|
 Məşhur
ingilis dramaturqu Şekspirin müdrik fikirlərindən birini
xatırlamaq istərdik: "Həyat bir səhnədir, insanlar isə
aktyorlar. Burada hər kəs öz rolunu oynayır, kimi yaxşı,
kimisi isə pis". Həqiqət də budur ki, yaxşılar
el-obanın, xalqın hörmət və məhəbbətini qazanır,
müxtəlif peşə və sənət sahibi olmaqla təbiətin, kainatın
sirlərini açmağın yollarını öyrənən insanlar kimi uca
tutulurlar.
Bütün peşə və sənətlər insanlar üçün qiymətli və
faydalıdır. Ancaq xalq tərəfindən birmənalı qəbul edilir
ki, peşələrin ən şərəflisi, tacı müəllimlik peşəsidir.
Həqiqətən, düşünən, düşündürən, yaşatmağın sirlərini
öyrədən geniş dünyagörüşü, dərin biliyi, iti zəkası,
intellekt səviyyəsi, güclü məntiqi, humanist düşüncələri
ilə fərqlənən müəllim insanların sevimlisi olur, onlara
elm, təhsil və tərbiyə verir, kollektivin hörmət və
məhəbbətini qazanır, xatirələrdə, yaddaşlarda dərin iz
qoyur.
Qısa bir müddət ərzində təhsilin dünya standartlarına
uyğun qurulmasında, maddi-texniki bazanın
möhkəmləndirilməsində, mühazirə və seminar
məşğələlərinin müasir tələblərə uyğun
yeniləşdirilməsində, kadr işinin keyfiyyətinin
yaxşılaşdırılmasında, universitetin zahiri və daxili
görünüşünün müasirləşdirilməsində xüsusilə fərqlənən
Sumqayıt Dövlət Universitetində aparılan işlərin miqyası
diqqəti daha çox cəlb edir. Tələbkar mövqe və
kollektivdə dərin hörmət və ehtiramın, səmimiyyətin
gözlənilməsi üzərində qurulan universitetin Azərbaycan
və xarici ölkələr ədəbiyyatı kafedrasının müdiri işləyən
əməkdar jurnalist, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru,
dosent, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi və Azərbaycan
Yazıçılar Birliyinin üzvü Avtandil Ağbaba (Avtandil
Məmmədov) müəllimə xas olan keyfiyyətləri özünə həyat
amalı, yaşamaq eşqi seçən ziyalılardan biridir. Ciddi
pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olan Avtandil müəllimin bu
günlərdə 60 yaşı tamam olur.
Alimin yaradıcılıq istiqamətləri müxtəlif aspektli və
genişdir. Avtandil müəllimin öz peşəsini dərindən sevən
pedaqoq, tədqiqat işləri ilə folklorşünaslıq elminə
yeniliklər gətirən alim, bacarıqlı təşkilatçı, tanınmış
şair, publisist və gözəl ailə başçısı olması kollektivdə
nüfuzunu yüksəltmiş, pedaqoji ictimaiyyətin sevimlisi
etmişdir.
Amasiya rayonunun Balıqlı kəndində anadan olan Avtandil
Məmmədov ADU-nun (indiki BDU) filologiya fakültəsini
bitirmiş, əvvəlcə Balıqlı kənd klubunda klub müdiri,
sonra Öksüz kənd 8 illik məktəbində Azərbaycan dili və
ədəbiyyatı müəllimi işləmişdir. Bacarıqlı müəllim
olduğunu nəzərə alıb onu 1982-1987-ci illərdə Öksüz kənd
8 illlik məktəbində tədris hissə müdiri vəzifəsinə təyin
etmişlər.
Alimin fəaliyyəti 1989-cu ildən Sumqayıt şəhəri ilə
bağlanır. Əvvəlcə 11 nömrəli məktəbdə Azərbaycan dili və
ədəbiyyat müəllimi, sonra 25 nömrəli məktəbdə tədris
işləri üzrə direktor müavini işləmişdir.
