- İsgəndər müəllim, bildiyimiz kimi, son illər
digər sahələrdə olduğu kimi, təhsil sahəsində də
inkişaf, yeniliklər müşahidə edilir. Bu baxımdan,
təhsilə dövlət qayğısı haqqında nə deyə
bilərsiniz?
-
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab
İlham Əliyevin uzaqgörən siyasəti və
genişmiqyaslı islahatçı fəaliyyəti, müstəsna
təşkilatçılığı sayəsində son illərdə qazanılmış
nailiyyətlər birmənalı şəkildə ulu öndər Heydər
Əliyevin dövlətçilik ideyalarına sadiqliyinin
parlaq təcəssümü olmaqla, hər bir Azərbaycan
vətəndaşının qəlbində milli iftixar və ölkəmizin
işıqlı gələcəyinə dərin inam hisslərini daha da
gücləndirmişdir. Danılmaz faktdır ki, qısa
müddət ərzində Azərbaycanın bütün sahələrdə
sürətli inkişafı ölkə Prezidenti cənab İlham
Əliyevin yeni idarəetmə modeli sayəsində mümkün
olmuşdur. Təsadüfi deyildir ki, dünyanın nüfuzlu
ekspertləri və iqtisadçıları Azərbaycanın
dinamik inkişafının səbəblərini də məhz İlham
Əliyevin proqramlarla idarəetmə modelinin
nəticəsi kimi qiymətləndirirlər. Təhsil
xərclərinin ilbəil artması Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin
təhsili dövlət siyasətinin əsas
prioritetlərindən biri hesab etməsi ilə birbaşa
bağlıdır. Möhtərəm Prezident vurğulayıb: "Biz
maddi dəyərlərimizi, iqtisadi potensialımızı
insan kapitalına çevirməliyik". Bu mənada "Təhsil
əsri" elan edilən XXI əsrdə yüksək intellektə
malik insan kapitalının formalaşması və güclü
iqtisadiyyatın qurulmasında təhsilin rolu heç
vaxt indiki qədər aktual olmamışdır.
Son illərdə təhsil xərclərinin artmasının
əsasında da həmin konseptual müddəalar dayanır.
Təhsilə ayrılan büdcə 2003-cü illə müqayisədə 5
dəfədən çox artaraq 2008-ci ildə 1,1 milyard
manata çatmış, 2009-cu ildə isə 1,3 milyard
manat təşkil etmişdir. Dövlət başçısı tərəfindən
son illərdə təhsil sahəsində 150-dən çox
sərəncam imzalanmışdır. Təhsil tariximizdə ilk
dəfə olaraq Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin sərəncamlarına əsasən "Ən yaxşı
ümumtəhsil məktəbi və ən yaxşı müəllim
mükafatlarının təsis edilməsi haqqında" 4
sentyabr 2007-ci il tarixli Sərəncamı imzalanmış,
2008 və 2009-cu illərdə "Ən yaxşı ümumtəhsil
məktəbi" və "Ən yaxşı müəllim" müsabiqələri
keçirilmiş, həmin illərdə "Ən yaxşı ümumtəhsil
məktəbi" müsabiqəsinin qalibi olmuş 50 məktəbin
hər birinə 10000 manat, "Ən yaxşı müəllim"
müsabiqəsinin qalibi olmuş 100 müəllimin hər
birinə 5000 manat məbləğində birdəfəlik pul
mükafatı verilmişdir. Bu müsabiqə məktəb və
müəllimlər arasında sağlam rəqabəti, innovativ
fəaliyyəti gücləndirməklə təhsilin keyfiyyətinin
yüksəlməsinə müsbət təsir göstərmişdir.
Azərbaycanda
təhsilə, təhsil işçilərinə diqqət və qayğının
parlaq təzahürüdür ki, son illərdə elm və
təhsilin inkişafındakı xidmətlərinə görə
1000-dən çox təhsil işçisi yüksək dövlət
mükafatlarına, fəxri adlara və fərdi təqaüdlərə
layiq görülmüşdür. Yalnız 2009-cu ildə təltif
edilən təhsil işçiləri 312 nəfər olmuşdur.
- Hazırda təhsil sektorunun ayrı-ayrı sahələri
üzrə çoxsaylı inkişaf proqramları həyata
keçirilməkdədir. Həmin proqramlar hansı sahələri
əhatə edir?
