Javascript DHTML Drop Down Menu Powered by dhtml-menu-builder.com

ARXİV

20 İyun 2014 - №23

 

18 nömrəli Bakı Peşə Liseyində eksperiment qaydasında yeni qiymətləndirmə mexanizmi tətbiq olunub

 

Böyütmək üçün şəkili seçinÜmumtəhsil pilləsinin dövlət standartları və proqramları, təhsil islahatları və ilk peşə-ixtisas təhsili kurikulumu respublikamızın müxtəlif tədris müəssisələrində tətbiq olunur. 2009-2010-cu tədris ilindən başlayaraq ümumtəhsil pilləsinin dövlət standartları və proqramları, təhsil islahatları və ilk peşə-ixtisas təhsili kurikulumu istiqamətində 18 nömrəli Bakı Peşə Liseyində də lazım olan bütün tədbirlər görülmüş, bu gün də  bu işlər  davam etdirilir.       

Ümumtəhsil pilləsinin dövlət standartları və proqramları, "Təhsil islahatları və ilk peşə-ixtisas təhsili" kurikulumunun liseyin 2 qrupunda - 69 saylı  (mühasib, fərdi kompüter operatoru) və 73 saylı (satıcı, nəzarətçi kassir)  eksperiment qaydada  tətbiqi kollektiv tərəfindən yekdilliklə qəbul olundu. Eləcə də müasir islahatlar çərçivəsində yeni qiymətləndirmə aparmaq üçün test imtahanları keçirməyin zəruri olduğu müzakirə olundu.  Yeni qiymətləndirmə mexanizmini həyata keçirmək üçün pedaqoji kollektiv lazımi hazırlıq işlərini başa çatdırmışdır. Həmin qruplarda tədris plan və proqram materiallarının kurikulum əsasında tərtib olunması, qiymətləndirmənin hansı üsul və formada həyata keçiriləcəyi, tələbələrin bilik, bacarıq və vərdişlərinin daimi izlənməsi analitik qiymətləndirməni həyata keçirmək üçün "Monitorunq" jurnalının hazırlanması və s. məsələlər metodiki komissiyaların iclaslarında müzakirə olunaraq yekdil  fikrə gəlinmiş, biliyin qiymətləndirməsinin test üsulu ilə həyata keçirilməsi haqqında qərar qəbul olunmuşdur. Qiymətləndirilmənin reallaşdırılması üçün zəruri vəsaitlər (testlər, tapşırıq variantları) hazırlanmışdır. Sentyabr ayından etibarən yeni qiymətləndirmənin tələblərinə uyğun yeni formada "qiymətləndirmə jurnalı" tərtib edilmişdir. Hər bir tələbənin 5 meyar üzrə qiymətləndirilməsı həyata keçirilir və əvvəlki illərdən fərqli olaraq ayrı-ayrı fənləri tədris edən müəllimlər öz fənləri üzrə müxtəlif qiymətləndirmə meyarları tərtib etmişlər. Belə ki, qiymətləndirmənin tələblərinə uyğun olaraq müəllim  hər bir tələbənin "Təqdim edir", "Fərqləndirir", "Nəticə çıxarır", "Əməkdaşlıq edir" və "Ünsiyyət yaradır"  meyarları  üzrə qiymətləndirmə həyata keçirir. Artıq ilin əvvəlində müəllimlərimiz diaqnostik qiymətləndirmə yolu ilə liseyə daxil olan tələbələrin bilik səviyyələrinin yoxlanılmasını həyata keçirmiş, formativ  qiymətləndirmə mərhələsi yekunlaşdırılmış, summativ qiymətləndirilmə  aparılmışdır. Yəni liseydaxili qiymətləndirmə prosesi "təhsil alan hansı səviyyədə idi və hansı səviyyəyə qalxdı" kimi sualları  cavablandırır, inkişaf dinamikasının  monitorinq izlənməsi postulatı əsas kimi  ön plana çəkilir. Beləliklə,  müəllimin fərdi fikrinə əsaslanan biliyə qiymətvermə tələbi bu gün təhsilalanın inkişaf nailiyyətinin qiymətləndirilməsi modeli ilə əvəz olunmuşdur. Bütün hallarda bu və ya digər bir yeni mexanizmin həyata keçirilməsindən əvvəl biz, öyrədilənlərin öyrədilməsi sisteminin tətbiqinə diqqət yetiririk. Yekun qiymətləndirmənin aparıldığı mərhələlərdə test sualları (qiymətləndirmə sualları) əslində "Məzmun standartlar"na uyğun olaraq səviyyələr üzrə hazırlanır. Tədris prosesinin sonunda bütün səviyyələr üzrə sualların obyektiv bölgüsü aşağıdakı kimi  müəyyənləşdirilir: səviyyə  - 1 üzrə suallar 20%, səviyyə  - 2 üzrə suallar 30%,  səviyyə  - 3 üzrə suallar 30%,  səviyyə  - 4 üzrə suallar 20% .   