2000-ci ildən pedaqoji fəaliyyəti SDU ilə bağlı olmuş,
əvvəlcə saathesabı müəllim, sonralar 0,5 ştat müəllim,
tam ştat müəllim, baş müəllim, dosent işləmiş və 2005-ci
ildən kafedra müdiri vəzifəsinə seçilmişdir.
Avtandil müəllimin elmi fəaliyyəti məhsuldarlığı və
keyfiyyəti ilə diqqəti cəlb edir. Onun "Ağbabaya gedən
yollar" (1993), "Ağbaba şəhidləri" (1998), "Durnalar
işığa uçur" (1998), "Oğuz yurdu Güllübulaq" (2001), "Mən
torpaq oğluyam" (2003), "Folklorumuz və taleyimiz"
(2007), "Aşıq Nəsibin sənət dünyası" (2008), "Mifologiya"
(dərs vəsaiti - 2008), "Durnam gedər olsan bizim ellərə"
(2009), "Ağbaba-Çıldır aşıq mühiti" kitabları oxucuların
marağına səbəb olmuşdur.
Müəllifin 16-ya yaxın qrifli fənn proqramının çap
edilməsi, 20 kitabın redaktoru olması və 30 kitaba ön
söz yazması, 500-dən çox elmi və bədii-publisistik
məqaləsi onun tanınmış bir alim kimi nüfuzunun
göstəricisidir.
O, istedadlı alim olmaqla yanaşı, tanınmış pedaqoqdur.
Mübaliğəsiz demək olar ki, o, filologiya üzrə əsas
elmlərin əksəriyyətinə dərindən bələddir, xüsusilə
Azərbaycan dili və ədəbiyyat və folklorun gözəl
bilicisidir. Avtandil müəllim mehriban, qayğıkeş və
səmimi müəllimdir. Tələbələrinə diqqət göstərməsi,
onlara ata nəvazişi ilə yanaşması onun kollektivdə
nüfuzunu artırmışdır.
Maraqlı cəhətlərdən biri də budur ki, o, daim
axtarışdadır. Onun zəngin kitabxanasının olması təsdiq
edir ki, kitab onun üçün ən əziz varlıqdır. O, böyük
filosof Bekonun sözlərini həyat amalı seçib: "Kitab
zamanın dalğaları üzərində səyahət edən və öz qiymətli
yükünü nəsillərdən-nəsillərə daşıyan fikir gəmisidir".
Avtandil müəllim milli-mənəvi və bəşəri dəyərləri
qoruyan bir ziyalıdır, folklora, ədəbiyyata, dilə sevgi
onun ürəyinin səsidir.
Avtandil Ağbaba poeziya ilə nəfəs alır. Onu oxuculara
tanıtdıran və ədəbi ictimaiyyətə sevdirən də poeziyası
olmuşdur. Deportasiyaya qədər o, "Ulduz", "Azərbaycan",
"Azərbaycan müəllimi", "Azərbaycan gəncləri", "Kommunist"
və başqa qəzet və jurnallarda, ədəbi almanaxda çıxış
etmiş, bir şair kimi onu narahat edən məsələləri poetik
misraların sığalına gətirmişdir.
A.Ağbabanın ilk qələm təcrübələri Ermənistan
Respublikasının Amasiya rayonunda çıxan "Əmək"
qəzetində çap olunmuşdur. Burada o, qəzetin nəzdində
fəaliyyət göstərən "Ağbaba" ədəbi birliyinin ən fəal
üzvlərindən biri oldu. "Ağbaba" ədəbi birliyində iştirak
edənlərin hamısı azərbaycanlılar idi. Bunu gözü
götürməyən erməni millətçiləri 1987-ci ildə müxtəlif
bəhanələr uyduraraq onu bağladılar.
Mərhum şairimiz Hüseyn Arifin "Göyçəlilər dağılmayın
Göyçədən" şeirinə ilk cavab verənlərdən biri Avtandil
Ağbabadır. Onun 1987-ci ilin noyabrında "Azərbaycan
gəncləri" qəzetində çap olunmuş "Bir parçası Ağbabadır
bu yurdun" qoşması yüksək vətəndaşlıq pafosu, yurd
sevgisi, elə-obaya məhəbbət hissləri ilə zəngindir.