- Məhz dövlət başçısının təhsilə diqqət və
qayğısının nəticəsidir ki, təhsil tariximizdə
ilk dəfə olaraq 16 inkişafyönümlü dövlət
proqramı təsdiq olunmuş və uğurla həyata
keçirilməkdədir. Təhsilin ayrı-ayrı sahələrinin
inkişafı üzrə real vəziyyətin təhlili əsasında
hazırlanıb təsdiq edilmiş bu proqramların
reallaşdırılması nəticəsində təhsil
infrastrukturunun müasir tələblərə uyğun
qurulması, təhsilin məzmununun yeniləşdirilməsi,
yeni dərslik siyasətinin reallaşdırılması,
təhsilalanların nailiyyətlərinin
qiymətləndirilməsi üzrə yeni model və
mexanizmlərin tətbiqi, əmək bazarının tələbatına
uyğun kadr hazırlığı və təminatının
yaxşılaşdırılması, təhsil müəssisələrinin
informasiya-kommunikasiya texnologiyaları ilə
təmin edilməsi və təhsil sisteminin
informasiyalaşdırılması, məktəbəqədər, texniki
peşə, ali təhsil, xaricdə təhsil, istedadlı
uşaqların inkişafı, xüsusi qayğıya ehtiyacı olan
uşaqların təhsilinin təşkili, de-institutlaşdırma
və digər bu kimi sahələrdə əhəmiyyətli
nailiyyətlər əldə olunmuşdur.
Son 20 ildə heç bir məktəbəqədər təhsil
müəssisəsi tikilmədiyi halda, son 2 ildə ilk
dəfə olaraq ölkə üzrə 28 yeni uşaq bağçası
tikilib istifadəyə verilmiş, 31 məktəbəqədər
təhsil müəssisəsi əsaslı təmir edilmiş, müasir
avadanlıqlarla təchiz olunmuşdur. Həyata
keçirilən tədbirlər nəticəsində Bakı şəhərində
bağçalara cəlb olunmuş uşaqların sayı 6 min
nəfər artmış, təhsilin bu pilləsi üzrə əhatə
səviyyəsi 26 faizi ötmüşdür. Müstəqillik
tariximizdə ilk dəfə olaraq uşaq bağçaları üçün
müasir tələblər səviyyəsində 137 adda təlim
vəsaitləri hazırlanıb müəssisələrə
çatdırılmışdır.
Məktəbəqədər təhsil sahəsində "Azərbaycan
Respublikasında məktəbəqədər təhsilin
yeniləşdirilməsi Proqramı(2007-2010-cu
illər)"nda nəzərdə tutulmuş tədbirlərin
icrasının davam etdirilməsi, monitorinq və
qiymətləndirmə sisteminin yaradılması,
beşyaşlıların məktəbə hazırlığının
genişləndirilməsi, maddi-texniki və tədris
bazanın möhkəmləndirilməsi istiqamətində
tədbirlərin davam etdirilməsi həyata keçiriləcək
əsas tədbirlər kimi müəyyənləşdirilmişdir.
Son illərdə Azərbaycanda 450 min şagird yerlik
2000-dək yeni məktəb binası tikilərək istifadəyə
verilmişdir. Məktəblərin infrastrukturunun
yeniləşdirilməsi sahəsində Heydər Əliyev
Fondunun müstəsna xidmətləri olmuş, Fondun
təşəbbüsü ilə 300-ə yaxın yeni məktəb, uşaq
bağçası, uşaq evi, internat məktəbi binası
tikilib istifadəyə verilmiş, əsaslı təmir və
bərpa olunmuş, müasir avadanlıqlarla təchiz
edilmişdir. 450-dən çox məktəb əsaslı təmir
edilmiş, müasir avadanlıqlarla təchiz olunmuşdur.
708 məktəb və 10 rayon təhsil şöbəsi müasir
avadanlıqlarla təchiz edilmişdir. Azərbaycanda
müstəqillik illərində ilk dəfə olaraq 119 məktəb
müasir kimya və fizika laboratoriyaları ilə
təmin edilmişdir. 600 məktəbin, o cümlədən Bakı
şəhərinin 301 ümumtəhsil məktəbinin istilik
sistemi əsaslı təmir və bərpa olunmuşdur.
