|
 Ölkəmizin
elmi ictimaiyyəti tərəfindən əsasən istedadlı filoloq
alim və məhsuldar tədqiqatçı kimi tanınan, ilk klassik
sənətkarlarımızın elmi tərcümeyi-halını yazmış,
ədəbiyyatın regional aspektdən tədqiqinin əsasını qoymuş,
AXC dövrü ədəbiyyatımızın ilk monoqrafik tədqiqatçısı,
filologiya elmləri doktoru, professor Alxan Bayramoğlu (Məmmədov)
alim qələmini mətbuat tariximizin bir sıra
məsələlərinin araşdırılması istiqamətində də işlətmiş və
Azərbaycan mətbuatşünaslığına töhfə olan dəyərli əsərlər
yaratmışdır. Filoloq alimin bu silsilədən sayca üçüncü
kitabı olan "Azərbaycan jurnalistika məktəbləri" bu
günlərdə işıq üzü görmüşdür.
"Avrasiya-Press" nəşriyyatı tərəfindən nəfis şəkildə
çapdan buraxılmış və oxuculara Azərbaycan Mətbuat
Şurasının və Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondunun birgə
nəşri kimi təqdim olunmuş kitabın redaktoru Azərbaycan
Mətbuat Şurasının sədri, əməkdar jurnalist Əflatun
Amaşov, rəyçisi filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Aygün
Əzimovadır. Əflatun müəllim toplu şəklinə salınmazdan
öncə bütün fəsilləri mətbuatda oxuculara məqalələr
şəklində çatdırılmış kitaba "Milli jurnalistika
məktəblərimiz haqqında" adlı səmimi və tədqiqatçı
əməyinə sayğı ilə dolu ön söz də yazmışdır. Burada kitab
müəllifinin jurnalistikamızın indiyədək keçdiyi yola
məhz məktəb prizmasından yanaşıb dəyər verməsi əsərin ən
mühüm məziyyətlərindən biri kimi qiymətləndirilmiş,
kitabın jurnalistikamızın fundamental ictimai-mədəni
hərəkat kimi təqdimatı baxımından böyük əhəmiyyət kəsb
etdiyi vurğulanmışdır.
Tədqiqat üçün seçilmiş mövzu - "Azərbaycan jurnalistika
məktəbləri" ilə bağlı müəllifin apardığı araşdırmaların
nəticələrini əks etdirən kitabdakı ilk fəsil - məqalə "Milli
məfkurəmizin "Əkinçi"dən başlayan mərhələlərinə dair"
adlanır. Alxan Bayramoğlu burada "Əkinçi" qəzetinin
Azərbaycan ictimai fikrinə gətirdiyi yeni ruhu, yeni
nəfəsi bir daha yüksək qiymətləndirərək qəzetin öz
gəlişi ilə xalqın məişətindən tutmuş mədəni, mənəvi
həyatının, ictimai şüurunun, milli etnik düşüncəsinin
bütün sahələrinədək işıq saçdığını qeyd edir. "Əkinçi"nin
başladığı yolu "Ziyayi Qafqaziyyə"nin, "Kəşkül"ün, "Şərqi
Rus"un və digər maarifçi və ictimai ədəbi düşüncə
mündəricəli nəşrlərin davam etdirdiyini diqqətə çatdırır.
Tədqiqatçı alim milli mətbuatımızın qaranquşu olan "Əkinçi"ni
həm də son əsr yarımlıq dövrdə ölkəmizdə fəaliyyət
göstərmiş jurnalistika məktəblərindən ilki kimi
dəyərləndirir və təhlilini verir.
Kitabda daha sonra tarixi-xronoloji ardıcıllıqla "Molla
Nəsrəddin, "Füyuzat", milli demokratik, pedaqoji,
bolşevik jurnalistika məktəblərindən söz açılır, həmin
məktəblərin hər birini təmsil edən nəşrlərin fəaliyyəti,
ideya istiqaməti, əsas mövzu hədəfləri, hər məktəbin
tanınmış nümayəndələri haqqında müasir yanaşma
baxımından maraqlı və orijinal fikirlərin yer aldığı
geniş məlumat verilir.
Kitabda eyni zamanda Azərbaycan jurnalistikasının və
jurnalistika məktəblərinin inkişafında böyük rol oynamış
Haşım bəy Vəzirovun, Orucovların, Üzeyir Hacıbəylinin
mədəni-maarifçilik fəaliyyəti, jurnalistika irsi
haqqında da geniş faktik materiala, dərin təhlilə
əsaslanan və kitabın ümumi süjet xəttinə tam uyğun
maraqlı məqalələr yer alıb. Əsərinin sonuncu fəslində
A.Bayramoğlu müasir jurnalistika, mövcud reallıq və
problemlər barədə fikir və qənaətlərini oxucularla
bölüşür.
Kitabın sonunda verilmiş ədəbiyyat siyahısından da
göründüyü kimi, müəllif bu sahədə demək olar ki, bütün
mövcud ədəbiyyatı nəzərdən keçirmiş və təhlilə cəlb
etmiş, mövzuya dair araşdırmalarında orijinallıq nümayiş
etdirmiş, nəticədə elmi ictimaiyyətin diqqətini cəlb
edəcək, yüksək elmi-publisistik dildə yazılmış bir əsər
ortaya qoymuşdur. Kitabın humanitar sahə mütəxəssisləri
- jurnalistlər, filoloqlar və bu sahələr üzrə
təhsilalanlar üçün faydalı olacağını zənn edirik.
Yusif ƏLİYEV,
"Azərbaycan müəllimi" |
