Artıq
havaların soyuduğu və qışın qapımızı çaldığı ayları
yaşayırıq. Soyuq aylar bərabərində bir çox xəstəlikləri
də gətirir. Xüsusilə də uşaqlar (məktəblilər) arasında
yoluxucu xəstəliklərin sayı artır. Bəs uşaqlarımızı bu
xəstəliklərdən qorumaq üçün hansı qabaqlayıcı tədbirlər
görməliyik? Türkiyəli pediatr İsmayıl Gönən deyir ki,
bunun üçün uşaqların peyvəndini vaxtlı-vaxtında etmək
lazımdır:
- Bu aylarda məktəblilər arasında ən çox yayılan
xəstəliklərdən biri qripdir. Qrip adətən tənəffüs
yolları vasitəsi ilə keçir. Bu xəstəliyin ən çox
yayıldığı aylar sentyabr və mart aylarını əhatə edir.
Əgər qripin qarşısı vaxtında alınmasa o, ağciyər
infeksiyasına, sinusitə (burun və gözətrafı iltihablanma)
və orta qulaq infeksiyası kimi xəstəliklərə gətirib
çıxara bilər. Bütün bunların qarşısını almaq üçün 6
aydan böyük bütün uşaqlara mövsümə uyğun qrip peyvəndi
edilməlidir.
Uşaqların arasında yayılan tək xəstəlik qrip deyil.
Sarılıq və su çiçəyi də keçici və çox yayılan
xəstəliklərdən biridir. İ.Gönən deyir ki, A tipli
sarılıq məktəblilər arasında çox yayılır:
- Uşaqlar arasında yayılan bir başqa xəstəlik hepatitdir
(sarılıq). Əsasən qaraciyərin və ya ödün funksiyasının
pozulması nəticəsində baş verən xəstəlik məktəblilər
arasında çox yayılır. Buna səbəb isə onun ağız yoluyla
keçməsidir. Ondan qorunmağın ən əsas vasitələri düzgün
qidalanma və əl təmizliyidir. Amma bütün bunlardan da
vacib peyvəndlərin vaxtında vurulmasıdır. Hepatit A
peyvəndi vurulmayan uşaqlara mütləq 6 aydan bir iki doza
peyvənd vurulmalıdır.
Həkim pediatrın sözlərinə görə, suçiçəyinin də qarşısını
almaq üçün mütləq peyvənd vacibdir. Təbii ki, bu
xəstəlikləri önləmək üçün əl təmizliyinə də diqqət
yetirilməldir:
- Yoluxucu xəstəliklər yalnız tənəffüs və hava yolu ilə
deyil, həmçinin əl vasitəsiylə də keçir. Buna görə də əl
təmizliyinə mütləq diqqət edilməlidir. Əgər uşaqların
tualet və əl təmizliyinə kifayət qədər diqqət edilməsə,
bu bağırsaq qurdlarının yaranmasına da gətirib çıxara
bilər. Bağırsaq qurdları olan uşaqlarda burun
qaşıntısı, ağızdan yastığa su axması, zaman-zaman qarın
ağrısı, çəkisinin artmaması kimi hallar yaşanır. Bu
halların yaşanmaması üçün qabaqlayıcı tədbirlərin
başında əllərin tez-tez sabunla yuyulması, açıq havada
satılan qidaların yeyilməməsi, tərəvəz və meyvələrin çox
yaxşı yuyulması gəlir. Xəstəliklərdən qorunmaq üçün
həmçinin havalandırma yaxşı olmayan, adamların çox
olduğu mühitdən qaçmaq lazımdır. Qələm, kitab, kompüter
və stəkan kimi əşyalar ortaq istifadə edilməməlidir.
Dəsmalın başqalarının istifadə etməsinə yol
verilməməlidir. Bol-bol meyvə, tərəvəz yeyilməli və su
içilməlidir. Bundan başqa, bu qaydalara təkcə evdə deyil,
məktəblərdə də riayət edilməlidir. Uşaqların təhsil
mühitləri gigiyena qaydalarına uyğun olmalıdır. Gigiyena
qaydalarını vərdişə çevirmək təhsil proqramlarına daxil
edilməlidir.
Əziz valideynlər həkim deyir ki, uşaqlarınız xəstə
olanda onları məktəbə göndərməyin. Bu uşağınızın
ətrafında olan digər uşaqların sağlamlığı üçün də
zərərlidir:
- Yoluxucu xəstəlik diaqnozu qoyulan uşaq həkimin təklif
etdiyi müddət boyunca məktəbə göndərilməməlidir. Əgər
uşağınızda belə bir xəstəlik varsa, bu barədə məktəbə
xəbər verməlisiniz. Xəstəyə yaxın olan digər uşaqlar da
yoxlanılmalıdır ki, qabaqlayıcı tədbirlər görülsün.
Həmin uşaq isə sağalana qədər yataq rejimində
olmalıdır.
Hazırladı: Rüfanə GÜNƏŞ,
"Azərbaycan müəllimi" |