|
Məlumdur ki, son illər dövlətimiz tərəfindən sağlamlıq
imkanları məhdud olan şəxslərə xüsusi diqqət və qayğı
göstərilir. Onların sosial rifahının yaxşılaşdırılması,
cəmiyyətə inteqrasiyası, yüksək səviyyədə təhsil alması
istiqamətində mühüm addımlar atılır. Görülən işlərin
nəticəsidir ki, sağlamlıq imkanları məhdud olan
şəxslərin ümumi orta təhsilə cəlb olunmasında da ciddi
irəliləyiş müşahidə olunur. Lakin məsələnin digər tərəfi
isə həmin şəxslərin təhsillərinin növbəti mərhələsi,
yəni ali təhsillə bağlıdır. Nəzərə çatdıraq ki, “Təhsil
haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununa görə, dövlət
hər bir vətəndaşın təhsil alması üçün müvafiq şəraitin
yaradılmasına təminat verir. Bütün bunları nəzərə
alaraq budəfəki araşdırmalarımızı sağlamlıq imkanları
məhdud olanların ali təhsil problemlərinə həsr etməyi
qərara aldıq. Araşdırmalarımız göstərdi ki, Dövlət
Statistika Komitəsinin rəsmi məlumatına əsasən, hazırda
ölkə ərazisində 62860 nəfər sağlamlıq imkanları məhdud
uşaq var. Onlardan 9355 nəfəri evdə, 2558 nəfəri xüsusi
məktəblərdə, 2725 nəfəri isə xüsusi internat
məktəblərində təhsilə cəlb olunmuşdur. Bəs görəsən, bu
müəssisələrin məzunları növbəti pillələrdə də
təhsillərini davam etdirə bilirlərmi? Öyrəndik ki, təkcə
5 nömrəli internat məktəbin son beş ildəki məzunlarından
39 nəfəri, 3 nömrəli internat məktəbindən isə 22 nəfəri
ali və orta ixtisas məktəblərində təhsillərini davam
etdirirlər. Düşündük ki, bəs görəsən sağlamlıq imkanları
məhdud olan şəxslər necə ali təhsil alırlar? Onların
təhsil almaları üçün şərait mövcuddurmu? Bu məqsədlə
Sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlar üçün 5 nömrəli
Respublika xüsusi internat məktəbini bitirən, hazırda
ali təhsil alan gözdən əlil iki gənclə söhbətləşdik.
“İnternat məktəbdə oxuyarkən qarşıma məqsəd qoymuşdum ki,
ali məktəbə daxil olacağam”
 Şəbnəm
MƏMMƏDOVA,
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin filologiya
fakültəsinin III kurs tələbəsi, gözdən əlil
İsmayıllı rayonunda anadan olmuşam. 2001-ci ildə
valideynlərim məni Sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlar
üçün 5 nömrəli Respublika xüsusi internat məktəbə
gətiriblər. İnternat məktəbdə 12 il təhsil aldım. Burada
brayıl əlifbasını öyrəndik. Həmin əlifba sayəsində çoxlu
biliklərə yiyələndim. İnternat məktəbdə oxuyarkən
qarşıma məqsəd qoymuşdum ki, ali məktəbə daxil olacağam.
Arzum müəllim olmaq idi. Bu məqsədlə də Tələbə Qəbulu
üzrə Dövlət Komissiyasının keçirdiyi qəbul
imtahanlarında iştirak etdim. Tamamilə görmədiyim üçün
qəbul imtahanı verən zaman TQDK tərəfindən təyin olunmuş
bir şəxs sualları mənə oxuyurdu. Mən test cavablarını
verirdim və həmin şəxs onları işarələyirdi. Nəhayət,
cavablar bəlli oldu və mənə 415 bal topladığımı
bildirdilər. Mən seçimimi etdim və müəllim olmaq arzuma
çatmaq üçün filologiya fakültəsinin tələbəsi oldum. Bu
mənim həyatımın ən sevincli günü idi.
