|
 Şagirdlərin
mütaliəyə istiqamətləndirilməsi işində səmərəli sistemin
yaradılması məqsədilə təhsil naziri Mikayıl Cabbarovun
verdiyi məlum əmr məhz şagirdlərdə mütaliə
mədəniyyətinin formalaşması üçün müqayisəolunmaz bir
zərurətdən irəli gəlmişdir. Əmr digər təhsil ocaqlarında
olduğu kimi məktəbimizdə də çoxcəhətli tədbirlərə rəvac
verilməsinə səbəb olmuşdur. Həm ibtidai sinif
müəllimləri, həm də ədəbiyyat müəllimləri mütaliə
ediləcək ədəbiyyatların siyahısını toplamağa,
kitabxananın zənginləşdirilməsi işinə həvəs göstərməyə
və tədbirlər keçirməyə başlamışlar.
Artıq əmrdə göstərilən istiqamətlər və hədəflər daha
planlı işlər görməkdə bizə yardımçı olur. Bu məqsədlə
tutduğumuz "Tədbirlər planı" müzakirə edilmiş
metodşurada və metodbirləşmə iclaslarında vəzifələr,
öhdəliklər və icra ediləcək işlər müəyyənləşmişdir.
Şagirdlərin rəğbətləndirilməsi, Nobel mükafatına layiq
görülmüş ədiblərin tanıdılması məsələləri də əmrdə
diqqəti cəlb edən istiqamətlərdəndir.
Mütaliə mədəniyyəti insan amilində böyük rol oynayır.
Şifahi və yazılı nitq şəxsiyyətin formalaşmasında mühüm
vasitələrdən biridir. Şagirdlərin dünyagörüşünün
formalaşmasında, onların cəmiyyət üçün əsl vətənpərvər
və savadlı vətəndaş kimi yetişməsində mütaliə
ölçüyəgəlməz rola malikdir. Mütaliənin insan həyatında,
formalaşmasında rolunu hamı yaxşı başa düşür. Mütaliəçi
oxuduğu bədii ədəbiyyatdakı (əlbəttə bu ədəbiyyat bəşəri
duyğuları, insanlığı, həyati gözəllikləri,
vətənpərvərliyi özündə ehtiva edən ədəbiyyat olmalıdır)
hadisələrin içərisinə girərkən obrazların
hiss-həyəcanları ilə yaşadıqca, onların doğru və ya
əksinə mənasız ömür yolu ilə tanış olduqca onlarda
yaxşını pisdən, xeyiri şərdən, doğrunu yalandan ayırmaq
bacarığı formalaşır.
Azərbaycan dilinin fikri daha güclü, obrazlı və bədii
şəkildə ifadə etmək imkanları çoxdur. Məhz bu imkanları
əxz etmək üçün mütaliə gənclərə yardımçı olur, əslində
sərrast nitqin formalaşmasında əsas vasitəyə çevrilir.
Mən bir Azərbaycan dili və ədəbiyyat müəllimi kimi
təklif edirəm ki, bu fənnin sinifdənxaric oxusunun
siyahısının əvvəllər olduğu kimi, mövzunun axırında
verilməsi və bu ədəbiyyatın mütləq oxudulması, onların
şagirdlər tərəfindən nağıl edilərək, hətta o əsər
haqqında inşa yazılması həyata keçirilərsə, çox gözəl
effekt verər. Bəzi əsərlərin tamaşaya qoyulması, onların
diskussiyalarının təşkil edilməsi, kütləvi məktəb
tədbirlərinin keçiriməsi kimi daha mühüm vasitələr bu
işdə böyük səmərə verə bilər.
Kiçik yaşlardan uşaqları bu işə cəlb etsək, o artıq
vərdişə çevrilər. Ancaq mütaliə ədəbiyyatı uşaqların
yaşına və maraqlarına uyğun olmalıdır. Bədii
ədəbiyyatdakı obrazlar, hadisələrin inkişafı uşaqları
məlumatlandırdığı kimi, onların dünyagörüşünü də
zənginləşdirir. Bu onlarda təhliletmə, müşahidə, insanı
bir fərd kimi öyrənmək bacarığını artırır. Təklifim
odur ki, bu ədəbiyyatın elektron variantları
hazırlansın. Əlbəttə, ədəbiyyatı alıb, oxuma texnikası
daha önəmlidir. Ancaq əsrimiz bu vasitəni də tələb edir.
Təbii ki, bütün bu arzularımızın həyata keçməsi sistemli
şəkildə planlaşdırılmalıdır. Bu işdə bizim Təhsil
Nazirliyinin və Təhsil Problemləri İnstitutunun
dəstəyinə böyük ehtiyacımız vardır.
Hicran QARABƏYLİ,
Bakı şəhəri 56 nömrəli tam orta məktəbin direktoru |
