Yanvarın
23-ü, həftənin 1-ci günü idi. İş həftəsinin birinci günü
həmişə ağır olur, deyirlər. Bəlkə də bu baxımdan özümü
narahat hiss edir, jurnalın növbəti nömrəsinə məqalə
hazırlamalı olsam da, əlimə qələm götürüb bir sətir belə
yaza bilmirdim. Bir gün bundan qabaq gördüyüm yuxunun
təsiri altında idim. Yuxuda Şamxəlil müəllimi görmüşdüm.
Onunla redaksiyanın dəhlizində qarşılaşmışdıq... Ağ
köynək, qara kostyum geyinib, qara qalstuk bağlamışdı.
Qaməti şux, sifəti nurlu idi. Gülə-gülə mənə yaxınlaşdı,
qucaqlaşıb öpüşdük. O qədər şad və xürrəm görünürdü ki,
sanki dünyanın əzab-əziyyətindən, ağrı-acıdan qurtulub
rahatlığa qovuşurdu. Uzun illər idi ki, şəkər
xəstəliyindən əziyyət çəkir, ürək ağrısından,
ayaqlarının şişməsindən gileylənirdi. 2011-ci ilin
yazından isə qarın nahiyəsindən, mədə ağrısından
gileylənmişdi. Bir neçə ay bundan qabaq mədəsindən
əməliyyat olunmaq üçün onu həmişə görmək arzusunda
olduğu Təbrizə yola salmışdıq.
Oradan qayıdandan sonra sağalıb sonra işə çıxacağını
gözləyirdik. Əməliyyat olunandan sonra günü-gündən
yaxşılaşmaqdansa, əksinə, geri gedir, arıqlayır,
vəziyyəti daha da ağırlaşırdı. Elə buna görə də onu belə
gümrah görəndə gözlərimə inanmadım.
- Şamxəlil, sən axı hələ müalicə olunacağını, işə tam
sağalandan sonra çıxacağını deyirdin, göz dəyməsin,
həyatın nübarını təzə dadmağa başlayan cavan oğlana
oxşayırsan, - deyə təəccübümü gizlətmədim.
- Hə, qardaş, indi yaxşıyam, ağrılarım yoxdu, ancaq
dünyanın işini bilmək olmaz. Gəldim ki, dostları,
yoldaşları görüm. Doğma kollektivimə mənə həyan olduğuna
görə ürəkdən bir sağ ol deyim. Yaxşılığı isə unutmazlar.
Hərənin bir cür var-dövləti var. Mənim də var-dövlətim
ailəm, övladlarım, bir də sizin kimi dost-tanışlarımdır.
Ani fikrə getdi.
- Bilirsən, Mirzəyev, bu, mənim bura son gəlişimdir. Bu
günün sabahını bilmək olmur, ölüm qaşla-göz arasındadır.
Gəlmişəm ki, hamınızla görüşüb, halallığınızı alam,
sonra rahat gedəm...
...Yuxudan ayıldım. Şamxəlilin vəziyyətini öyrənmək üçün
evlərinə zəng etdim. Həyat yoldaşı Maya xanım bir az
bundan qabaq Şamxəlilə sistem köçürüldüyünü, hazırda
huşa getdiyini, danışmağa heyi olmadığını dedi. Belə
vəziyyətdə yanına gedib ona əziyyət vermək istəmədik.
Günaşırı yoldaşlarla zəng edib halını soruşur, yanına
getmək üçün yaxşılaşmasını gözləyirdik. "Sən saydığını
say, gör fələk nə sayır". Sən demə...
Bu fikirlər içində üzüldüyüm zaman telefon zəngi məni
ağrılı düşüncələrimdən ayırdı. Dəstəyi qaldırıb Elman
müəllimin kədərli səsini eşitdim.
- Nizami müəllim, Şamxəlil müəllim dünyasını dəyişdi,
gözlərini əbədi yumdu. Hamımız onu əbədiyyətə yola
salmağa gedirik, - dedi. Bu acı xəbərdən keyləşdim,
dodaqlarım qapandı, ürəyim şiddətlə vurmağa başladı, nə
deyəcəyimi, nə danışacağımı kəsdirə bilmirdim, qəhər
məni boğurdu.