Bunların nəticəsi olaraq 2011-2012-ci tədris ilində 69 saylı  (mühasib, fərdi kompüter operatoru) və 73 saylı (satıcı, nəzarətçi kassir)  eksperiment qruplarda  dərslərin planlaşdırılması ənənəvi təhsil proqramından fərqli olaraq müasir kurikulumla həyata keçirilməyə başlamış, məzmunun yeniləşdirilməsi, ümumi təlim nəticələri nəzərə alınaraq yeni təlim strategiyalarının tətbiqinə, inteqrativ təlimə geniş yer verməyə, yeni qiymətləndirmə mexanizmi tətbiq edilməyə başlanmışdır. Hər iki qrupda summativ qiymətləndirmə üçün test tapşırıqları hazırlanmış və həyata keçirilmişdir. Qiymətləndirmənin yeni mexanizminin tətbiqi tələbələrin bilik və bacarığının yüksələn xətlə inkişaf etdiyini göstərdi. Tədris ilinin sonunda aparılan analizin nəticəsi göstərdi ki, hər iki qrupda mənimsəmənin səviyyəsi digər qruplara nisbətən yüksəkdir. 

18 nömrəli Bakı Peşə Liseyinin pedaqoji kollektivi peşə təhsili sistemində aparılan islahatlarda daha  aktiv iştirak etmək, Nazirlər Kabineti və Təhsil Nazirliyi tərəfindən müəyyənləşdirilmiş strateji istiqamətlər üzrə fəaliyyəti düzgün tənzimləmək, müasir tələblər baxımından həyata keçirilməsi zəruri hesab edilən fəaliyyətin keyfiyyətini artırmaq məqsədilə 2012-2013-cü tədris ilini "Məzmun təminatı ili" elan etmişdir.

Lisey rəhbərliyi "Məzmun təminatı ili"nin müvəffəqiyyətlə həyata keçirilməsi üçün əsas strateji istiqamətlərin təsnifatını hazırlamış və pedaqoji kollektiv tədris ilində məzmun təminatını bu təsnifata uyğun olaraq həyata keçirmişdir.

İrəli sürülmüş müddəalara diqqət yetirdikdə məsuliyyətlə demək olar ki, müddəalar tamamilə yerinə yetirilmişdir. Liseydə məzmun təminatı ilinin elan olunması tədris prosesində məzmunun yeniləşdirilməsinə diqqəti xeyli artırmış oldu. 2011-2012-ci tədris ilində əldə olunmuş nəticəni nəzərə alaraq liseyin pedaqoji   kollektivi 2012-2013-cü tədris ilində I kurs 83 nömrəli (avtomobillərin təmiri üzrə çilingər) və 88 nömrəli (kompüter operatoru) qruplarda da  biliyin  qiymətləndirilməsinin yeni mexanizminin tətbiq olunması haqqında qərar qəbul etdi. Beləliklə, liseyin 4 qrupunda yeni qiymətləndirmə metodu tətbiq olunmağa başladı.

Yeni qiymətləndirmə mexanizminin tətbiq olunduğu qruplarda dərslər yeni üsulla - interaktiv təlim metodundan istifadə etməklə aparılır. İnteraktiv təlim metodu tələbənin passivliyinin aradan qaldırılmasında (qiymətləndirmə test üsulu ilə həyata keçirilmişdir), təfəkkürün inkişafına, yaradıcılığın formalaşmasına şərait yaradır. İndi artıq tələbələrimiz təlim materiallarını mənimsəməklə yanaşı ümumiləşdirmə aparmağı, nəticə çıxarmağı bacarırlar. Summativ qiymətləndirmə əsasən test üsulu ilə həyata keçirilmişdir, eyni zamanda təsadüfi bal toplamanın qarşısını almaq üçün müəllimlər tədris ilinin II yarım ilində tapşırıqların yerinə yetirilməsində bilet, konkret sual tapşırıqlarından da istifadə etmişlər.