Avtandil müəllimin şeir və poemaları ideya-məzmuna,
poetik xüsusiyyətlərinə, incə və zərif ruhuna görə əsl
poeziya örnəkləridir. Təsadüfü deyildir ki, onun bədii
yaradıcılığı barədə müxtəlif illərdə Hüseyn Arif,
Mustafa İsgəndərzadə, Rafiq Yusifoğlu, Hidayət, İslam
Türkay, Ağəddin Mansurzadə, Ramiz Əsgər kimi şeir-sənət
adamları dəyərli fikirlər söyləmiş, mətbuatda və kitab
səhifələrində çıxış etmişlər.
Avtandil müəllimin çoxcəhətli yaradıcılığında
publisistika da mühüm yer tutur. Onun publisistik
yazıları da ilk dəfə "Əmək" qəzetində işıq üzü görmüşdür.
Sonrakı illərdə o daha da püxtələşmiş, "Azərbaycan
müəllimi", "Xalq qəzeti", "Sovet Ermənistanı", "Ekspress",
"İki sahil", "Ədəbiyyat qəzeti", "Vedibasar", "Elm və
təhsil" və digər qəzet və jurnallarda sanballı yazılarla
çıxış etmişdir. A.Ağbabanın elm və sənət adamları,
müxtəlif peşə sahibləri ilə apardığı müsahibələr bir
qayda olaraq öz aktuallığı və sanbalı ilə diqqəti cəlb
edir. Ümumiyyətlə, Avtandil müəllim nədən yazırsa
yazsın, həmişə ürəyinin səsinə qulaq asa-asa yazmışdır.
Onun "Vətən səsi", "Ulu Göyçə", "Ağrı dağ" və sair
qəzetlərdə didərgin soydaşlarımızın problemləri,
dədə-baba ocaqları haqqında, xalqımıza qarşı törədilən
fitnəkarlıqlar barədə çap etdirdiyi məqalələri
həyəcansız oxumaq mümkün deyildir. Avtandil müəllimin "Ağbaba
şəhidləri", "Oğuz yurdu Güllübulaq", "Mən torpaq oğluyam"
kitabları çağdaş publisistikamızın yaxşı nümunələrindən
sayıla bilər.
Avtandil Ağbaba ədəbi-elmi, pedaqoji yaradıcılığı ilə
bərabər ictimai işlərdə də fəal çalışır. O, SDU-nun Elmi
Şurasının üzvü, filologiya fakültəsinin Həmkarlar
İttifaqı Komitəsinin sədridir. Sumqayıtda və
respublikada keçirilən bir sıra mədəni-kütləvi
tədbirlərdə də Avtandil Ağbaba heç vaxt səy və
bacarığını əsirgəmir. O, Azərbayacan Respublikası
Qaçqınlar Cəmiyyətinin İdarə Heyətinin üzvüdür. 2011-ci
ildə Azərbaycan Respublikası Beynəlxalq Diaspor
Mərkəzinin fəxri diplomu ilə təltif olunmuşdur. Bu
istiqamətdə də Avtandil müəllim xalqımızın haqq səsini
beynəlxalq aləmə çatdırır, erməni fitnəkarlığını qəzəb
və nifrətlə ifşa edir.
O, mehriban ailə başçısı, qayğıkeş ata və səmimi
babadır. Dörd qızı, bir oğlu, səkkiz nəvəsi var.
Övladlarının hamısı ali təhsillidir. Qızları da öz
atalarının yolunu davam etdirir, pedaqoji işlə məşğul
olurlar.
Mən arzu edirəm ki, Allah Avtandil müəllimə istədiyi
qədər ömür bəxş etsin, həyatı uğurlarla və sevinclə dolu
olsun.
Yusif ASLANOV,
SDU-nun kafedra müdiri,
pedaqoji elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, dosent |