Yeni ümumtəhsil məktəblərinin tikintisi, mövcud
məktəblər üçün əlavə korpusların inşası, onların
əsaslı təmiri, müasir avadanlıqlarla təminatı,
istilik sisteminin bərpası, ümumilikdə
infrastrukturun yeniləşdirilməsi nəticəsində
ölkə üzrə 1050000 şagirdin (bütün şagirdlərin 75
faizi) təlim şəraiti yaxşılaşdırılmışdır. Məktəb
tikintisi sahəsində həyata keçirilən proqramlar
nəticəsində son 10 ildə ikinövbəli məktəblərin
faizi 73,3-dən 44,5-ə, ikinci növbədə təhsil
alan şagirdlərin faizi isə 34-dən 21-ə enmişdir.
- Məzmun və qiymətləndirmə sahəsində hansı
yeniliklər tətbiq edilmişdir?
- Əlbəttə, aparılan genişmiqyaslı işlər yalnız
təhsil infrastrukturunun yeniləşdirilməsi ilə
bağlı olmamışdır. Bu sahədə əhəmiyyətli
nailiyyətlərin əldə edilməsi və müasir tələblərə
uyğun şəraitin yaradılması məzmun islahatları
üçün əlverişli zəmin yaratmışdır. Son illərdə
Dünya Bankının maliyyə yardımı ilə həyata
keçirilən islahatyönümlü tədbirlərin böyük
əksəriyyəti məhz ümumi təhsilin məzmununun
yeniləşdirilməsinə və mütərəqqi dünya
təcrübəsinə uyğunlaşdırılmasına yönəlmişdir.
Əsas məqsəd şagirdlərin idrak fəallığını, ümumi
inkişafını ləngidən mövcud "yaddaş məktəbi"ndən
"təfəkkür və düşüncə məktəbi"nə keçmək və bu
əsasda ümumi təhsilin müasir modelini qurmaqdan
ibarətdir.
2008-2009-cu tədris ilində ümumtəhsil
məktəblərinin I siniflərində tədrisə yeni fənn
kurikulumları və müasir dərsliklərlə başlanmış,
bu proses 2009-2010-cu dərs ilində I və II
sinifləri əhatə etmişdir. Yeni kurikulumların
tətbiqi ilə əlaqədar I siniflərdə işləyən 18
minədək müəllim xüsusi proqram əsasında öyrədici
təlim kurslarından keçirilmiş və nümunəvi tədris
materialları ilə təmin edilmişdir. Yeni
kurikulumun tətbiqi sahəsində 2010-2011-ci dərs
ilində I siniflərdə dərs deyəcək müəllimlərin
treninqlərdən keçirilməsi, III siniflərdə yeni
kurikulumların tətbiqi üzrə hazırlıq işlərinin
aparılması, rəhbər pedaqoji kadrların (RTŞ
əməkdaşları, metodistlər, məktəb direktorları,
onların müavinləri) kurikulumların tətbiqi üzrə
təlim kurslarına cəlb olunması, V-XI siniflər
üzrə fənn kurikulumlarının təsdiq olunması
qarşıda duran vəzifələrdəndir.
Yeni məzmun yeni nəsil dərsliklərinin
hazırlanmasını zəruri etmişdir. 2003-2009-cu
illərdə milli mənəvi dəyərlər əsasında müasir
tələblərə uyğun məzmunda ümumilikdə 35 milyon
nüsxə dərslik çap edilmişdir. Təhsil tariximizdə
ilk dəfə olaraq yeni kurikulum tətbiq edilən I
və II siniflər üçün dərslik komplektləri (şagird
üçün dərslik, iş dəftəri, müəllim üçün vəsait)
hazırlanmış, Dərslikləri Qiymətləndirmə Şurası
tərəfindən qiymətləndirilib müsbət rəy
alındıqdan sonra çap edilmişdir.
Dərslik siyasəti sahəsində 2010-2011-ci dərs
ilinə ümumilikdə 111 adda, o cümlədən I siniflər
üçün 14 adda, III siniflər üçün kurikulum
əsasında 40 adda dərslik və müəllim üçün
vəsaitin hazırlanması və Dərslikləri
Qiymətləndirmə Şurası tərəfindən
qiymətləndirildikdən sonra çap etdirilməsi, VI,
VIII-XI siniflər üçün 57 adda dərsliklərin nəşri
üzrə tədbirlərin həyata keçirilməsi nəzərdə
tutulmuşdur.
