Javascript DHTML Drop Down Menu Powered by dhtml-menu-builder.com

ARXİV

26 Dekabr 2015 - №48

 

Elm xəbərləri

 

Adi kompüterdən 100 milyon dəfə sürətli kompüter istifadəyə verilib 

“Google” şirkətinin kvant süni intellekt laboratoriyasının (Quantum Artifical İntelligence Lab) tədqiqatçıları “D-Wave 2X” kompüterinin sınaqlarının nəticələrini elan ediblər.

www.hi-news.ru saytının məlumatına görə, “Google” bu kompüteri 2013-cü ildə Kanadanın “D-Wave Systems” şirkətindən kompüterin imkanlarından süni intellektin yaradılması işində istifadə etmək məqsədilə satın alıb.

“Google” və “NASA” mütəxəssislərinin sözlərinə görə, “D-Wave” qarşıya qoyulan vəzifəni bir prosessorla işləyən ənənəvi kompüterlə müqayisədə 100 milyon dəfə sürətli yerinə yetirib.

Məlumat üçün qeyd edək ki, kvant kompüteri iş prinsipi adi kompüterlərdən fərqlənən və kvant mexanikası  əsasında işləyən hesablayıcı qurğudur. O, ənənəvi bitlərin əvəzinə kubitlərdən istifadə edir. Kubitlər və ya kvant bitlər informasiyanın kvant kompüterdə saxlanılması elementləridir. Kvant mexanikasının qanunları onlara ikili vəziyyətdə olmağa imkan verir ki, bunun da sayəsində kompüter paralel hesablamalar apara bilir. Lakin kubitlər temperatur və maqnit sahəsi dəyişikliklərinə qarşı çox həssasdır.  Kvant kompüterin praktiki tətbiqi hələ ki, sübut edilməyib.


“Nitq texnologiyaları üzrə terminlərin izahlı lüğəti” 

 Son illər nitq texnologiyaları sahəsində sürətli inkişaf çoxlu sayda yeni terminlərin meydana gəlməsinə səbəb olub. Bu məqsədlə AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunda “Nitq texnologiyaları üzrə terminlərin izahlı lüğəti” hazırlanıb.  Lüğətin hazırlanmasında məqsəd nitq texnologiyaları və nitq siqnallarının rəqəmsal emalı sahəsində Azərbaycan dilində terminologiyanın sistemləşdirilməsidir.

Yeni nəşrin müəllifləri institutun şöbə müdiri, texnika üzrə fəlsəfə doktoru Yadigar İmamverdiyev və texnika üzrə fəlsəfə doktoru Lyudmila Suxostat, elmi redaktoru isə institutun şöbə müdiri, texnika elmləri doktoru Ramiz Alıquliyevdir.

Lüğətdə nitq siqnallarının rəqəmsal emalı və nitq texnologiyaları sahəsində elmi ədəbiyyatda rast gəlinən terminlər toplanıb. Lüğətdəki sözlər nitq texnologiyalarının əsas istiqamətlərini əhatə edən müvafiq mövzular üzrə təqdim olunub. Nitq siqnallarının rəqəmsal emalı, nitqin avtomatik tanınması və sintezi, səsə görə şəxsin tanınması üzrə terminlər haqqında ətraflı məlumat verilib.  

Kitab nitq texnologiyaları üzrə ixtisaslaşan mütəxəssislər, elmi tədqiqatçılar və tələbələr üçün nəzərdə tutulub.


“İnformasiya təhlükəsizliyi terminlərinin izahlı lüğəti” işıq üzü görüb 

Terminologiya qloballaşma və sürətli elmi-texniki tərəqqi şəraitində xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Müxtəlif predmet sahələrində gedən inkişafla əlaqədar olaraq terminlərin də sayı gündən-günə artmaqdadır. Bu tendensiya informasiya təhlükəsizliyi sahəsində daha sürətli və dinamikdir.

İnformasiya təhlükəsizliyi üzrə yeni terminlərin meydana gəlməsi mütəxəssislər qarşısında bir sıra ciddi terminşünaslıq problemləri qoyur. Qeyd olunan sahədə vahid anlayışlar sisteminin (termin və təriflərin) yaradılması informasiya təhlükəsizliyi üzrə elmi tədqiqatların prioritet problemləri sırasına daxildir.

