|
 Pedaqogika
üzrə fəlsəfə doktoru, baş elmi işçi, Pedaqoji və Sosial
Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, Azərbaycanın əməkdar
müəllimi, keçmiş Sovetlər İttifaqının və respublikamızın
qabaqcıl maarif xadimi, Böyük Vətən müharibəsi
iştirakçısı (əlili), Təhsil Problemləri İnstitutunun
aparıcı elmi işçisi, əmək və müharibə veteranı İbrahim
Mursaqulu oğlu Mayılov 1923-cü il yanvarın 15-də Dəvəçi
rayonunun Məliklər kəndində anadan olub. İbtidai və
yediillik təhsilini kənddə alıb, 1937-ci ildə Quba
Pedaqoji Texnikumuna daxil olan İbrahim Mayılov 1939-cu
ildə həmin məktəbi bitirib, Dəvəçi rayonunda pedaqoji
fəaliyyətə başlayıb.
1939-1940-cı dərs ilindən başlayaraq Dəvəçi rayonunun
Qəndab kəndində müəllim işləyib. Böyük Vətən müharibəsi
başlayanda İbrahim müəllim rayon hərbi komissarlığına
müraciət edərək könüllü olaraq ordu sıralarına getmək
istədiyini bildirib. Lakin yaşı çatmadığı üçün onu
birbaşa ordu sıralarına yox, Gürcüstanın Qaqra
şəhərindəki zabitlər hazırlayan hərbi məktəbə
göndəriblər. Məktəbi bitirmək və zabit rütbəsi almaq
İbrahimə qismət olmur. Kursant kimi cəbhədə, döyüşlərdə
iştirak etməli olur və ağır yaralanır. Hospitalda
müalicə olunduqdan sonra III dərəcəli əlil kimi ordu
sıralarından tərxis olunur.
Yenidən Dəvəçiyə qayıdan İbrahim müəllim rayonun Dəvəçi
qəsəbə orta məktəbində hərbi rəhbər və sinif müəllimi
vəzifələrində çalışıb. 1948-ci ildə Azərbaycan Dövlət
Universitetinin biologiya fakültəsinə daxil olub,
1953-cü ildə universiteti bitirərək biologiya müəllimi
ilk peşə ixtisası alıb. Universitetdə oxuduğu illərdə
fakültə Tələbə Elmi Cəmiyyətində ardıcıl çıxışlar
etdiyinə və fəallıq göstərdiyinə görə 1953-cü ildə
fakültə elmi şurası ona aspiranturaya girmək üçün
zəmanət verib. Həmin il o, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji
İnstitutunun aspiranturasına daxil olmaq üçün böyük bir
müsabiqədə qalib gələrək aspirant olur.
1957-ci ildə aspiranturanı bitirdikdən sonra bir müddət
"Azərbaycan Neft Nəşriyyatı" jurnalında redaktor
vəzifəsində çalışan İbrahim müəllim sonradan həmişəlik
olaraq taleyini Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Pedaqoji Elmlər
İnstitutu ilə bağlayıb.
Həmin institutda kiçik elmi işçi, şöbə müdiri
vəzifəsində çalışıb. 1966-cı ildə "Botanika kursunun
şagirdlərin bitkiçilik üzrə əməyi ilə əlaqələndirilməsi
və bu əlaqənin onların bilik keyfiyyətinə təsiri"
mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək pedaqoji elmlər
namizədi alimlik dərəcəsi alıb. İki il sonra Ali
Attestasiya Komissiyası ona baş elmi işçi adı və
aspirantlara elmi rəhbər olmaq icazəsi verib.
Uzun illər institutda əmək və politexnik təlim şöbəsində
müdir, koordinasiya şurası və respublika pedaqoji
cəmiyyətində bölmə rəhbəri, Təhsil Nazirliyi nəzdindəki
elmi-metodik şuranın əmək təlimi bölməsinin sədri
vəzifələrində çalışıb. Bundan əlavə, "Azərbaycan
məktəbi" jurnalına əlavə kimi nəşr olunan "Əmək və
politexnik təlim" məcmuəsinin redaktoru, ittifaq
miqyasında çıxan "Şkola i proizvodstva" jurnalının
redaksiya şurasının üzvü olub. Respublika pedaqoji
mətbuatında, digər sahə jurnallarında və qəzetlərdə o,
150-dən çox elmi-metodik, pedaqoji və publisistik
məqalələrlə çıxışlar edib. Yazıları maraqla oxunub,
öyrənilib, tətbiq edilib.
İbrahim müəllim bölgələrdə keçirdiyi elmi-praktik
konfranslar, sessiyalar, oxuduğu mühazirələrlə pedaqoji
kollektivlərə yaxından köməklik göstərib. Bu mürəkkəb və
çətin sahənin bilicisi olub, respublikanın pedaqoji
kollektivlərində, ümumiyyətlə, pedaqoji aləmdə tanınıb,
hörmətlə qarşılanıb. Respublikanın ümumtəhsil
məktəblərində 1957-2012-ci illərdə əmək təlimi üzrə
tədris kompleksinin (proqram, dərs vəsaiti, metodik
vəsait və s.) yaradılması sahəsində mühüm işlər görüb.
Əmək fəaliyyəti dövründə SSRİ Pedaqoji Elmlər
Akademiyası "Şkola i proizvodstva" jurnalı
redaksiyasının, Təhsil Nazirliyinin, Kənd Təsərrüfatı
Nazirliyinin, komsomolun Mərkəzi Komitəsinin, institut
rəhbərliyinin, pedaqoji cəmiyyətin və s. fəxri
fərmanları, pul mükafatları ilə rəğbətləndirilib.