Ali məktəbə qəbul olduğum ilk günlərdə müəyyən
çətinliklərlə üzləşdim. İlk vaxtlar mühit məni bir o
qədər də tez qəbul etmədi. Bu baxımdan, psixoloji
cəhətdən sıxılırdım. Məsələn, yoldaşlarım, müəllimlərim
bizi bir o qədər də başa düşmürdülər. Elə bilirdilər ki,
mən hər hansı bir stuldan qalxıb başqasına keçəndə
yıxıla bilərəm. Axı biz adi hallarda özümüzü idarə edə
bilirik. Universitetə gəlib-getməkdə çox çətinliyim var
idi. Valideynlərim tərəfindən xüsusi tutulmuş sürücü
məni aparıb gətirirdi. Lakin zaman keçdikcə mühitə,
müəllimlərə və tələbə yoldaşlarıma uyğunlaşdım. Onlar
mənim nəyi özüm edə biləcəyimi, nəyə isə ehtiyacım
olduğumu artıq yaxşı başa düşürdülər. Hazırda məni dərsə
sürücü aparıb-gətirmir. Qrup yoldaşlarımın köməyi
sayəsində universitetə gəlib-gedirəm.
Bilirsiz ki, biz ancaq brayıl əlifbası ilə yazıb
oxuyuruq. Bununla bağlı ali məktəbdə tədris vəsaitləri
yoxdur. Düşünürəm ki, bunu ərsəyə gətirmək də mümkün
deyil. Çünki bu əlifba normal əlifbadan çox yer tutur.
Məsələn, normal əlifbanın 100 vərəqlik həcmi brayıl
əlifbası ilə təxminən 300-350 vərəq edir. Mühazirələri
daha çox dinləməklə və diktofona köçürməklə əldə edirəm.
Mən əsasən dinləməklə qavrayıram. Çox sağ olsunlar
tələbə yoldaşlarım da mənə köməklik göstərirlər.
Seminarlarda isə təbii ki, normal tələbələr kimi mən də
cavab verirəm. İmtahanlara gəldikdə isə şifahi götürülür.
Bir nəfər mənə sualları oxuyur və mən sualların cavabını
tapıram, həmin şəxs onları yazır. Məndən əvvəl ali
məktəbimizdə görmə qüsurlu tələbə olduğu üçün artıq
dekanlığın bu sahədə müəyyən təcrübəsi var. Buna görə də
imtahanlarda bir o qədər də əziyyət çəkmirəm.
Müəllimlərdən imtahanlarda mənə heç bir güzəşt etməməyi
xahiş etmişəm. Bu mənə çox pis təsir edir. Həmin anda
özümü gücsüz hiss edirəm. Nəslimizdə görmə qüsuru olan
adam olmayıb. Ailəmizdə demək olar ki, hamı ali
təhsillidir. Mən də onlardan geri qalmamaq, cəmiyyətə
inteqrasiya olmaq üçün həmişə rəqabət aparmışam.
Çalışmışam ki, ali təhsilli olum. Cəmiyyətə, mənim kimi
gözdən əlil uşaqlara təhsil verməkdə yardımçı olum.
Hazırda magistraturaya hazırlaşmağı planlaşdırıram.
Ədəbiyyata xüsusi həvəsim olduğu üçün bu sahədə yaxşı
mütəxəssis olmağı qarşıma məqsəd qoymuşam.
“Qeydlərimizi internat məktəbində öyrəndiyimiz brayıl
əlifbası ilə aparırıq”
 Ülvi
MƏMMƏDOV,
Bakı Dövlət Universitetinin tarix fakültəsinin III kurs
tələbəsi, gözdən əlil
Mən də orta təhsilimi 5 nömrəli Respublika xüsusi
internat məktəbində almışam. Həmin ilin məzunları 8
nəfər idik və 7 nəfərimiz ali və orta ixtisas
məktəblərinə daxil oldu. Sinfimizdə ali məktəbə daxil
olmaq üçün yaxşı mənada rəqabət gedirdi. İnternatda 12
il təhsil aldıqdan sonra mən də sinif yoldaşlarım kimi
qəbul imtahanlarında iştirak etdim və 541 balla BDU-nun
tarix fakültəsinə daxil oldum.
Universitetə daxil olduğumuz ilk vaxtlarda təhsil
almağımızla bağlı müəyyən çətinliklərimiz olsa da, artıq
bunun öhdəsindən gəldiyimizi düşünürəm. Bilirsiz, biz
gözdən tamamilə əlilik. Bu, bizim qismətimizdir. Lakin
çətinliklərin də öhdəsindən gəlməyə artıq vərdiş
eləmişik. Həyatla mübarizə aparır, gündəlik tələbə
ömrümüzü yaşamağa çalışırıq.
Tədrislə bağlı problemlərimizə gəldikdə isə deyə bilərəm
ki, universitetdə biz gözdən əlillər üçün nəzərdə
tutulan heç bir vəsait yoxdur. Qeydlərimizi internat
məktəbində öyrəndiyimiz brayıl əlifbası ilə aparırıq.
