Azərbaycan XXI əsri yaşamaqdadır. Dünya təcrübəsindən
məlum olduğu kimi XXI əsrdə həm cəmiyyətin, həm də hər
bir cəmiyyət üzvünün yaşamasında və inkişafında başlıca
dəyər yaradıcı, özünü inkişaf etdirən şəxsiyyətdir.
Bu gün təhsil alan uşaqlar yaxın gələcəkdə
cəmiyyətimizin tamhüquqlu üzvləri olacaqlar. Bu səbəbdən
də təlim müasir uşağı yaşadığı cəmiyyətə hazırlamalıdır.
Buna görə də təlim daim dəyişən dünyamızla harmoniya
təşkil etməli, reallıqlardan kənarda qalmamalıdır.
Yəqin ki, hər bir müəllimi düşündürən sual budur: XXI
əsrin xüsusiyyətini nəzərə alaraq təlimi necə
qurmalıyıq?
Dünya təhsil sistemində kurikulum modeli mühüm əhəmiyyət
daşıdığına görə geniş istifadə olunur. Təhsilalanlar
üçün zəruri bacarıqların, məzmun və qiymətləndirmə,
müəllim və məktəb qarşısında duran vəzifələr, onların
həlli yollarını göstərən konseptual sənəd olan
kurikulumun tətbiqi günün tələbidir. Musiqinin
kurikulumu da təlimin məzmunu, ümumi təlim nəticələri,
məzmun xətləri və standartları, fəndaxili və fənlərarası
inteqrasiya kimi konseptual sənədləri özündə əks
etdirir.
Beləliklə, pedaqoji prosesdə nailiyyətlərin
dəyərləndirilməsi sosial-mənəvi problem olub,
şəxsiyyətyönümlülük, şagirdyönümlülük, nəticəyönümlülük,
tələbyönümlülük, inteqrativlik və qiymətləndirmə
standartları ilə şərtlənir. Qeyd olunan keyfiyyətlərə
sahib olan şagirdin mövzu ilə əlaqədar real bilik
səviyyəsinə uyğun olaraq təqdim etməklə müəllim ümumi
fəaliyyət haqqında şəffaf rəy söyləmək imkanı qazanır.
Özünüqiymətləndirmək bacarığına malik olan şagird XXI
əsr qloballaşmaqda olan dünyanın rəqabətində şəxsiyyət
kimi formalaşmış olur.
Bu qənaətə gəlmək olar ki, musiqi fənn kurikulumu
əvvəlki proqramla müqayisədə bir sıra üstünlüyə
malikdir. Bu baxımdan yeni dərsliklərin işlənib
hazırlanması və tədrisi ilə bağlı müəyyən fikir meydana
gəlir: şagirdlər milli musiqimizin tarixi ilə, görkəmli
musiqiçilərlə, aşıq musiqisi ilə, muğamlarımızla, dünya
musiqi mədəniyyəti ilə tanış olurlar. "Musiqi yaxşı
əhvali-ruhiyyə, mənəvi tərbiyə, emosional tarazlıq və
mənəvi inkişafa imkan yaradır. O həmçinin fiziki
sağlamlıq üçün də faydalıdır, çünki bədən xəstələnəndə
qəlb də zəifləyir... Yaxşı musiqi isə qəlbi sağaldaraq
bədənə sağlamlığı qaytarır". Bunları musiqi barədə böyük
türk ensiklopedisti Abu Nəsr əl-Fərabi (873-950-ci
illər) özünün "Musiqi haqqında böyük kitab"ında
yazmışdır.
Xalq musiqi nümunələrinin, eləcə də bəstəkar
musiqilərinin dinlənilməsi, fərdi və kollektiv (xor)
oxunması uşaqlarda bədii zövq, estetik mədəniyyət, milli
və ümumbəşəri musiqi nümunələrinə maraq yaradır.
Şagirdlər ifaçılığa cəlb olunur. Maraqlıdır ki,
şagirdlər xorla oxumağı daha çox sevirlər. Görünür,
ümumi bir ansamblda olmaq, birgə zəhmət və fəaliyyət həm
də eyni məsuliyyəti bölüşə bilmək bacarığını
formalaşdırır. Xorla oxumaq çətindir. Uşaq xoruna incə
yanaşmaq lazımdır və bu da ağır zəhmətlə ərsəyə gəlir.
Amma ümumilikdə uşaqlarla işləmək nə qədər çətindirsə, o
qədər də maraqlıdır.
Təhsil alan uşaqlar üçün incəsənətlə təmas orta
məktəbdən başlayır. Musiqi dərsində musiqi sahəsində
ilkin addımlar atılır. Elə uşaq ola bilər ki, gələcəkdə
musiqini özünə peşə seçsin, professional musiqiçi kimi
yetişsin. Buna görə də, sözsüz ki, uşağın musiqi
zövqünün formalaşmasında, yetişməsində sənətə vəsiqə
verən musiqi müəllimlərinin üzərinə ciddi məsuliyyət
düşür.
Müəllim təlim prosesi ilə bağlı bütün fəaliyyətlərin
səmərəli təşkilini məqsədyönlü və ardıcıl həyata
keçirməli, bu istiqamətdə daim yeniliyə can atmalı və
öyrənməlidir.
Kəmalə HƏŞİMOVA,
Bakıdakı 249 nömrəli tam orta məktəbin musiqi
müəllimi |