Son
vaxtlarda göstərilən dövlət qayğısı sayəsində Naxçıvan
Dövlət Universitetinin ölkədə və beynəlxalq aləmdə
nüfuzunun artması Böyük Britaniyanın dünyada məşhur olan
Kembric Universitetinin də diqqətini cəlb etmişdir.
Beynəlxalq miqyasda xüsusi böyük imicə malik olan
Kembric Universiteti hər il müstəqil olaraq apardığı
seçim əsasında Naxçıvan Dövlət Universitetini özünün
dostları olan universitetlər sırasına daxil etmişdir.
Ənənəyə uyğun olaraq Kembric Universitetinin dostluq və
əməkdaşlıq üçün seçdiyi ali məktəblər haqqında hər il
nəşr olunan "Mükəmməlliyə bələdçi. Qlobal Təhsil və
İmkanlar" seriyasından olan Bələdçi kitabında Naxçıvan
Dövlət Universitetinə yer ayrılması qərara alınmışdır.
Bu yaxınlarda dünya üzrə qabaqcıl təhsil müəssisələri
və onların əldə etdiyi uğurlar, həmçinin bu ali
məktəblərin təhsil sahəsindəki və elmi imkanları
haqqında məlumatları əks etdirən İngiltərənin Kembric
Universitetinin illik nəşri olan "Mükəmməlliyə bələdçi.
Qlobal təhsil və imkanlar" seriyasının 2013-cü ilə olan
nəşri çap olunmuşdur. Kitabda Böyük Britaniya, Rusiya,
Türkiyə, Çin, Kanada, Almaniya, Pakistan, İsveç,
Kuveyt, Hollandiya, Malayziya, Tailand, İspaniya,
İtaliya, Danimarka, Qazaxıstan, Serbiya, Birləşmiş Ərəb
Əmirlikləri, Qətər və dünyanın başqa aparıcı təhsil
ölkələri də daxil olmaqla 44 ölkədən 183 təhsil
müəssisəsi sırasında Azərbaycanın ən mühüm akademik,
iqtisadi və mədəni regionlarından birinin əsas elm və
ali təhsil mərkəzi olan Naxçıvan Dövlət Universiteti və
onun əldə etdiyi uğurlar haqqında məqalə verilmiş və
nəşrə universitetin rektoru, akademik İsa Həbibbəylinin
müsahibəsi daxil edilmişdir.
Dünyanın ən məşhur universitetlərindən biri olan, uzun
illərdən bəridir ki, universitetlərin beynəlxalq reytinq
cədvəlinə başçılıq edən İngiltərənin 729 il bundan əvvəl
yaradılmış Kembric Universitetinin təsis etdiyi
"Mükəmməlliyə bələdçi. Qlobal təhsil və imkanlar"
seriyasının 2013-cü ilə olan nəşri 8 fəsildən ibarətdir.
Birinci fəsildə Kembric Universiteti və Tələbə Birliyi
haqqında məlumat verilir. Kembric Universiteti Tələbə
Birliyi ilk dəfə olaraq universitetdə 1922-ci ildə
Tələbələrin Milli Birliyi kimi fəaliyyətə başlamışdır.
1969-cu ildə daha da genişlənərək Tələbə Təmsilçilər
Assambleyası, 1985-ci ildə isə indiki adı ilə adlanmağa
başlamışdır. Kembric Universitetinə qəbul olan hər bir
tələbə bu birliyə üzv olmaq hüququ qazanır. Birlik
tələbələrə təhsil aldığı müddətdə məsləhətlər verir,
nəqliyyat və poçt xidmətləri göstərir, tələbələrin
cəmiyyətə inteqrasiyasını sürətləndirmək üçün dəstək
olur, nəşrlərdə məqalələr çap etdirmələrinə və
konfranslar keçirmələrinə köməklik edir. Birliyə üzv
olmaqla tələbələr universitetin təqdim etdiyi müəyyən
xidmətlərdən güzəştli şərtlərlə istifadə etmək imkanı
əldə edirlər.
Kitabın ikinci fəslində Kembric Universitetinin
tabeliyində olan 31 kollec (fakültə), onlardan hər
birinin yaranması tarixi, inkişaf yolu və təklif etdiyi
təhsil xidmətləri haqqında məlumat öz əksini tapmışdır.
Qeyd edək ki, Kembric Universitetinin tarixini müəyyən
edən ən qədim kollec sayılan Peterhouse kollecinin
əsası 1284-cü ildə, ən yeni Robinson kollecinin əsası
isə 1977-ci ildə qoyulmuşdur.
Üçüncü fəsildə Böyük Britaniyada təhsilin bütün növləri
üzrə ibtidai, orta və ali təhsil verən 34 təhsil
müəssisəsi haqqında məlumat verilmişdir.
Dördüncü fəslə isə ibtidai, orta və yeniyetmələrin
təhsili haqqında geniş məlumatlar daxil edilmişdir.