İbrahim müəllim müharibədə iştirakına görə də orden və
medallarla təltif olunub. Ağır xəstəliklər keçirməyinə
baxmayaraq, pedaqoji fəaliyyətini indi də
müvəffəqiyyətlə davam etdirir.
Alimin tədqiqat işləri ümumtəhsil fənlərinin çoxunu
(fizika, riyaziyyat, rəsmxət, kimya, biologiya,
aqrokimya, texnologiya və s.) özündə inteqrasiya edən,
təhsilin ağır sahələri olan politexnik əmək təlimi,
istehsalat təlimi, ilk peşə-ixtisasyönümü, ilk
peşə-ixtisas təlimi, şagird istehsalat briqadalarının
işinin məzmunu və təşkili, istehsalata ekskursiyaların
təşkili və keçirilməsi, ictimai-faydalı məhsuldar əməyin
təşkili, fənlərarası əlaqə və s. aid mövzularda
olmuşdur. Onun tədqiqatının ana xəttini əmək təliminin,
istehsalat təliminin, seçmə kursların məzmununu
müəyyənləşdirmək, təkmilləşdirmək, metodik təminatını
təşkil etmək olmuşdur. Bu mövzular üzrə müəllimlərə
nəzəri, təşkilati, praktik kömək göstərən materiallar,
onun yazdığı və çap etdirdiyi 40 monoqrafiya, kitab və
kitabçalarda, toplularda (Azərbaycan ETPEİ-nin və
APİ-nin elmi əsərlərində) öz əksini tapmışdır.
Yuxarıda sadalanan sahələr üzrə fəlsəfə doktorları,
pedaqoji elmlər doktorları yetişdirilməsində də İbrahim
müəllimin əməyi az olmamışdır. O, bu xeyirxah işini indi
də davam etdirir. İşlədiyi institutun orta ümumtəhsil
şöbəsində dissertasiyaların müzakirəsində fəal iştirak
edir, tədqiqat işlərinin keyfiyyətinin yüksəldilməsi
üçün öz dəyərli tövsiyələrini verir.
Hazırda 2013-cü ilin elmi tədqiqat mövzusu ilə yanaşı o,
son illərdə yazdığı böyük həcmli monoqrafiyasının -
"Texnologiyanın (əmək hazırlığının) tədrisi"
metodikasının çapı ilə bağlı da iş aparır. Bu kitabı
müəllimlər çoxdan gözləyirlər.
İbrahim müəllim 1959-1992-ci illərdə ümumtəhsil
məktəblərində ilk peşə-ixtisasqabağı və ilk peşə-ixtisas
hazırlığı keçilən, respublikamızda da tədris-istehsalat
kombinatları yaradılan dövrlərdə xüsusilə gərgin, lakin
səmərəli fəaliyyət göstərmişdir.
Respublikamızda sayı 5-dən çox olan bu yeni tədris
müəssisələrinin - kombinatların maddi-texniki
təchizatında, işinin təşkilində, hami müəssisə və
təşkilatlarla əlaqənin yaradılması və
möhkəmləndirilməsində, tədris kompleksinin
(iqtisadiyyatın müxtəlif: ağır sənaye, yüngül sənaye,
nəqliyyat, rabitə, kənd təsərrüfatı, xidmət və s.)
sahələri ilə bağlı ilk peşə-ixtisas proqramları, dərs
vəsaitləri, əyanilik, didaktik materiallar və s.
hazırlanmasında, metodik təminatında; müəllim, təlimatçı
və ustaların pedaqoji və praktik hazırlığının
təkmilləşdirilməsində onun əməyi çox olmuşdur. Demək
olar ki, kombinatlar əsasən İbrahim Mayılovun
iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinə aid rus dilindən
tərcümə etdiyi və yerli şəraitə uyğunlaşdırdığı (40-dan
çox), özünün hazırladığı orijinal proqramlar
(Pambıqçı-mexanizator, Çaybecərən-mexanizator və s.),
dərs vəsaitləri, metodik əsərlər və jurnal məqalələrinin
köməkliyi sayəsində işləyirdi. İndi respublikamızın
müstəqilliyi illərində iqtisadiyyatın müxtəlif
sahələrini uğurla inkişaf etdirənlərin: rəqabət
qabiliyyətli fəhlələr, mühəndislər, sahibkarlar,
idarəetmə və xidmət sahəsi işçiləri və s. böyük
əksəriyyəti əsasən həmin dövrün ümumtəhsil məktəblərində
və tədris-istehsalat kombinatlarında ilk
peşə-ixtisasqabağı hazırlıq keçən məzunlardır.
İbrahim müəllimi 90 yaşı tamam olması münasibətilə
təbrik edir, ona möhkəm gümrahlıq və işlərində
müvəffəqiyyətlər arzulayırıq.
Ş.MİKAYILOV,
ATPİ-nin şöbə müdiri,
pedaqoji elmlər doktoru, professor,
F.ORUCOV,
ATPİ-nin aparıcı elmi işçisi, pedaqogika üzrə fəlsəfə
doktoru, dosent,
A.QƏMBƏROV,
institutun aparıcı elmi işçisi, pedaqogika üzrə
fəlsəfə doktoru, dosent,
M.MİRZƏLİYEV,
institutun Veteran təşkilatının sədri, baş mütəxəssis |
