ARXİV

8 Mart 2014 - №09

Bağçadan və ailədən məktəbə gələn şagirdlər arasında fərq nədən ibarətdir?

 2009-cu ildə qəbul olunmuş "Təhsil haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda nəzərdə tutulduğu kimi, məktəbəqədər təhsil təhsilin ilk pilləsi olmaqla, ailənin və cəmiyyətin maraqlarına uyğun olaraq, uşaqların erkən yaş dövründən intellektual, fiziki və psixi inkişafını, sadə əmək vərdişlərinə yiyələnməsini, istedad və qabiliyyətinin üzə çıxarılmasını, sağlamlığının qorunmasını, estetik tərbiyəsini, təbiətə və insanlara həssas münasibətinin formalaşmasını təmin edir. Məktəbəqədər təhsil müvafiq təhsil proqramı əsasında həyata keçirilir. Azərbaycan Respublikasında məktəbəqədər təhsil üç yaşdan başlayır. Beş yaşlı uşaqlar üçün məktəbə hazırlıq zəruridir. Məktəbə hazırlığın təşkili qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir. Məktəbəqədər təhsil uşağın valideynlərinin və ya digər qanuni nümayəndələrinin arzusu ilə məktəbəqədər təhsil müəssisələrində, ümumtəhsil müəssisələrinin müvafiq strukturlarında və ya ailədə həyata keçirilə bilər.

Göründüyü kimi, qanunda uşaqların məktəbə xüsusi hazırlıqla getməsi zəruri hesab olunur. Hazırda qanunda nəzərdə tutulanlar tam tətbiq edilməsi mümkün olmasa da məktəblərə uşaqların müəyyən hissəsi bağcalarda müvafiq hazırlıq keçərək gəlir. Əksəriyyəti isə hazırlıq keçmədən evlərdən gəlir. Bəs, görəsən bağçadan məktəbə gələn şagirdlərlə, ailədən hazırlıq keçmədən gələn uşaqlar arasında təlim əməyinə münasibət, öyrənmə, qavrama və sair baxımından nə kimi fərqlər özünü göstərir. Suallarımıza cavab tapmaq məqsədilə paytaxtın bir sıra orta ümumtəhsil məktəblərində olduq, müəllim və şagirdlərlə söhbətləşdik.  

Cəmşid HEYDƏROV, 
211 nömrəli tam orta məktəbin ibtidai sinif müəllimi:

- Məktəbəqədər təhsil, vahid təhsil sisteminin ilk pilləsi olmaqla uşaqların intellektual, fiziki və psixoloji inkişafında, onların şəxsiyyətinin formalaşmasında və məktəbə hazırlanmasında xüsusi əhəmiyyətə malikdir. İbtidai sinif müəllimləri yaxşı bilir ki, bağçadan gələn uşaqla, bağçaya getməyən uşaq arasında məktəbə psixoloji hazırlıq baxımından fərq çox olur. İstərdik ki, uşaqların hamısı eyni hazırlıq səviyyəsində məktəbə cəlb olunsunlar ki, müəllimlər eyni səviyyəli uşaqlarla məşğul ola bilsinlər. Bundan başqa, bəzən bağçalardan gələn şagirdlər öz yaş dövrlərindən artıq biliklərə yiyələnirlər və biz həmin mövzuları məktəbdə tədris edəndə artıq bu həmin şagirdlər üçün maraqsız olur. Düşünürəm ki, valideynlər bu kimi məsələlərə daha həssas yanaşmalıdırlar.

Aynurə KƏRİMOVA,
54 nömrəli tam orta məktəbin ibtidai sinif müəllimi:

- Fikrimcə, bağçaların əsas məqsədi öyrətmək deyil, sevdirməkdir. Bağça dövründə sevgi ilə təməli qoyulan məşğələlər məktəbdə öz keyfiyyətini qabarıq şəkildə göstərir. Ola bilər ki, uşağın bağça müddətində aldığı hazırlıq aşağı olsun. Amma əsas odur ki, bu müddət ərzində təhsilə yaranan sevgi ilə məktəbə gəlsin. Belə olduqda onlar öyrənməyə daha çox meyilli olurlar. Təcrübəmiz bizə sübut edir ki, bağçadan gələn şagirdlərin məktəbə adaptasiya dövrü qısa olur. Onlar ilkin yazı vərdişlərini, rəsm çəkməyi bacarır, kollektivlə ünsiyyət qurmaqda çətinlik çəkmirlər. Lakin onu da qeyd edim ki, bəzən bağçaya getməyən elə uşaqlar da olur ki, onlar, demək olar ki, məktəbə tam hazır vəziyyətdə gəlirlər. Mən bunun şagirdlərin ailələri ilə bağlı olduğunu düşünürəm. Həmin ailələrdə olan valideynlərin intellektual səviyyəsinin yüksək olduğunu və bunun uşağa da müəyyən qədər təsir etdiyini düşünürəm.

Kəbutər SƏFƏROVA,
5 nömrəli tam orta məktəbin ibtidai sinif müəllimi: 

- Bağçalar uşaqların gələcək inkişafında müsbət rol oynayır. Belə ki, uşaqların bağça təlimindən məhrum olmaları onların cəmiyyətdə fəal iştirak etmələrinə, dostlar arasında aktiv olmalarına problem yaradır. Buna görə də hesab edirəm ki, bağça təlimi uşaqların bu yaş dövrü üçün çox vacibdir. Hazırda dərs keçdiyim sinifdə uşaqların demək olar ki, 50%-i bağçadan gəlib. Bağçaya getməyən qız uşaqları məktəbə ilk dəfə gələndə valideynlərinin arxasınca daha çox ağlayır və dərsin tez bitməsini gözləyirlər ki, bu da tədrisin keyfiyyətinə mənfi təsir göstərir.

Fatimə Xəzri-MİRZƏYEVA,
5 nömrəli tam orta məktəbin ibtidai sinif müəllimi: 

- Məktəbəqədər təhsil dövrü uşaqların ilkin sosiallaşması dövrüdür. Onların mədəni dəyərlərinin, şəxsiyyətinin formalaşmasında, rəqabət hissinin yaranmasında bu dövr əhəmiyyətli rola malikdir. Ancaq bu yaş dövrünü valideynlər dəyərləndirməli, uşaqlarının müsbət vərdişlərə yiyələnmələrinə nəzarət etməlidirlər. Düzdür, biz ibtidai sinif müəllimləri hər 4 ildən bir yeni sinif qəbul edərkən müxtəlif çətinliklərlə qarşılaşırıq. Belə ki, məktəbə ilk dəfə qədəm qoyan şagirdlər istər-istəməz müəyyən keçid dövrü keçirlər. Çalışırıq ki, bu dövrdə şagirdlərlə daha həssas davranaq və ilk günlərdən məktəbi onlara sevdirək. Bu işdə valideynlərin də üzərinə böyük yük düşür. Elə ailələr var ki, uşağı bağçaya və yaxud məktəbə aparıb-gətirir və bununla da işinin bitdiyini zənn edir. Ancaq bu belə olmamalıdır. Valideynlər uşaqla dialoqa girməli, onun fikirlərini dəyərləndirməli, öyrəndiklərini paylaşma imkanı tanımalıdırlar.

Sevinc SƏFƏRLİ,
211 nömrəli tam orta məktəbin I sinif şagirdi: 

- Mən lap balaca vaxtlarımdan bağçaya getmişəm. Bağçada mənim çoxlu dostlarım var idi. Biz orda rəsm çəkirdik, rəqs edirdik və oynayırdıq. Bağçadakı tərbiyəçilərimi çox sevirəm. Onlar mənə yazmağı, saymağı öyrədiblər.

İnci MƏMMƏDZADƏ,
54 nömrəli tam orta məktəbin I sinif şagirdi: 

- Bağçada çoxlu şeirlər öyrənmişəm. Mən hər gün bağçaya getmək üçün yuxudan tez dururdum. Məktəbə gələndə uşaqların çoxu ağlayırdı. Müəllimimiz onları sakitləşdirir və deyirdi: "Görün heç İnci ağlayır?". Mən həm də uşaqlara hərfləri yazmaqda kömək edirəm.