Burada Kanada, Səudiyyə Ərəbistanı, Almaniya, Hindistan,
İrlandiya, Tailand, Cənubi Afrika, Meksika, Kosta Rika,
İspaniya, Türkiyə, Rusiya, Pakistan, Oman, Çin, Çili,
İsveç, İsveçrə, Malta, Misir, Mərakeş, Hollandiya,
Yamayka kimi dövlətlərin təhsil təcrübəsi haqqında
məlumatlara yer ayrılmışdır.
Beşinci fəsildən Böyük Britaniya və Avropanın ali təhsil
müəssisələri haqqında məlumatları əldə etmək olar. Bu
fəslə Böyük Britaniya, Rusiya, Polşa, Serbiya,
Hollandiya, Slovakiya, İtaliya və İspaniyanın 21 ali
təhsil müəssisəsi barədə informasiyalar daxil
edilmişdir.
Dünyanın inkişaf etməkdə olan ali təhsil müəssisələri və
onların əldə etdikləri uğurlar altıncı fəsildə öz əksini
tapmışdır. Burada Azərbaycan, Rusiya, Qazaxıstan,
Səudiyyə Ərəbistanı, Küveyt, Zambiya, Malayziya,
Tailand, Meksika, Qətər, Çili, Braziliya, Oman,
Paraqvay, Ekvador, Uqanda və Tanzaniyanın 35 qabaqcıl
ali təhsil müəssisələri haqqında məlumat öz əksini
tapmışdır.
Bu fəslə Azərbaycandan yalnız Naxçıvan Dövlət
Universiteti haqqında məqalə daxil edilmişdir. "Qlobal
əlaqələr" başlığı ilə çap olunmuş məqalə 2012-ci ildə
özünün 45 illik yubileyini qeyd etmiş Naxçıvan Dövlət
Universitetinin Azərbaycanın ən qabaqcıl akademik
qurumlarından biri olması və dünyanın 70-dən çox
universiteti ilə beynəlxalq əlaqələri haqqında məlumatla
başlayır. Həmçinin, "Müasir təhsil müəssisəsi" başlığı
ilə verilmiş bölmədə Naxçıvan Dövlət Universitetinin
informasiya texnologiyaları laboratoriyaları, yaxşı
təchiz olunmuş elektron kitabxanası və Wi-Fi-də daxil
olmaqla mükəmməl tədris imkanları olan müasir ali təhsil
ocağı olması vurğulanmışdır. Faktiki olaraq Naxçıvan
Dövlət Universitetində informasiya-kommunikasiya
texnologiyalarının geniş tətbiq olunmasına misal kimi bu
ali məktəbin ölkənin G4 mobil şəbəkəsi üçün ilkin sınaq
meydanı olması və həmin şəbəkənin ilk dəfə universitetdə
keçirilən uğurlu sınaqlardan sonra bütün ölkədə tətbiq
olunmağa başlaması qeyd olunur. Ən müasir texnoloji
imkanlarla yanaşı, universitetin konservatoriyası, idman
mərkəzi, botanika bağı və klinikasının fəaliyyət
göstərməsi də məqalədə nəzərə çatdırılmışdır.
Qeyd olunmuşdur ki, 1967-ci ildə əsası qoyulmuş Naxçıvan
Dövlət Universiteti cəmi 3 tam ştat müəllimlə tədris
aparan 102 tələbə ilə fəaliyyətə başlamışdır. Bununla
yanaşı, onilliklər boyu universitetin imkanları və
tələbə sayı artmış və bu ali təhsil müəssisəsinə 1990-cı
ildə indiki adı ilə birlikdə tam universitet statusu
verilmişdir. Bu gün Naxçıvan Dövlət Universiteti 10
fakültədə 52 ixtisas üzrə 5000-dən çox tələbəyə
bakalavr, magistr və doktorantura proqramları üzrə
təhsil verir.
Naxçıvan Dövlət Universitetində gedən geniş quruculuq
işləri də kitabın redaksiya heyətinin diqqətini cəlb
etmişdir. Belə ki, universitetin dayanıqlı inkişaf
etməkdə olduğu və 2005-ci ildən bəri memarlıq və
mühəndislik, iqtisad-hüquq, beynəlxalq münasibətlər və
xarici dillər, təbiətşünaslıq - kənd təsərrüfatı və
pedaqoji fakültələri üçün yeni korpusların tikilməsi,
həmçinin genişləndirilmiş yeni tələbə evi və sosial
xidmət mərkəzinin istifadəyə verilməsi kitabda xüsusi
olaraq əks etdirilmişdir.
Avropa Rektorlar Klubuna, Asiya Universitetlər
Assosiasiyasına, Qara Dəniz Universitetlər Birliyinə,
Avrasiya İpəkyolu Universitetlər Konsorsiumuna üzv olan
Naxçıvan Dövlət Universiteti illər boyu çoxsaylı qlobal
əlaqələr qurmuş və hazırda üzv dövlətlərin qurumlarından
olan müəssisələrlə tərəfdaş ölkələrin təşkilatlarını
birləşdirən 7 TEMPUS - Avropa Cəmiyyəti sxemi
layihəsində iştirak edir. Naxçıvan Dövlət Universiteti
Qafqaz ali təhsil müəssisələrindən ibarət olan Qafqaz
Universitetlər Birliyinin qurucularından biridir.