İstedadlı uşaqlarla iş sahəsində respublikanın 8
bölgəsində (Sumqayıt, Gəncə, Mingəçevir, Şirvan
şəhərləri, Şəki, Lənkəran, Quba, Ağdaş rayonları)
liseylərin yaradılması, Bakı şəhərində
Beynəlxalq Mendeleyev Olimpiadasının keçirilməsi,
fənlər üzrə istedadlı şagirdlərin
müəyyənləşdirilməsi məqsədilə seçim
tədbirlərinin təşkili məsələləri üzrə tədbirlər
həyata keçiriləcəkdir. Dünya və beynəlxalq fənn
olimpiadalarında Azərbaycan məktəbliləri 11
qızıl, 28 gümüş, 60 bürünc olmaqla, ümumilikdə,
99 medal qazanmışlar. Əhalisinin sayının az
olmasına baxmayaraq, medalların sayına görə
Azərbaycan dünya ölkələri arasında ilk onluqda
yerini qoruyub saxlamışdr.
2009-cu ildə Təhsil Nazirliyi sistemində
fəaliyyət göstərən uşaq-gənclər idman
məktəblərinin yetirmələri respublika birinciliyi,
çempionat və digər yarışlarda 287 qızıl, 194
gümüş, 1181 bürünc olmaqla, ümumilikdə 1662
medal, Avropa, dünya birinciliyi və
çempionatlarında və digər beynəlxalq yarışlarda
57 qızıl, 51 gümüş, 60 bürünc olmaqla,
ümumilikdə 168 medal qazanmışlar.
- Müasir dövrdə təhsil prosesini İKT-siz
təsəvvür etmək mümkün deyildir. Bu sahədə hansı
addımlar atılmışdır?
- Təhsilin informasiyalaşdırılması sahəsində
əhəmiyyətli nailiyyətlər əldə edilmişdir. Dövlət
Proqramları çərçivəsində ölkənin ümumtəhsil
məktəbləri İKT ilə təmin edilmiş, hər 20 şagirdə
bir kompüter nisbəti təmin olunmuşdur. Halbuki
2004-cü ildə hər 1063 şagirdə bir kompüter
düşürdü. 500 təhsil müəssisəsi Azərbaycan Təhsil
Şəbəkəsinə (İntranet) və İnternet şəbəkəsinə
qoşulmuş, inzibati, pedaqoji və texniki heyət
əhatə olunmaqla, 40 min nəfər müvafiq
treninqlərdən keçərək İKT bacarıqlarına
yiyələnmişdir. Təhsil tariximizdə ilk dəfə
olaraq fənlər üzrə elektron tədris resursları
hazırlanıb məktəblərə verilmiş, 20 məktəbdə "Elektron
Məktəb" layihəsi həyata keçirilməyə başlanmışdır.
I-X siniflər üçün "İnformatika" dərslikləri
hazırlanmış, bütün siniflərdə informatikanın
tədrisinə başlanmışdır.
Təhsillə bağlı məlumat və resursların toplanması,
onların təhlükəsizliyinin təmin edilməsi
məqsədilə Məlumat və Resurs Mərkəzi,
ictimaiyyəti təhsil sahəsindəki yeniliklərlə
operativ məlumatlandırmaq və elektron tədris
resurslarından istifadəni təmin etmək məqsədilə
Milli Təhsil Portalı, təhsil sahəsində çevik
idarəetmə sisteminin yaradılması məqsədilə Milli
Təhsil Məlumat Bazası yaradılmışdır.
Bir şagirdə bir kompüter konsepsiyasının
reallaşdırılması məqsədilə "İntel" şirkəti ilə
birlikdə 400 şagirdə noutbuklar verilmişdir. "Xalq
kompüteri" layihəsi çərçivəsində isə 5000
müəllim kompüterlə təmin olunmuşdur.