"Təhsil" jurnalının artıq çapa göndərilmiş yanvar
nömrəsində Avtandil Ağbabanın Şamxəlil Məmmədov haqqında
yazdığı "Qoşa qanad kimi" məqaləsi verilmişdi. Malik
müəllimlə nəşriyyatın rəhbərliyi ilə əlaqə saxlayıb çapı
dayandırdıq. Şamxəlil müəllim haqqında verilmiş həmin
məqalənin altında onun dünyasını dəyişdiyini qeyd
etdikdən sonra yas yerinə - mərhumla son vidaya getdik.
"Azərbaycan müəllimi" qəzeti redaksiyasının bütün
əməkdaşları vida mərasiminə toplaşmışdı. Hamının
çöhrəsində hüznlü bir kədər vardı. Hava da sanki bu
gəldi-gedər dünyanın acı-ağrısını çəkirmiş kimi qara
buludlara bürünmüşdü. Dünən axşamdan acı göz yaşları
kimi yağan sulu qar və yağış kəssə də hava sazaqlı idi.
Soyuq olmasına baxmayaraq heç kim getməyə tələsmirdi,
hamı mərhumun son mənzilə yola salma anını gözləyirdi.
Yoldaşlar Şamxəlil müəllim haqqında qısa xatirələrini
danışır, savadlı alim, peşəkar jurnalist, ən başlıcası
gözəl insan olmasından söz açırdılar. Onun
xeyirxahlığını, kiməsə kömək etməsindən zövq aldığını,
başqalarına əziyyət vermək istəmədiyini qeyd edirdilər.
Həmin gün Şamxəlil müəllim dostları tərəfindən hörmət və
ehtiramla son mənzilinə tapşırıldı, ruhuna dualar oxundu.
Dəfndən bir həftə sonra Şamxəlilin həyat yoldaşı Maya
xanım mənə zəng edib elədiklərinə görə redaksiya
işçilərinə təşəkkürünü bildirdi. Təbrizdə olarkən
Şamxəlil müəllimin küçələri, evləri, geniş xiyabanları
məhəbbətlə seyr etməsindən, təmasda olduğu hər bir
insanla səmimi ünsiyyət qurub yaşayışları, həyat
tərzləri ilə maraqlanmasından, mehriban davranışına görə
həkimlərin ona qayğı ilə yanaşmasından, geri qayıdarkən
yol boyu çoxlu bayatılar deməsindən danışdı. Onu da
bildirdi ki, həkim əməliyyat zamanı xərçəngin tam
şaxələndiyini görüb, yaranı bağlamış və buna əlacın
olmadığını, xəstənin az yaşayacağını onlara deyibmiş.
Ailə üzvləri də Şamxəlilin heç kimə əziyyət vermək
istəmədiyini nəzərə alıb onun son günlərini yaşadığını
dostlarına bildirməyiblər.
Bəli, Şamxəlil müəllim belə ürək sahibi idi. Maya xanım,
həmçinin Şamxəlilin son aylarda yazdığı gündəliyini və
vəsiyyətini qızı Aytənə verərək - sonra oxuyarsız, -
deməsindən söz açdı. Öləcəyini bilirmiş kimi nə etmək
lazım olacağını qabaqcadan vəsiyyətində qeyd edibmiş
Şamxəlil.
Fevralın 7-də Şamxəlil müəllimin 63 yaşı tamam olacaqdı.
Əgər yaşasaydı!
Məmmədov Şamxəlil Hətəm oğlu 1949-cu ildə fevralın 7-də
Gürcüstan Respublikasının Dmanisi (Başkeçid) rayonunun
Azərbaycan Gəyliyənli kəndində ziyalı ailəsində anadan
olub. 1966-cı ildə Qızılkilsə kənd orta məktəbini,
1970-ci ildə isə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunu
(indiki ADPU) bitirib. Bakıdakı 9, 19, 54, 181 və 216
nömrəli orta məktəblərdə Azərbaycan dili və ədəbiyyat
fənlərini tədris edib. 1972-ci ildən ömrünün sonuna kimi
"Azərbaycan müəllimi" qəzetində kiçik ədəbi işçi, ədəbi
işçi, müxbir, xüsusi müxbir, elm və təhsil şöbəsinin
redaktoru vəzifələrində işləyib. Bir sıra ali
məktəblərdə dərs deyib. Müxtəlif mətbuat orqanlarında
məqalələri, oçerkləri, publisist yazıları dərc edilib.