Bu məqsədlə AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunda “İnformasiya təhlükəsizliyi terminlərinin izahlı lüğəti” hazırlanıb. Belə bir lüğətin ərsəyə gəlməsi informasiya təhlükəsizliyi sahəsində Azərbaycan dilində terminologiyanın sistemləşdirilməsi məqsədi daşıyır.

Yeni nəşrin müəllifi institutun şöbə müdiri, texnika üzrə fəlsəfə doktoru Yadigar İmamverdiyev, elmi redaktoru isə institutun aparıcı elmi işçisi, texnika üzrə fəlsəfə doktoru Ramiz Şıxəliyevdir. Lüğətdə informasiya təhlükəsizliyi üzrə elmi və praktiki fəaliyyətin əsas istiqamətlərini əhatə edən, elmi və kütləvi ədəbiyyatda rast gəlinən 600-dən çox ingilis dilli termin toplanıb və onların Azərbaycan dilinə tərcümə variantı təqdim olunub.


INOTEX 2016 - V Beynəlxalq innovasiyalar və texnologiyalar sərgisi 

 Gələn il mayın 22-dən 25-dək Tehranda V Beynəlxalq innovasiyalar və texnologiyalar sərgisi - INOTEX 2016 keçiriləcək. Sərgi informasiya-kommunikasiya texnologiyaları, neft-qaz və neft-kimya sənayesi üçün innovasiya texnologiyaları və avadanlıqları, sənayenin avtomatlaşdırılması və intellektual sistemlər, biotexnologiyalar, nanotexnologiyalar, tibb və laboratoriya avadanlıqları, infrastruktur, geologiya və yeni materiallar, optika, fotonika və lazerlər, avia-kosmik texnologiyalar və b.  istiqamətlər üzrə təşkil olunacaq. 


Pilotsuz uçan aparatlar üçün aeroport 

Pilotsuz uçan aparatların (dron) tətbiq sahəsi olduqca genişdir: məhsulların çatdırılması, ucqar regionlarda təcili kömək və s. Bunu nəzərə alaraq, Ruanda Respublikasında dronlar üçün ilk aeroport da tikiləcək. Britaniyalı memar Norman Foster bu məkanı ölkənin mürəkkəb landşaftına görə seçib. Çünki bu ərazi pilot layihənin reallaşdırılmasından ötrü poliqon kimi istifadəyə yararlıdır.

Avtomobillərlə müqayisədə dronlar məhsul, dərman, elektronika qurğularını və başqa məhsulları daha sürətli çatdıra bilərlər. Təyyarə vağzalı iki tip  dronlara xidmət göstərəcək: yüngül yüklərin çatdırılması üçün “Redline” və 100 kq-dək yükü qaldıra bilən “Blueline” dronlarına.

 

  


Proqramlaşdırmanı öyrədən top 

Proqramçılara tələbatın yüksək templə artdığı bir dövrdə Nyu-Yorkun “Made by Many” konsaltinq şirkəti “Hackaball” oyuncaq topunu hazırlayaraq uşaqlara kod yazmağı öyrətmək üçün maraqlı üsuldan istifadə edib. Bu top mobil proqramla sinxronlaşdırılır və istifadəçilərə proqramlaşdırmağa imkan verir.

Şirkətin strateji direktoru Uilyam Ouenin sözlərinə görə, onların ixtirasının özəlliyi ondadır ki, oyuncaq top proqramlaşdırmanın faydasını ekran qarşısında deyil, real həyatda başa salır.


Alimlər həssas sensorlarla təchiz edilmiş süni dəri yaradıblar 

Stenford Universitetinin mühəndisləri təzyiqi ölçən sensorlarla təchiz edilmiş plastik dəri yaradıblar.

ictnews.az elektron xəbər xidmətinin məlumatına əsasən, yeni texnologiya “iPhone”un barmaq toxunuşlarını tanıma həssaslığında işləyir. Beləliklə, alimlər yanğının qurbanı olmuş və protez daşıyan insanlara toxunma qabiliyyətini bərpa etmək imkanı verəcəklər.