Təhsilin informasiyalaşdırılması sahəsində
Azərbaycan Təhsil Şəbəkəsinə (İntranet) və
İnternet şəbəkəsinə əlavə 500 təhsil
müəssisəsinin qoşulması və onların yüksək
sürətli İnternetə çıxışının təmin edilməsi, 25
min nəfər pedaqoji, 4 min nəfər
inzibati-idarəetmə və 500 nəfər texniki heyətin
İKT üzrə treninqlərdən keçirilməsi, "Bir
müəllim-bir kompüter", "Bir şagird - bir
kompüter" layihəsinin əhatə dairəsinin
genişləndirilməsi, "Elektron məktəb" layihəsinə
əlavə məktəblərin cəlb edilməsi əsas
perspektivlər kimi müəyyənləşdirilmişdir.
- Təhsil sistemində kadr təminatı və
ixtisasartırma təhsili sahəsində də müəyyən
yeniliklər baş verməkdədir. Bu yeniliklər barədə
də məlumat verməyinizi xahiş edirik.
- Kadr təminatı sahəsində 2005-2009-cu illəri
əhatə edən Proqram başa çatdırılmış, ümumilikdə
6179 müəllim stimullaşdırıcı tədbirlər tətbiq
edilməklə respublikanın ucqar kənd məktəblərinə
göndərilmişdir. Beləliklə, ucqar kənd
məktəblərində kadra olan kəskin ehtiyac
ödənilmişdir. Respublikanın ümumtəhsil
məktəblərinə müəllimlərin işə qəbulu sahəsində
yeni mexanizmlərin tətbiqinə başlanmış, Bakı
şəhərində müəllimlərin işə qəbulu elektron
vasitələr əsasında, ikimərhələli müsabiqə
mexanizmi tətbiq olunmaqla həyata keçirilmişdir.
Pedaqoji kadr təminatı sahəsində ölkənin
ümumtəhsil məktəblərində kadr təminatı
vəziyyətinin monitorinqinin aparılması,
nəticələrin təhlili və təkliflərin hazırlanması,
beynəlxalq təcrübə nəzərə alınmaqla ölkə
səviyyəsində müəllimlərin işə qəbulu sahəsində
elektron vasitələrdən istifadə edilməklə yeni
mexanizmlərin tətbiqi, hazırda işləyən
müəllimlərin və rəhbər pedaqoji işçilərin
peşəkarlıq səviyyələrinin qiymətləndirilməsi
üzrə mexanizmin hazırlanıb tətbiq edilməsi əsas
prioritetlər kimi müəyyənləşdirilmişdir.
Modul-kredit sisteminə əsaslanan, rəqabət
mühitinin yaradılmasını, proqramların
akkreditasiyasını, stimullaşdırıcı vasitələrin
tətbiqini, karyera inkişafını nəzərdə tutan yeni
ixtisasartırma təhsili modeli hazırlanmışdır.
Əlavə təhsil sahəsində modul-kredit sisteminə
əsaslanan ixtisasartırma təhsilinin tətbiqi
istiqamətində normativ-hüquqi bazanın
təkmilləşdirilməsi, ixtisasartırma
proqramlarının akkreditasiyasını aparmaq üçün
Təhsil Nazirliyinin nəzdində Akkreditasiya
Şurasının yaradılması, 2010-2011-ci tədris
ilində ümumtəhsil məktəblərinin I siniflərində
işləyəcək müəllimlərin yeni model üzrə
ixtisasartırmadan keçirilməsinin təmin edilməsi,
ixtisasartırma təhsili sistemi üçün monitorinq
və dəyərləndirmə mexanizminin hazırlanması,
xidmətlərin təklifi sahəsində rəqabət mühitinin
yaradılması, ixtisasartıma təhsilində məcburilik
prinsipinin təmin edilməsi, eyni zamanda
təhsilalanlar üçün stimullaşdırıcı tədbirlərin
nəzərdə tutulması mexanizmlərinin hazırlanması,
ali təhsil müəssisələrinin professor-müəllim
heyətinin ixtisasının artırılması üzrə yeni
mexanizmin yaradılması kimi məsələlər
təxirəsalınmaz vəzifələr kimi
müəyyənləşdirilmişdir.
- Texniki peşə təhsilinin inkişaf etdirilməsi də
qarşıda duran vəzifələrdən biridir. Bununla
əlaqədar Dövlət Proqramı da qəbul olunub.