15 elmi, publisist kitabın müəllifi, 17 kitabın
həmmüəllifi, 20 kitabın isə redaktoru olub. Pedaqoji
elmlər namizədi, folklorşünaslıq üzrə alim idi. "Azərbaycan
maarif əlaçısı", "SSRİ maarif əlaçısı" döş nişanları,
Təhsil Nazirliyinin Fəxri fərmanları ilə təltif olunub.
2005-ci ildə ölkə Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı
ilə "Tərəqqi" medalına, 2008-ci ildə isə "Azərbaycan
Respublikasının əməkdar jurnalisti" fəxri adına layiq
görülüb.
Arzuları yarıda qırılsa da əməlləri ilə ölümündən sonra
həyatda yaşayacaq silinməz iz qoyub getdi Şamxəlil
müəllim. Həmişə deyərdi: Bilirsən qardaş, ailə özlüyündə
bir dövlətdir, dövlət içindən pozulsa ömrü uzun olmaz,
tez dağılar. Ailə də belədir. Şükür yaradana, ailəmdən
çox razıyam, Maya müəllim (həyat yoldaşı) həmişə mənim
bütün tündməcazlığıma və ərköyünlüyümə dözüb, nə qədər
mənim nazımı çəkib. Böyük qızım Aynuru baş-göz eləmişəm.
Kürəkənim Bəhruz da maşallah, yaxşı oğuldur, mənə
kürəkənlik deyil, oğulluq edir. Allah onu xoşbəxt eləsin.
Arzum nəvə görmək idi, onu da gördüm, adını da Salatın
qoymuşuq. Bircə arzum qalıb ürəyimdə, kiçik qızım
Aytənin də toyunu görsəydim heç dərdim olmazdı. Böyük
qızım sakit və fağırdır. Kiçik qızım kaş oğlan doğulaydı.
Elə oğlan kimi sözü üzə deyən, qorxmaz, çəkinməzdir.
Ondan da çox razıyam, ona görə ki, kinsiz, küdurətsiz,
qəlbi təmiz, əməlləri safdır.
Arada deyinməyi vardı Şamxəlilin. Haqsızlığı qəbul edə
bilmirdi, hər şeyi düz görmək istəyirdi.
Bir gün, "ay Şamxəlil, dünyanın dərdi sənəmi qalıb,
hamının çatışmazlığını ürəyinə salıb niyə deyinirsən", -
dedim. Üzümə baxıb gülümsədi, qulaq as dedi, gör nə
deyəcəyəm:
- Su gələr lillənər,
Bağ-bağça güllənər.
Dərdlidə günah yox,
Dərd özü dillənər.
Ötən günlərin birində Sarvan, Yusif, Ədalət, Elman,
Şakir, Tahir, Niyazi, Oruc, Rəşad, mən və başqaları yenə
redaksiyada bir yerə yığışıb Şamxəlil müəllimi yad edir,
xatirələrini çözələyir, ibrətamiz söhbətlərindən söz
açırdıq. Hamı keçmiş iş yoldaşları haqqında deyil, sanki
əziz dostları haqqında, özü də kədərlə danışırdı. Onu
tanıyanların qəlbində silinməz iz qoymuş Şamxəlil
müəllim, sağlığında əməlləri ilə yaddaşlarda özünə
heykəl qurub gedib bu dünyadan. Elə bir heykəl ki,
qəlblərdə yaşayacaq, xatirələrdə həmişə anılacaq.
Günlər ildırım sürəti ilə keçsə də, adama elə gəlir ki,
Şamxəlil dünyasını dünən dəyişib. Ancaq bir neçə gündən
sonra, martın 2-də ölümünün 40-cı günü qeyd ediləcək,
Şamxəlilli günlər yenidən yaşanacaq. Lakin Şamxəlilsiz.
Olub keçənləri xəyal süzgəcimdən keçirdim. Hansısa
müdrikin "Elə yaşama ki, sağlığında unudulasan, elə yaşa
ki, öləndən sonra da yaşayasan" kəlamını xatırladım. Və
qəlbimdən bir nida keçdi: "Şamxəlil müəllim! Elə
yaşamısan ki, bundan sonra da yaşayacaqsan". Bunlardan
təskinlik tapıb, Allah sənə rəhmət eləsin, qəbrin nurla
dolsun, deyirəm.
Nizami MİRZƏ,
"Təhsil" jurnalının baş redaktor müavini |