Həmin əlifba vasitəsilə sərbəst oxuyub, yaza bilirik.
Universitetdə isə bu əlifba ilə yalnız yaza bilirik.
Yəni bu əlifbada heç bir dərslik və ya dərs vəsaiti
mövcud deyil. Lakin universitetimizdə zəngin elektron
dərs vəsaitləri var. Mühazirələr də demək olar ki,
elektronlaşdırılıb. Bu ümumi tələbələr üçün nəzərdə
tutulub. Biz də elektron kitabları PDF-dən World
formasına keçirdirik. Sonra TOLKS və MOBİLS-Piec
proqramları vasitəsilə elektron mühazirələri və
dərslikləri səsə çeviririk. Bundan başqa, mobil
telefonun klaviaturasından istifadə etməklə də müəyyən
qeydlər edə bilirik. Bu kimi vasitələrin hesabına
verilən tapşırıqları dinləyir, seminarlarda müəllimə
cavab veririk. İmtahanları isə bilet üsulu ilə veririk.
Belə ki, imtahanda bileti çəkirik və biletdəki 5 sual
yazı şəklində bizə təqdim edilir. Bileti çəkəndən sonra
bir qrup yoldaşım mənim üçün sualları oxuyur. Mən həmin
sualların cavablarını brayıl əlifbası ilə yazır və ya
qeydlərimi edirəm. Sonra yazdığımı müəllimə təqdim
edirəm. Müəllim mənim yazdığım cavabı aparır yoxlama
otağına. Sonra məni çağırır və mən yazdıqlarımı
müəllimlər üçün oxuyuram və onlar mənim qiymətimi təyin
edirlər. İndiyədək 5 semestr imtahanlarında iştirak
etmişəm. Onların 4-də zərbəçi, sonuncu semestrdə isə
əlaçı olmuşam. Mənim kimi görməyənlərin gələcəyini
elektron kitablarda görürəm. Bu baxımdan, kitabların hər
birinin elektron variantının olmasını arzulayıram.
Nəzərə çatdırım ki, artıq dünyada bu sistemden geniş
istifadə olunur.
BDU-da hazırda mənim kimi 4 tələbə təhsil alır. Mən
həmin tələbələrlə sıx əlaqədəyəm. Vaxtaşırı onlarla
görüşüb müəyyən problemlərimizi müzakirə edir, həmin
problemlərin aradan qaldırılması yollarını düşünürük.
Hazırda Bakıda valideynlərimlə birgə yaşayıram.
Universitetə özüm gedib-gəlirəm. Əvvəllər mənə
gəlib-getməyə kömək edən şəxs var idi. Lakin indi
çalışıram ki, özüm hərəkət edim, şəxsi azadlığım olsun.
Bu məqsədlə bir ildir ki, universitetə özüm gəlirəm.
Bəlkə də sizə maraqlı gəlir ki, necə edirəm bunu?
Deməli, mən Günəşli qəsəbəsində yaşayıram. Ordan
valideynlərimin köməyi ilə marşrutla “Xalqlar Dostluğu”
metrostansiyasına gəlirəm. Həmin stansiyada metroya
minib “Elmlər Akademiyası” metrostansiyasında düşürəm.
Burada tələbə yoldaşlarımla görüşüb universitetə
gedirəm. Yolda da mənə kömək edən şəxslər çox olur.
Bilirsiz, bizim kimi insanlarda hissiyyat başqalarından
fərqli olaraq çox güclü olur. Biz işıqforun nə vaxt
qırmızı, nə vaxt yaşıl işığının yandığını hiss edə
bilirik. Bunu saniyələrlə hesablayıb nəticə çıxardırıq.
Düşünürəm ki, aktiv həyat yaşayıram. Özümü gücsüz hiss
etmirəm. Bilirsiz, insanın məncə qəlb görüntüsü yüksək
olmalıdır. Elə insanlar var ki, gözləri normal görür.
Lakin onlar həyatı, onun gözəlliyini görmür, hiss
etmirlər.
Tarix fənnini çox sevirəm. Arzum universiteti
bitirdikdən sonra elmi işçi kimi fəaliyyətimi davam
etdirməkdir. Məqsədlərimə çatmaq üçün dayanmadan,
yorulmadan çalışıram.
Niyazi RƏHİMOV,
“Azərbaycan müəllimi” |
