Son illərdə sosial media ünsiyyət, qarşılıqlı əlaqə və informasiya mübadiləsi üçün mühüm vasitəyə çevrilib. O, demək olar ki, təhsil, əyləncə və ictimai xidmətlər də daxil olmaqla müxtəlif sahələri əhatə edir. Bir zamanlar kitabsevərlər və tədqiqatçılar üçün səssiz məkan kimi qəbul edilən kitabxanalar da rəqəmsal inqilabı qəbul edərək sosial medianı fəaliyyətinə inteqrasiya edib.

“Instagram”, “TikTok”, “Twitter” və “YouTube” kimi sosial media platformaları kitabxanaların daha geniş auditoriyaya çatmasına imkan verir. Bu platformalar fiziki və rəqəmsal dünyalar arasında körpü yaradır, kitabxana resurslarını və xidmətlərini daha əlçatan və interaktiv edir.

Sosial media kitabxanaların oxucularla ünsiyyət tərzini tamamilə dəyişib. Onun köməyi ilə kitabxanalar sadəcə ənənəvi bilik mərkəzləri olmaqdan çıxaraq, canlı, interaktiv mühitlərə çevrilir. Sosial media kitabxanalara istifadəçilərlə əlaqə yaratmağa, xidmətlər, tədbirlər və resurslarla bağlı yenilikləri paylaşmağa imkan verir.

Kitabxanalar “Instagram”, “TikTok”, “Twitter” kimi platformalardan kitab klubları, müəlliflərlə görüşlər və ya seminarlar kimi tədbirlərdən istifadə edə bilər. Bu da həm müntəzəm ziyarətçiləri, həm də kitabxanalara nadir hallarda baş çəkənləri əhatə edir. Yeni dərc olunan kitablar və ya kitabxanaların fəaliyyətləri ilə bağlı sosial mediada edilən paylaşımlar kitabxanaları daha əlçatan edir.

Məlumdur ki, kitabxanalar təkcə kitablardan ibarət deyil. Sosial media kitabxanalara eyni maraqlara malik insanların bir araya gəlməsi, əməkdaşlıq etməsi və öyrənməsi üçün virtual şəbəkələr qurmağa şərait yaradır. Məsələn, “Facebook” kitabxanaların fəaliyyətlərini dəstəkləmək üçün kitab müzakirələri, yerli tarix mövzuları və STEM fəaliyyətləri kimi spesifik sahələrə yönəlmiş qruplar yaratmağa imkan verir.

Bu zaman kitabxanalar coğrafi və fiziki maneələri aşaraq daha geniş auditoriyaya çatır. Paylaşımlar, hekayələr və videolar canlı qarşılıqlı əlaqə yaradır, kitabxanaları ziyarət edə bilməyənlər üçün də əlçatan edir. Məsələn, kitabxanalar sosial media vasitəsilə kitab tövsiyələri paylaşa, müəlliflərlə görüşlər, imza günləri kimi tədbirləri tanıda və ya canlı sual-cavab sessiyaları keçirə bilərlər. Belə aktiv iştirak kitabxanaların tanınmasına töhfə verməklə yanaşı, onların cəmiyyətlə əlaqələrini gücləndirir.

Kitabxanalar paylaşımlar, keçidlər və videolar vasitəsilə istifadəçiləri rəqəmsal kataloqlarına, e-kitablarına, audiokitablarına və tədqiqat bazalarına yönləndirə bilər. “YouTube” kimi platformalar bu resurslardan necə istifadə ediləcəyini öyrədən dərslər üçün idealdır, “Twitter” və ya “Facebook” isə yeni alınan kitablar və ya xidmətlər barədə sürətli yeniliklər təqdim edir.

Sosial media kitabxanalara fərdiləşdirilmiş və istifadəçiyönlü təcrübələr yaratmağa kömək edir. Analitika sayəsində kitabxanalar hansı növ məzmunun izləyiciləri cəlb etdiyini öyrənə və paylaşımlarını buna uyğun hazırlaya bilərlər. Məsələn, əgər kitab tövsiyələri ilə bağlı paylaşımlar insanların diqqətini çəkirsə, kitabxanalar bu mövzuda daha çox məzmun yarada bilər. Hətta istifadəçiləri sorğular, sual-cavab sessiyaları və ya onların öz kitab tövsiyələrini paylaşması ilə bu prosesə daxil etmək olar. “Instagram” sorğuları, “Twitter” mövzuları və ya “TikTok” çağırışları kimi interaktiv xüsusiyyətlər də istifadəçilərə aktiv iştirak imkanı verir, kitabxana təcrübəsini daha maraqlı və fərdiləşdirilmiş edir.

Dezinformasiya və rəqəmsal problemlərin artması ilə kitabxanalar rəqəmsal savadlılıq üzrə maarifçi rolunu üzərlərinə götürüb. Sosial media vasitəsilə onlar istifadəçilərə rəqəmsal mühiti səmərəli şəkildə idarə etməyə kömək edəcək məsləhətlər, dərslər və resurslar paylaşır.

“YouTube” kimi platformalar ətraflı təlimat məzmunu üçün, “Instagram” və “Twitter” qısa təhsil paylaşımları üçün əla seçimdir. Kitabxanalar istifadəçilərə onlayn məlumatları tənqidi düşüncəni, sosial mediada məsuliyyətli davranmağı və kodlaşdırma, dizayn kimi sahələrdə yeni bacarıqlar əldə etməyi öyrədə bilər.

Sosial media həm də kitabxana tədbirləri üçün imkanları genişləndirərək onları daha inklüziv və genişmiqyaslı edib.

Bundan əlavə, tədbirlərin videosu gələcəkdə baxılması üçün “YouTube”da paylaşıla bilər ki, daha çox istifadəçi onlardan faydalana bilsin. Sosial media tədbirlərin təbliğini daha səmərəli edir, kitabxanaların geniş auditoriyaya çatmasına və cəlbedici məzmunu vasitəsilə maraq yaratmasına imkan verir.

Məsələn, kitabxana istifadəçiləri sevimli kitabları haqqında videolar yaratmağa təşviq edən fərqli həştəqlərlə kampaniyalara başlaya, beləliklə, ənənəvi kitabxana xidmətlərini müasir, interaktiv platformalarla birləşdirə bilərlər. Bu, mövcud istifadəçiləri cəlb etməklə yanaşı, yeni auditoriyaları da cəlb edir.

Sosial media kitabxana xidmətlərini və istifadəçi təcrübəsini əsaslı şəkildə dəyişərək kitabxanaların rəqəmsal dövrdə aktual və maraqlı qalmasına imkan verir. Əhatə dairəsini genişləndirmək, resurslara çıxışı təkmilləşdirmək, rəqəmsal savadlılığı təşviq etməklə sosial media kitabxanaların istifadəçilərlə yeni və əhəmiyyətli yollarla əlaqə qurmasına şərait yaradır. Sosial media vasitəsilə kitabxanalar sadəcə dəyişikliyə uyğunlaşmır – onlar bu dəyişikliyə rəhbərlik edirlər.

Mənbə: “Azərbaycan məktəbi” jurnalı