"Məzmun təminatı ili" elan olunması nəticəsində pedaqoji kollektivin fəallığı tədris prosesində özünü göstərməyə başladı. İlk növbədə müəllimlərin dərsə münasibəti və bununla yanaşı dərs planlarında dəyişiklik, interaktiv təlim metodunun tətbiq edilməsi, tədrisin nəticəyönümlü istiqamətdə aparılmasına  şərait yaratdı. 2012-2013-cü tədris ilinin sonunda  eksperiment  (I kurs -  83, 88 saylı) və II - kurs 69 və 73 saylı) qruplarda tələbələrinin illik qiymətləndirilməsi  yoxlama test imtahanları nəticəsində müəyyənləşdirilmişdir ki, bu da məzmunun   yeniləşdirilməsi istiqamətində aparılan işin nəticəsi kimi qiymətləndirilə bilər. Beləliklə, 2012-2013-cü  tədris ilinin sonunda aparılan analizin nəticəsi göstərdi ki, hər 4 qrupda mənimsəmənin səviyyəsi digər qruplara nisbətən yüksəkdir.  Son nəticələr göstərdi ki, bu prosesin liseydə həyata keçirilməsi mənimsəmə səviyyəsinin yüksəlməsinə birbaşa müsbət təsir göstərir. Müəllimlər də bu prosesi həm bəyənir, həm də qeyd edirlər ki, tələbələrin dərslərə məsuliyyəti xeyli artıb. Ardıcıl şəkildə həyata keçirilən metodiki işlər nəticəsində metodkomissiyanın üzvləri hazırda nəinki eksperiment tədris qruplarında yeni qiymətləndirmə mexanizminin tətbiqinə, həm də həmin tədris qruplarında  tədrisin kurikulumla  həyata keçirilməsinə nail olmuşlar. Bu istiqamətdə əsas yeri interaktiv təlim metodunun tədrisə tətbiqi tutur. Kurikulum modelinin tətbiq olunduğu qruplarda tədrisin keyfiyyəti digər qruplardakından daha üstün olduğundan  bu qruplarda tələbələrin mənimsəmə səviyyəsi də yüksəkdir. Tədris ilinin I yarımilinin nəticələri  də bizə bu qənaətə gəlməyə əsas verir. Tədris ilinin I yarımilinin  ümumi nəticələrində, eləcə də I yarımilin sonunda keçirilən "Böyük summativ "qiymətləndirmənin nəticələrinə görə kurikulum tətbiq olunan tədris qruplarında nəticələr daha yüksək olmuşdur, deməli tədrisin keyfiyyəti və təhsilalanların mənimsəmə səviyyəsi müsbət qiymətləndirilə bilər.

Bütün bunlar, yəni əldə olunan  müsbət nəticələr imkan verdi ki, 2013-2014-cü tədris ilində liseyin 2 yeni qrupunda  da ümumtəhsil pilləsinin dövlət standartları və proqramları, "Təhsil islahatları və ilk peşə-ixtisas təhsili" kurikulumu eksperiment qaydada  tətbiq olunsun. Pedaqoji şuranın 16.09.2013-cü il tarixli iclasının qərarına əsasən I kurs 100 saylı (aşpaz) və 102 saylı (kompüter operatoru) qruplarında kurikulumun tətbiqi mütəşəkkilliklə qəbul olundu. Beləliklə, liseyin 6 qrupunda  dərslər müasir kurikulum islahatları əsasında aparıldı.

Gözlənilən  müsbət nəticələr özünü büruzə verdi.  Məsələn: "Böyük summativ" qiymətləndirmənin nəticələrinə görə 69 saylı qrupda "4" və "5" qiymət alanlar 41%, 73 saylı qrupda 64%, 83 saylı qrupda 50%, 88 saylı qrupda 40%, 100 saylı qrupda 45%, 102 saylı qrupda  53% olmuşdur. Bu nəticələr fənlər ənənəvi metodla tədris olunan qrupların göstəricilərindən daha yüksəkdir.

Liseydə buraxılış qruplarında bir növ hazırlığın səviyyəsini bilmək məqsədilə  fevral ayında mərkəzləşdirilmiş imtahan - özünüqiymətləndirmə həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur. 8 ümumtəhsil  fənləri üzrə həm Azərbaycan, həm də rus dilində imtahan   testləri hazırlanmışdır. 2014-cü il fevral ayının 24-də 2013-2014-cü tədris ilinin buraxılış (III kurs - 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72 və 73 saylı qruplar) qruplarında 8 ümumtəhsil  fənni üzrə yoxlama test imtahanları keçirilmişdir. Yüksək nəticələr  yenə də kurikulumun tətbiq olunduğu 73 saylı qrupda olmuşdur. Bu  qrupda "4"  və "5"qiymət alanlar 56% təşkil etmişdir. 1 nəfər tələbə istisna olmaqla  qrupun bütün təhsilalanları  müsbət qiymət almışdır. Belə nəticə çıxır ki, 18 nömrəli Bakı Peşə Liseyində eksperiment qaydada  həyata keçirilən yeni qiymətləndirmə mexanizmi  baş tutdu və  pedaqoji kollektiv qarşıya qoyulan məqsədə nail oldu.

Beləliklə, biz müəllimlər kurikuluma istinad etməklə təhsilə ayrı-ayrı fənlərin öyrədilməsi kimi deyil, XXI əsrin tələb etdiyi həyati bacarıqların inkişaf etdirilməsi prosesi kimi baxmalı, təhsilalanları  həyat boyu öyrənməyə  hazırlamalıyıq. 

Kərim QULİYEV,
18 nömrəli Bakı Peşə Liseyinin dərs hissə müdiri  

 
 
 
Səhifənin başına qalx "Xəbərlər" bölməsinə get Nömrənin müdəricatına dön Səhifənin başına qalx
 

AZƏRBAYCANIN TƏHSİL NAZİRLƏRİ

 

DÜNYA UNİVERSİTETLƏRİ

 

DÜNYA TƏHSİLİ

 

DÜNYA ÖLKƏLƏRİNDƏ ALİ MƏKTƏBLƏRƏ QƏBUL

 
 
 

Copyright  ©  All Rights Reserved.
Created and supported by Mehman Shafagatov