|
Ələşrəf NİFTİYEV,
Yazıçı-publisist, "III dərəcəli Vətənə xidmətə görə"
ordenli dövlət qulluğu veteranı
Əkbər baba uzun müddət pedaqoji sahədə çalışdığından,
uşaq psixologiyasına yaxşı bələd olduğundan
müşahidələrinə əsasən onunla birgə yaşayan gənc ailəni
müntəzəm başa salaraq hərdənbir danlayırdı ki, uşaqların
tərbiyəsi barədə məşhur pedaqoqların söylədiyi kimi
hələ anadan doğulmamışdan ciddi düşünmək lazımdır.
Burada diqqətsizlik, biganəlik və vaxtı itirmək olmaz,
əks-təqdirdə gələcəkdə ağır fəsadlar baş verə bilər.
Yaşlı müəllim məsləhət bilirdi ki, əməksevərlik,
inandırıcı nümunələr valideynlərin özlərindən
başlamalıdır. Zorakılıqdan, təhqirdən,
qışqırıb-bağırmaqdan, hədə-qorxu metodlarından çəkinmək
lazımdır. Uşaqlarla dost kimi öz dillərində danışmaq,
yaş xüsusiyyətlərini nəzərə almaqla onlarla xoş rəftar
etmək lazımdır. Rəğbətləndirməyə, ümidverici sözlərə
geniş yer verilməlidir.
Babanın bu tövsiyələri tezliklə öz nəticələrini
vermirdi. Gənc ailə bu məsələlər üçün hazırlıqlı
deyildi. Onlara arxayın olmayıb baba və nənə başladılar
əvvəlkindən də artıq uşaqlara vaxt sərf etməyə. Onları
vaxtaşırı gəzintiyə çıxarır, həyətdə xırda təsərrüfat və
əmək işlərinə cəlb edirdilər. Hətta nəvələrə yavaş-yavaş
oyuncaq şəklində buraxılan kürək, çəkic, dırmıx, ağac və
kolları suvarmaq üçün balaca su səpən qab və sair
alətlər də aldılar. Yaşlılara baxıb nəvələr Əli və Yusif
əmək işlərində kiçik alətlərlə iş görməyə, suvarma
zamanı şlanqı əllərinə tutmaqla yaxından iştirak etməyə
başladılar. Gördükləri haqda və yenə də sabah işləmək
istəkləri barədə tez-tez həvəslə danışırdılar. Bir neçə
gün söhbətlər şirinləşdi, dərinləşdi, xeyirə və
irəliləyişə doğru getdi. Soğan-sarımsağın, kolların,
ağacların dibinə peyin verilməsi və suvarılmasında,
meyvə dərimində uşaqlar artıq xüsusi fəallıq
göstərirdilər: nərdivana dırmaşıb məhsulları dərir,
yuyur, ləzzətlə yeyirdilər. Hərəsi öyünərək deyirdi ki,
"mən əkmişəm", "mən dərmişəm" və sair. Hətta meyvə
ağaclarından, bostan və tərəvəz bitkilərindən dərib mət,
şoraba, mürəbbə hazırlanmasındakı cüzi iştirakları da
balacaları çox gümrahlandırmışdı, səliqə-sahmana, iş
görməyə bəhsləşmələri və rəqabətləri xeyli artmışdı.
Əkbər baba və Samirə nənə də bu işlərə görə balacaları
tərifləyər, həvəsləndirər və rəğbətləndirərdilər. Ev
quşlarına dən-su verməklə yumurtalarını yığmaq, vaxtında
bala çıxartmaq üçün quşların altına düzməkdə və
ağacların basdırılmasında, yenicə yumurtadan çıxmış
quşciyəzlərə qulluq göstərilməsində bu uşaqlar əsl
köməkçiyə çevrilmişdilər. Onlar yavaş-yavaş şüurlu
surətdə başa düşürdülər ki, işləyib çalışmasalar,
əkib-becərməsələr heç nə götürmək olmaz. Atalar demişkən
"Əkiblər yemişik, əkərik yeyərlər".
Yavaş-yavaş aparılan bu tədbirlər uşaqlara elə sirayət
etdi ki, birinci sinfi bitirən Yusif hətta bəzən bu və
digər işləri görməməkdə və tənbəllikdə ata-anasından
gileylənməyə başladı.
İşlər yaxşılığa doğru sürətlə gedirdi. Evin balaca
nəvəsi Əli daha səmimi, işgüzar və çalışqan görünürdü.
Baba və nəvə bir dəfə yenə də uşaqları həyətə çıxarıb
müəyyən əmək işlərinə cəlb etməyə hazırlaşırdılar. Əkbər
baba dilləndi ki, nəvələrim, baxın, bu evi, çəpəri,
quyunu, hamamı, quş hinlərini - hər şeyi baba alıb tikib
sizin üçün.
- Baba, bizim evimizi də sən tikdirmisən? deyə Əli
yaşadıqları evin qonşu otaqları barədə maraqla soruşdu.
- Əlbəttə, əlbəttə, hamısını baba alıb düzəldib.
- Bəs atam-anam tikməyib?
- Yox, Əli, biz bunları edəndə ata-ananız siz boyda idi.
Daha biz qocalmışıq, tez-tez xəstələnirik və güclə
yeriyirik. Artıq odun yarmağa gücümüz yoxdur. Ağır
işlərə girişə bilmirik. Biz sizlərə hər şey almışıq və
alırıq. Bəs böyüyəndə siz babaya və nənəyə nə
alacaqsınız? - qocalar nəvələrə sual verdilər.
Böyük nəvədən diribaş və hazırcavab olan Əli qardaşını
qabaqlayıb gücənə-gücənə dilləndi:
- Oda, ey, o da, mən böyüyəndə, böblə pulum olanda
babaya və nənəyə ələ tutulan çəlik, əsa alacağam.
Baba və nənə özünün qəribəçilikləri ilə fərqlənən balaca
Əlinin hikmətli sözündən razı qaldılar. Onu qucaqlayıb
öpdülər. Bu qoca çağlarında ayaq üstə durmağa taqəti
olmayan, hətta otaqdan-otağa keçmək çətinliyi yaşayan,
bəzən yıxılmamaq üçün əllərini divarlara və pilləkənə
dayayaraq çətinliklə yeriyən yaşlılara heç olmasa nəvə
Əlinin imkanı daxilində belə bir söz və vəd verməsi heç
də pis dayaq və köməklik deyildi. |