Universitetin geniş beynəlxalq əlaqələr şəbəkəsinə də
məqalədə ayrıca diqqət yetirilmişdir. Bu məsələ məqalədə
universitetin rektoru, akademik İsa Həbibbəylinin
"Möhkəm milli əsaslarla yanaşı, Naxçıvan Dövlət
Universitetinin dünyanın 70-dən çox universiteti ilə
beynəlxalq əlaqələri də vardır" sözləri ilə ifadə
olunmuşdur. Bildirilmişdir ki, universitetin akademik
əlaqələri tibb fakültəsinin tələbələrinə Türkiyə
universitetlərinin xəstəxanalarında təcrübə keçməyə
imkan verir. Eyni zamanda universitetdə İspaniya,
İsveçrə, Fransa, Cənubi Koreya, Litva və Gürcüstanın ali
məktəbləri ilə bir semestrlik və ya tədris ili üzrə
tələbə mübadiləsinin də həyata keçirildiyi nəzərə
çatdırılır.
Daha sonra qeyd olunur ki. beynəlxalq imkanlarla yanaşı,
Naxçıvan Dövlət Universitetində canlı mədəni həyat hökm
sürür. Universitetin konservatoriyası - Azərbaycanın ən
gözəl incəsənət mərkəzlərindən biri 2007-ci ildə
istifadəyə verilmişdir. Universitetin çox uğurlu teatr,
rəqs, xor və vokal qrupları ilə yanaşı, televiziya
studiyası və radiosu da uğurla fəaliyyət göstərir.
Naxçıvan Dövlət Universitetinin tələbələri, həmçinin,
beynəlxalq idman arenasında da yüksək nailiyyətlər əldə
etmişlər. Futbol komandası 2008 və 2010-cu illərdə
tələbələr arasında milli çempionatda birinci yeri
qazanmış, Ukraynada və Polşada Azərbaycan tələbə
futbolunu uğurla təmsil etmişlər. Universitetin voleybol
komandası iki dəfə Qafqaz çempionu adına layiq görülmüş,
badmintonçu qızlar isə 4 dəfə milli çempionatda
birincilik qazanmışlar.
Kembric Universitetinin Bələdçi kitabındakı məqalədə
sonda qeyd olunur ki, əlverişli beynəlxalq perspektivi,
Azərbaycanın görkəmli alimləri kimi tanınan elm
adamlarının da daxil olduğu professor-müəllim heyəti və
dünya standartlarına uyğun imkanları ilə Naxçıvan Dövlət
Universiteti Azərbaycanın aparıcı təhsil mərkəzlərindən
birinə çevrilə bilməklə yanaşı, dünyanın ən yaxşı
universitetləri ilə bərabər səviyyədə öz layiqli yerini
tutmuşdur.
Kembric Universitetinin Bələdçi kitabında Naxçıvan
Dövlət Universitetinə aid üçrəngli şəkil oxuculara
çatdırılmışdır. Təqdim olunan fotolarda Naxçıvanda
universitet quruculuğunun inkişafı, milli dəyərlərin
yaşadılması və tələbə idman mühitinin uğurları
canlandırılmışdır. Kitabda universitetin emblemi və
rəsmi İnternet səhifəsinin ünvanı -
www.ndu.edu.az əks olunmuşdur.
Məqalənin tam mətnini
http://cusu-excellence2013.
org/about-the-book/chapter-6/ ünvanına daxil olmaqla
əldə etmək olar.
"Mükəmməlliyə bələdçi. Qlobal təhsil və imkanlar"
kitabının VII və VIII fəsillərində Böyük Britaniyada
fəaliyyət göstərən 10 təhsil müəssissəsi haqqında
məlumat verilir.
Kitabın elektron versiyasını Kembric Universitetinə aid
http://cusuexcellence2013.org İnternet saytından əldə
etmək olar.
Naxçıvan Dövlət Universitetinin dünyaca məşhur Kembric
Universitetinin "Mükəmməlliyə bələdçi. Qlobal təhsil və
imkanlar" kitabında yer alması mahiyyət etibarilə bu
Azərbaycan ali məktəbinin Kembric reytinq kitabında
özünəməxsus yer tuta bilməsi mənasını daşıyır. Bu isə
Naxçıvan Dövlət Universitetinin beynəlxalq nüfuzunun
göstəricisi olması ilə yanaşı, həm də bütövlükdə
Azərbaycan ali məktəbinin uğurlarının biri hesab oluna
bilər.
Anar KAZIMOV,
Naxçıvan Dövlət Universitetinin elmi işlər üzrə
prorektoru,
riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktoru |