq təcrübəyə
əsaslanaraq daha da inkişaf edəcək, dünya təhsil
sistemində öz layiqli yerini tutacaqdır. Bu yolda
hamınıza yeni-yeni nailiyyətlər arzulayıram.
Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm! |
