|
 Rasim
QURBANOV,
filologiya üzrə elmlər doktoru
- Ver aşığımı, ver deyirəm sənə! Udmuşam, mənimdir.
- Əşi, bir bunun boyuna bax a!.. "Udmuşam, udmuşam". Al
bu da sənin aşığın.
Koppuş sifətli, dombagöz oğlan bu sözləri deyərək, onun
ətəyindən yapışıb əl çəkmək istəməyən arıq, solğun
bənizli uşağı arxası üstə itələdi. Sonra məhəllə boyunca
uzanan hasarın dibi ilə qaçmağa üz qoydu. Ətrafdakı
uşaqlar da bir himə bənd imiş, hərəsi bir tərəfə qaçdı.
İtələnib yıxılan uşaq səssiz-səmirsiz ayağa durub ətrafa
boylandı. Heç kim yox idi. Gündən yanıb qaralmış
ayaqlarını dizə qədər örtən şalvarının tozunu çırpdı.
Ağrıyan başına əl gəzdirdi. Peysərində əli şişə toxundu.
Bir dəqiqə başındakı şişi əlləşdirdi, sonra yerə oturub
uşağa məxsus bir kövrəkliklə ağlamağa başladı.
Bu vaxt onun oturduğu yerdən beş-altı addım aralıda
yerləşən qapı açıldı. İçəridən 22-23 yaşlarında, qalın
qaşları, iri burnu olan, sıx saçları arxaya daranmış bir
cavan oğlan çıxdı. Son dəb ilə geyinmiş, xətlərini
qulağının dibinə qədər uzatmışdı. O ağlayan oğlana
yaxınlaşıb əlini cibinə saldı. Bir siqaret çıxardıb
yandırdı, sonra nə isə fikirləşib siqareti yerə tulladı,
dabanı ilə əzdi. O biri cibindən bir konfet çıxarıb
yeməyə başladı. Uşaq birdən xırp səsinin kəsdi,
gözlərini cavan oğlanın ağzına dikdi. Sulanmış ağzındakı
tüpürcəyi burnunun suyuna qarışmış göz yaşı ilə birlikdə
uddu. Cavan oğlan:
- İgid, adın nədir? - deyə soruşdu.
-Məmməd... Məmmədəli, - deyə uşaq cavab verərək
mızıldandı.
- Konfet istəyirsən?
- Yox!
Cavan oğlan cibindən iki iris konfeti çıxardıb ona
uzatdı. Məmmədəli tərəddüdlə gözlərini döydü. Sonra
ətrafa boylandı. Heç kim yox idi.
Soruşdu:
- Deməzsən?
- Nəyi, kimə?
- Atama deməssən mənə konfet verdigüvi?
- Yox, demərəm.
Məmmədəli konfetləri aldı, sağ əlindəki aşıqları yerə
tökdü. Sonra konfetin birini soyub ağzına qoydu. Ağzını
marçıldada- marçıldada:
- Sən kimsən? - deyə soruşdu.
- Mən Faiq müəlliməm.
- Məəlimsən? Bəs mən səni heç görməmişəm ki?
- Sizin məktəbdə bu ildən, sentyabrdan dərs deyəcəyəm.
- Bakidən gəlmisən?
- Hə, Bakıda oluruq. Atam da, anam da orada yaşayır.
- Məəllim, Bakıda hamı bu cür şalvar geyir? Keçən ay
qonşumuz Səftərin xalası oğlu gəlmişdi, onun da əynində
ənlibalaq şalvar var idi.
- Kimə necə xoşdur elə də geyinir. Yaxşı, Məmmədəli, sən
axı heç demədin niyə ağlayırdın?
Uşaq doluxsunan kimi oldu.
- Dədəm məni döyəcək. Başımdakı bu qozu görürsən? Bu,
məni dögdürəcək. Dədəm yaman hirslidir. Mir Yusif ağa
deyir ki, dədəmin cinnəri var.
- Atan ananı da döyür?
- Anam yoxdur.
- Bu qədər aşığı neynirsən, yığmısan? Bu yayı sən ancaq
aşıq-aşıqmı oynamısan?
