Ölkəni inkişaf etdirən universitetlər

25 Yanvar 2019

1338

Və ya güclü iqtisadiyyat qlobal reytinqin həlledici faktoru kimi

Böyük Britaniyanın Times Higher Education (THE) nəşri dünyanın iqtisadiyyatı inkişaf edən ölkələrinin ən yaxşı universitetlərinin reytinqini (Emerging Economies University Rankings 2019) tərtib edib. Reytinq inkişaf edən ölkələrin ali təhsil müəssisələrini özündə əks etdirir. Tədqiqatın nəticələri deməyə əsas verir ki, son illər iqtisadiyyatı sürətlə inkişaf edən ölkələrin universitetləri qlobal reytinqdə liderliyi ələ keçiriblər. Tədqiqata dünyanın 43 ölkəsindən (Çin, Hindistan, Cənubi Afrika Respublikası, Braziliya, Argentina, Türkiyə, Qətər, Mərakeş, Macarıstan, Polşa, Çexiya Respublikası, Litva, Estoniya və s.) 450 aparıcı universitet cəlb olunub. Reytinqə Çin universitetləri başçılıq edir. Sıralamada ilk 4 yer Çin universitetlərinə məxsusdur. Ümumiyyətlə, qlobal reytinqdə Çin ən çox- 72 ali məktəblə təmsil olunub. İkinci yer 49 ali məktəblə Hindistana məxsusdur. Sıralamanın ilk mövqelərində Koreya, Sinqapur, Honkonq, Malayziya, Braziliya, Cənubi Afrika kimi ölkələrin universitetləri yer alıb.

İnkişaf edən ölkələrdən olan universitetlərin reytinqi xüsusi marağa malikdir, çünki məhz onlar hazırda öz milli ali təhsil sisteminin rəqabətə davamlılığının gücləndirilməsinə ciddi sərmayə qoyur və böyük resurslar xərcləyirlər. Praktik olaraq reytinqdə liderlik edən bütün ali məktəblərin təmsil olunduğu ölkələr son iki ildə çox bahalı dövlət proqramlarının təşəbbüskarları qismində çıxış ediblər. 2017-ci ildə Çində “Double First” proqramı start götürüb, 2018-ci ildə isə Hindistan, Braziliya və Rusiya da öz analoji layihələrinin icrasının aktiv mərhələsinə daxil olublar. Bu cür situasiyada belə bir reytinqdə irəliləmək son dərəcə çətindir, çünki təkcə yaxşı ali məktəb olmaqla iş bitmir, həm də bunu rəqiblərdən daha sürətli etmək lazımdır.

Rusiyanın M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universiteti sıralamada 5-ci yerdədir. Bu mövqe MDU üçün sürpriz deyil. MDU-nun rektoru, akademik V.Sadovniçi: “Ənənəvi olaraq MDU ali məktəblərin beynəlxalq reytinqlərində layiqli göstəricilər göstərir. İnkişaf edən iqtisadiyyata malik ölkələrin ali məktəblərinin reytinqinin tərtib edilməsi gedişində THE nəşri bizim üçün əhəmiyyətli olan bir sıra göstəriciləri - tədris, elmi-tədqiqat fəaliyyəti və biliklərin transferi, həmçinin beynəlxalq əməkdaşlığı nəzərə alır. Bundan başqa, MDU dövlətin həyatında böyük sosial rol oynayır, bu, universitetin, belə deyək, üçüncü missiyasıdır. İndi biz böyük institutların çağırışlarına uyğun olaraq genişmiqyaslı bölmələr yaratmağa deyil, perspektivli tədqiqatlar mərkəzləri yaratmağa başlamışıq. İndi MDU-da onların sayı 6-dır. Onlar artıq dünyanın aparıcı elmi jurnallarında onlarla elmı məqalə nəşr etdiriblər və ticarət şirkətləriylə əməkdaşlıq münasibətləri qurublar. Planlaşdırılır ki, bizim elmi-texnologiya vadisində belə institutların sayı təxminən 45 olacaq. Güman edirəm ki, bu qərar Rusiyada elmin və texnologiyaların sıçrayışlı inkişafına gətirib çıxaracaq.

Qeyd edək ki, Reytinqin metodikası 13 effektivlik göstəricisinə əsaslanır. Onlardan tədris (təlim mühiti), tədqiqatlar (həcmi, gəlir və reputasiya), sitatgətirmə (tədqiqatların təsiri), beynəlxalq qarşılıqlı əlaqə (əməkdaşlar, tələbələr və tədqiqatlar), istehsal fəaliyyətindən (biliklərin ötürülməsi) gəlirləri göstərmək olar.