Bu layihə üzərində bir neçə il işləyən doktor Çjenan Baonun komandası süni dəriyə adi dərinin reseptorlarını tam yamsılayan sensor quraşdırıb. Növbəti addım - sensorun topladığı məlumatları beyinə ötürməkdir.

Toxunuş zamanı təzyiqin daha dəqiq ölçülməsi üçün sensorun ölçüsü kiçildiləcək ki, o, insan dərisində milyonlarla sensor reseptorlarına bərabər olan əlavə təzyiq mərkəzlərini emal edə bilsin.

Süni dəri bazara bir neçə ildən sonra çıxarılacaq, lakin mühəndislər yeni sensorları mümkün qədər tez tətbiq etməyi planlaşdırır.


Ən son texnoloji yeniliklər təqdim olunub 

Məlum olduğu kimi, müasir dövrdə informasiya texnologiyaları cəmiyyətin inkişafına təsir göstərən əsas amillərdən birinə çevrilib. Son illər elmi-texniki tərəqqi nəticəsində icad edilmiş texnologiyaların sayı durmadan artır.  Belə texnologiyaların bir çoxu haqqında  AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun elmi seminarında təqdim edilən məruzələrdən birində məlumat verilib. İnstitutun şöbə müdiri Şakir Mehdiyev İKT sahəsində baş verən yeniliklərlə bağlı məruzəsində öncə  dünyada ilk dəfə olaraq Kolumbiya Universitetinin Mühəndislik məktəbinin (Nyu-York) alimləri tərəfindən yaradılmış bioloji orqanizmlərə oxşar, canlı hüceyrələrdən qidalanan inteqral sxemlər barədə söz açıb.

Ş.Mehdiyev qeyd edib ki, “Western Digital” şirkəti dünyada ilk dəfə “HelioSeal” texnologiyasından istifadə etməklə hazırlanmış və informasiya həcmi 10 terabayt olan sərt diski satışa çıxarıb. Onun sözlərinə görə, belə disklər enerjiyə 23 faiz qənaət etməyə kömək edir. Onların yaddaşının 2020-ci ilədək 50 terabayta çatdırılması nəzərdə tutulur.

Şöbə müdiri son dövrlər İKT mütəxəssislərinin diqqət mərkəzində olan Li-Fi simsiz rabitə şəbəkəsi barədə məlumat verib. “Velmenni” şirkətinin bir neçə ofisində bu şəbəkənin sınaqdan keçirildiyini söyləyən Ş.Mehdiyev bildirib ki, şirkət yeni texnologiya ilə 1 Gbit/san sürət əldə etməyə müvəffəq olub. Bu da orta statistik Wi-Fi şəbəkəsi ilə müqayisədə 100 dəfə çox sürət deməkdir. Bu şəbəkədə məlumatların nanosaniyələr içində LED işıqlar vasitəsilə ötürüldüyünü diqqətə çatdıran Ş.Mehdiyev texnologiyanın yaxın 3-4 il ərzində istifadəyə verilməsinin nəzərdə tutulduğunu qeyd edib.

“Neverware” şirkəti tərəfindən orta məktəblərdə istifadə müddəti başa çatmış kompüter və noutbuklardan yararlanmaq məqsədilə yaradılmış “Chromium”a əsaslanan bulud əməliyyat sistemi - “CloudReady” barədə də seminarda söz açılıb.  Məruzəçinin bildirdiyinə görə, bu əməliyyat sistemi 8 ildən daha çox istifadə olunmuş istənilən fərdi kompüteri yeni kompüterə çevirmək imkanına malikdir.

Bu yaxınlarda Yaponiyanın paytaxtı Tokioda  keçirilən “Eco-Products 2015” adlı beynəlxalq sərgidən söz açan Ş.Mehdiyev burada dünyanın aparıcı şirkətlərindən olan “Epson” tərəfindən kağızları təkrar emal edən “PaperLab” adlı ilk yığcam qurğunun təqdim olunduğunu vurğulayıb. Qeyd edib ki, bu qurğu 8 saata A4 formatında 6720 vərəq emal edir.