Uşağın gözləri parıldadı. Dodaqlarına bir sadəlövh
təbəssüm qondu.
- Yox əşi! Kənd uşaqları ilə birgə Salmanın bağlarına
girmişik, qobuda çimmişik, moruq yığmışıq...
- Oxumağı bacarırsanmı?
- Nöş bacarmıram. Boyuma baxma, balacayam, sentyabrda
ikinci sinifdə oxuyacağam.
- İstəyirsən mən sənə oxumaq üçün bir kitab verim?
- Mənim öz "Ana dilim" var. Bir də axı atam döyər. Deməz
ki, bu kitabı sənə kim verib? Döyər məni, ağlayaram axı.
- Heç nədən qorxma. Sən yekə oğlansan. İndi get evə,
sənə şəkilli kitab gətirəcəyəm. Özü də ağlama, maşallah,
yekə kişisən, sənə ağlamaq yaraşmaz.
Avqustun axırları idi. Faiq təyinat aldığı məktəblə
tanış olmaq üçün evdən çıxdı. Bu vaxt yaxınlıqda bir
ağlamaq səsi eşitdi. Hasarın dibinə qısılıb için-için
ağlayan Məmmədəlini gördü.
- Nə olub? Yenə niyə ağlayırsan?
- Dədəm döyüb, yaman hirslidir.
Faiq özlüyündə fikirləşdi ki, başqasının ailə işlərinə
qarışmağa haqqı yoxdur. Ancaq bu işi belə də qoymaq
olmaz. Dərslər başlanan kimi bir tədbir görmək lazımdır.
O, əlində tutduğu çantanı açdı. Oradan bir şəkilli
jurnal çıxardıb Məmmədəliyə göstərdi. Şəkillərdə "Baba
və Turp" əhvalatı təsvir edilmişdi, altında da yazılar
vardı. Uşaq əvvəlcə gözünün ucu ilə şəkillərə baxdı,
sonra onu maraq bürüdü, əlinə aldı. Dodaqları qaçdı.
- A! ...Siçana bax a. Pişikdən qorxmur?
- Al oxu, onda bilərsən.
- Mən hələ burda oxuyub sənə verrəm. Evə aparmayım.
...Payız girmişdi, dərslər başlanmışdı. Yarpaqlar sanki
yayın həsrətindən xəstələnir, saralıb xəzəl olurdu. Bir
gün xəbər çıxdı ki, Məmmədəlinin atası montyor Həşimi
elektrik vurub öldürüb. Sonra məlum oldu ki, gecə
növbəsində içib sərxoş olan Həşim elektrik xətti qırılan
bir evə təmir üçün çağırılır və öz səhvi ucbatından ömür
xəttini qırır. Faiq yas yerinə gələndə, dəfn mərasimi
yerinə yetirilirdi. Məmmədəli bir uşaq ilə durub
ağlayırdı. Faiq onlara yaxınlaşıb:
- Məmmədəli, ağlayırsınız?- deyə soruşdu.
Məmmədəli Faiqin səsini eşidincə başını qaldırdı, əvvəl
burnunu, sonra gözlərini sildi. Yanındakı uşaq da
ağlamağını kəsdi.
- Faiq məəllim, mən ağlamaq istəmirdim. Mir Yusif ağa,
nənəm deyir ki, ağla, necə olsa atondur.
Faiq:
- Bir də sizi ağlayan görməyim. Alın bu jurnalı, keçin
bir qıraqda oturub oxuyun. Sonra əlindəki jurnalı onlara
uzatdı. Məmmədəli jurnalı alıb höccələdi:
- Gö-yər-çin.
Jurnalı varaqladılar, nə isə oxudular, üzləri güldü. Öz
uşaq təbəssümləri ilə şən bir halda oxumağa davam
etdilər. Faiq uşaqlardan ayrılıb mərhumu son mənzilə -
qəbiristana aparan dəstəyə qoşulmaq istəyəndə qulağı
onların arasındakı kiçik dialoqu aldı:
- Bu Faiq məəllim çox yaxşı əmidir.
- Sənə şəkilli kitab verir, onunçün?
- Yox, uşaqları ağlamağa qoymur. |