Hazırda texniki peşə təhsili sahəsində Dövlət
Proqramının icrası ilə bağlı hansı tədbirlər
həyata keçirilir?
- Texniki peşə təhsilinin inkişafı üzrə Dövlət
Proqramına əsasən Qəbələdə Turizm və Otelçilik
üzrə Peşə Tədris Mərkəzi yaradılmış, 8 texniki
peşə təhsili müəssisəsi əsaslı təmir edilmiş və
müasir avadanlıqla təmin olunmuşdur. İsmayıllı
rayonunda Turizm və Otelçilik üzrə Peşə Tədris
Mərkəzinin tikintisi aparılır. Son 20 ildə
müxtəlif peşələr üzrə ilk dəfə olaraq 7 adda
dərslik hazırlanmış və çap edilmişdir. YUNESKO,
Avropa Komissiyası, Cənubi Koreyanın DAEWOO
şirkəti, Heydər Əliyev Fondu, "Azərsun" Holdinq
şirkəti, "KÜR" MMC ilə birgə layihələrin
icrasına başlanmışdır.
Texniki peşə təhsili sahəsində müəyyən edilmiş
ixtisaslar üzrə standartların və kurikulumların,
yeni dərsliklərin, ixtisas klassifikatorunun
hazırlanması, məzunların bacarıqlarının əmək
bazarının tələblərinə müvafiq qiymətləndirilməsi
məqsədilə yeni qiymətləndirmə mexanizminin
işlənib hazırlanması, Avropa Komissiyası ilə
birlikdə həyata keçirilən layihə çərçivəsində
İsmayıllı Turizm Peşə Məktəbinin tikintisinin
başa çatdırılması, beynəlxalq təşkilatlarla
birgə nəzərdə tutulmuş layihələrin icrası
tədbirlərinin həyata keçirilməsi, müəssisələrin
maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi işinin
davam etdirilməsi nəzərdə tutulmuşdur.
- İsgəndər müəllim, "Təhsil haqqında" yeni
Qanunun qəbul edilməsindən müəyyən müddət
keçmişdir. Qanunun icrası istiqamətində hansı
addımlar atılmışdır?
- Son illərin ən mühüm hadisələrindən biri,
əlbəttə, "Təhsil haqqında" Azərbaycan
Respublikası Qanununun qəbul edilməsi olmuşdur.
Qanunun qəbul edilməsi zərurəti, ilk növbədə,
ölkədə və dünyada dinamik inkişaf tendensiyaları,
o cümlədən təhsil sahəsində əsaslı
dəyişikliklərin olması, Azərbaycanın keyfiyyətcə
yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyması, Avropa
və dünya təhsil məkanına inteqrasiya
istiqamətində mühüm addımlar atması ilə bağlı
idi. Təbiidir ki, bütün bu proseslər təhsil
qanunvericiliyində, ən vacibi isə "Təhsil
haqqında" yeni Qanunda öz əksini tapmalı idi. Bu
səbəbdən, düşünürəm ki, qəbul edilmiş Qanun
ölkəmizdə təhsil siyasəti və strategiyasının
əsas istiqamətlərini əks etdirməklə yanaşı, ilk
növbədə, xalqımıza, Azərbaycanda təhsilin
inkişafına xidmət edəcək milli təhsil sisteminin
dünya, Avropa təhsil sisteminə inteqrasiyasını
təmin edəcəkdir.
Qanunda 5 yaşlıların məktəbəqədər təhsilə
cəlbinin zəruriliyi, hər təhsil pilləsinə qəbul
zamanı məzunların əvvəlki təhsil pilləsindəki
nəticələrinin nəzərə alınması, ixtisasartırma
təhsilinin nəticələrinin stimullaşdırılması, yaş
senzinin müəyyənləşdirilməsi, təhsil
müəssisələrinin maliyyələşdirilməsinin hər
təhsilalana düşən xərc normaları nəzərə
alınmaqla həyata keçirilməsi, ali təhsilin
üçpilləli strukturu və digər yeni məsələlər öz
əksini tapmışdır. Qanunun icrası istiqamətində
Təhsil Nazirliyi tərəfindən 35 adda normativ
sənəd hazırlanaraq Nazirlər Kabineti tərəfindən
təsdiq edilmişdir.
www.yap.org.az |