Şöbə müdiri, həmçinin yapon şirkəti “Panasonic Corporation” tərəfindən hazırlanmış “Megahonyaku” adlı meqafonun imkanlarından bəhs edib. Real vaxt rejimində müxtəlif dillərdə danışan şəxslərin nitqini tərcümə etmək imkanına malik meqafonun əsasən hava limanı və vağzalda çalışan işçilər üçün nəzərdə tutulduğunu söyləyib. Onun sözlərinə görə, meqafon 3 dildə səsləndirilmiş ifadəni tərcümə edə və bu tərcüməni ardıcıllıqla ucadan səsləndirə bilir. Bundan başqa, “Megahonyaku” fövqəladə hallar baş verərsə, vacib məlumatları ötürmək imkanına malikdir.

Məruzəçi, gələcəyin yüksəksürətli naqilsiz şəbəkəsi adlandırılan “pCELL”, o cümlədən “CryptoLocker” proqramı haqqında da ətraflı məlumat verib.


İnternetin “əhalisi” 3,2 milyarda çatdı 

Dünya üzrə İnternetdən istifadə edənlərin sayı 3,2 milyard nəfərə çatıb. Mobil rabitə abunəçilərinin sayı isə 7,1 milyarddan artıqdır. Bu haqda Beynəlxalq Elektrorabitə İttifaqının (ITU) hesabatında deyilir. ITU-nun statistik məlumatına görə, yeni nəsil genişzolaqlı şəbəkələr və mobil servislər daha çox Cənubi Koreyada inkişaf edib. Növbəti sırada Danimarka, İslandiya, Böyük Britaniya və İsveç qərarlaşır. Yaponiya reytinq cədvəlində 11-ci yerdə, Almaniya və ABŞ isə 14-15-ci yerdədirlər.

Hesabatda o da deyilir ki, dünyada 350 milyon insanın nə İnternetə, nə də rabitə şəbəkələrinə çıxışı vardır. Onlar Malavi, Madaqaskar, Efiopiya, Eritreya və Çad kimi dünyanın ən kasıb ölkələrində yaşayırlar.

 

 

 


“Mariya Skladovskaya-Küri” təqaüd və qrant proqramı 

“Mariya Küri” proqramı Avropa İttifaqı ölkələri tərəfindən maliyyələşdirilən və tədqiqatçıların Avropada təlim, mobillik və karyera inkişafını təmin edən proqramdır. Bu proqram radioaktivlik sahəsində əldə etdiyi uğurlarla şöhrət qazanan, ilk və iki dəfə Nobel mükafatı laureatına layiq görülmüş kimyaçı-fizik Mariya Skladovskaya-Kürinin  adı ilə adlandırılmışdır.

Proqram 2014-2020-ci illəri əhatə edir və büdcəsi  6.612 milyon avro təşkil edir. Mariya Küri doktorantlar üçün əsas proqramlardan biri olub, təqribən 25000 doktorantı maliyyələşdirən və karyerasının hər hansı bir mərhələsində olan alimlər üçün qrantlar təqdim edən proqramdır. Alimlər bu proqram vasitəsilə xarici ölkədə təcrübə qazanır, təlim və karyeralarında daha böyük irəliləyiş imkanı əldə edirlər.

Hər bir doktorantın xaricdəki yaşayış xərcləri, o cümlədən, mübadilə proqramı çərçivəsində hər hansı universitetdə təhsil alan doktorantların bütün universitet xərcləri bu proqram tərəfindən maliyyələşdirilir. Təqaüdün məbləği müraciət edilən universitetdən və fəaliyyət növündən asılı olaraq dəyişir. 

www.ikt.az saytının materialları
əsasında hazırladı:  Yusif ƏLİYEV, 
“Azərbaycan müəllimi” 

 
 
 
Səhifənin başına qalx "Xəbərlər" bölməsinə get Nömrənin müdəricatına dön Səhifənin başına qalx
 

AZƏRBAYCANIN TƏHSİL NAZİRLƏRİ

 

DÜNYA UNİVERSİTETLƏRİ

 

DÜNYA TƏHSİLİ

 

700 BAL TOPLAYANLAR

 
 
 

Copyright  ©  All Rights Reserved.
Created and supported by Mehman Shafagatov