Rey-tinq	Ali məktəb	Ölkə	Tələbələrin ümumi sayı	Tələbə -müəllim nisbəti	Əcnəbi tələbələr	Qadın-kişi nisbəti
1	Tsinghua University	Çin	36912	11.9	11%	34 : 66
2	Peking University	Çin	42547	8.9	17%	48 : 52
3	Zhejiang University	Çin	36031	10.9	18%	21 : 79
4	University of Science and Technology of China	Çin	16152	8.4	4%	n/a
5	Lomonosov Moscow State University	Rusiya	29063	7.2	25%	50 : 50
6	Fudan University	Çin	34393	12.2	11%	51 : 49
7	Nanjing University		34580	15.6	9%	48 : 52
8	Shanghai Jiao Tong University	Çin	40711	11.0	9%	41 : 59
9	University of Cape Town	Cənubi Afrika Respublikası	22137	12.1	18%	53 : 47
10	National Taiwan University	Tayvan	31783	11.5	8%	40 : 60
11	University of the Witwatersrand	Cənubi Afrika Respublikası	28279	26.1	8%	56 : 44
12	Moscow Institute of Physics and Technology	Rusiya	5687	10.5	15%	19 : 81
13	Khalifa University	Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri	3288	8.1	28%	51 : 49
14	Indian Institute of Science	Hindistan	4071	9.4	1%	21 : 79
15	University of São Paulo	Braziliya	82962	15.3	4%	48 : 52
=16	National Research Nuclear University MEPhI	Rusiya	6804	9.7	21%	30 : 70
=16	Wuhan University China	Çin	50015	14.2	8%	n/a
=18	University of Malaya	Malayziya	17095	8.9	23%	57 : 43
=18	Tongji University	Çin	36511	13.5	10%	40 : 60
20	Sabancı University	Türkiyə	3632	22.0	10%	38 : 62
21	Sun Yat-sen University	Çin	51061	16.2	9%	51 : 49
=22	Harbin Institute of Technology	Çin	30116	9.9	10%	31 : 69
=22	Higher School of Economics	Rusiya	19527	11.3	9%	n/a
24	Stellenbosch University South Africa	Cənubi Afrika Respublikası	23750	26.0	8%	55 : 45
25	Huazhong University of Science and Technology	Çin	56282	16.6	5%	35 : 65
26	Koç University	Türkiyə	5378	15.7	8%	52 : 48
27	Indian Institute of Technology Bombay	Hindistan	10001	17.1	1%	18 : 82
=28	National Chiao Tung University	Tayvan	12053	16.8	12%	28 : 72
=28	United Arab Emirates University	Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri	7494	9.2	24%	81 : 19
=30	University of Cyprus	Kipr	6861	22.7	10%	67 : 33
=30	University of Tartu	Estoniya	8518	11.3	6%	68 : 32
32	Qatar University	Qətər	14395	17.5	43%	75 : 25
33	Nankai University	Çin	28336	13.7	6%	n/a
34	National Taiwan University of Science and Technology	Tayvan	8087	18.9	13%	30 : 70
35	Indian Institute of Technology Roorkee	Hindistan	7925	17.4	2%	10 : 90
36	Southern University of Science and Technology	Çin	2115	6.3	n/a	33 : 67
=37	National Tsing Hua University	Tayvan	16037	15.6	8%	41 : 59
=37	Taipei Medical University	Tayvan	5895	10.5	9%	57 : 43
39	National Cheng Kung University (NCKU)	Tayvan	20511	13.7	12%	36 : 64
=40	University of Campinas	Braziliya	27936	14.5	4%	47 : 53
=40	China Medical University, Taiwan	Tayvan	7730	17.0	10%	54:46
42	Cyprus University of Technology	Kipr	3114	17.7	8%	56 : 44
=43	Beihang University	Çin	29520	14.4	6%	n/a
=43	Southeast University	Çin	33063	11.8	5%	40 : 60
45	Tianjin University	Çin	33429	12.9	5%	n/a
=46	Indian Institute of Technology Kanpur	Hindistan	6609	15.2	1%	14 : 86
=46	National Taiwan Normal University	Tayvan	10621	12.6	26%	56 : 44
48	South China University of Technology	Çin	42472	14.5	5%	36 : 64
=49	University of KwaZulu-Natal	Cənubi Afrika Respublikası	35451	28.4	5%	58 : 42
=49	Tomsk State University	Rusiya	7673	9.6	29%	n/a
=51	University of Crete	Yunanıstan	14890	27.8	4%	61 : 39
=51	Tomsk Polytechnic University	Rusiya	9682	8.7	26%	33 : 67
=53	Charles University in Prague	Çexiya	49236	12.9	17%	62 : 38
=53	ITMO University Russian	Rusiya	10268	9.3	15%	38 : 62
55	Indian Institute of Technology Kharagpur	Hindistan	9397	13.9	n/a	14 : 86
56	Central South University	Çin	53069	17.3	2%	41 : 59
57	Renmin University of China	Çin	25168	11.8	6%	n/a
58	Jordan University of Science and Technology	İordaniya	22318	12.1	19%	57 : 43
59	Xi’an Jiaotong University	Çin	33973	10.8	5%	34 : 66
60	Universiti Teknologi Petronas	Malayziya	6448	16.5	21%	33 : 67
61	Indian Institute of Technology	Hindistan	1118	8.6	n/a	15 : 85
=62	Novosibirsk State University	Rusiya	7250	6.4	19%	57 : 43
=62	Shandong University	Çin	46351	13.7	6%	n/a
=64	JSS Academy of Higher Education and Research	Hindistan	5421	8.6	8%	55 : 45
=64	Soochow University	Çin	42684	15.2	7%	58 : 42
66	Indian Institute of Technology Delhi	Hindistan	8130	14.9	1%	16 : 84
67	Semmelweis University	Macarıstan	10809	9.6	32%	67 : 33
=68	Mahidol University	Tailand	28611	10.2	4%	64 : 36
=68	Saint Petersburg State University	Rusiya	21644	7.3	11%	64 : 36
=68	Xiamen University	Çin	40507	14.9	5%	49 : 51
=71	Bilkent University	Türkiyə	10659	15.0	7%	46 : 54
=71	Boğaziçi University	Türkiyə	12374	25.4	7%	49 : 51
73	Pontifical Catholic University of Rio de Janeiro	Braziliya	15415	18.7	6%	52 : 48
74	Istanbul Technical University	Türkiyə	34594	22.8	4%	34 : 66
=75	East China Normal University	Çin	25237	11.5	17%	66 : 34
=75	Indian Institute of Technology Madras	Hindistan	9013	15.8	1%	20 : 80
77	Sichuan University	Çin	59998	13.8	3%	50 : 50
78	University of Pretoria	Cənubi Afrika Respublikası	35687	23.2	8%	56 : 44
79	National and Kapodistrian University of Athens	Yunanıstan	54364	27.5	11%	62 : 38
80	Diego Portales University	Çili	16802	14.6	2%	49 : 51
81	National Yang-Ming University	Tayvan	4255	5.1	2%	48 : 52
=82	Beijing Institute of Technology	Çin	28910	11.8	8%	35 : 65
=82	University of Indonesia	İndoneziya	41144	10.1	8%	60 : 40
84	Pontifical Catholic University of Chile	Çili	27485	15.2	7%	n/a
85	University of Desarrollo	Çili	15925	18.0	2%	55 : 45
86	Universiti Teknologi Malaysia	Malayziya	17726	10.9	17%	52 : 48
=87	China Agricultural University	Çin	19056	11.5	1%	58 : 42
=87	Peter the Great St Petersburg Polytechnic University	Rusiya	18420	8.8	24%	40 : 60
=87	University of the Philippines	Filippin	45410	9.7	1%	53 : 47
90	Monterrey Institute of Technology and Higher Education	Meksika	14215	16.1	11%	41 : 59
91	Hunan University	Çin	4269	22.5	2%	45 : 55
92	Northwestern Polytechnical University	Çin	27423	13.6	3%	26 : 74
=93	National Autonomous University of Mexico	Meksika	162018	13.6	6%	51 : 49
=93	Savitribai Phule Pune University	Hindistan	6186	15.3	2%	46 : 54
=95	Dalian University of Technology	Çin	39075	16.2	2%	35 : 65
=95	Pontifical Javeriana University	Kolumbiya	29643	16.4	1%	56 : 44
=97	Federal University of São Paulo	Braziliya	13520	8.6	1%	60 : 40
=99	Universidad Peruana Cayetano Heredia	Peru	5885	12.1	n/a	60 : 40
=99	Hacettepe University	Türkiyə	42827	19.9	4%	57 : 43
=99	University of Johannesbur	Cənubi Afrika Respublikası	25515	24.0	9%	55 : 45