Dünyanın nüvə enerjisi ilə işləyən 5 700 illik ömrü olan ilk almaz batareyası Böyük Britaniyada təqdim olunub.

“Azərbaycan müəllimi” xəbər verir ki, Bristola Universiteti və Böyük Britaniya Atom Enerjisi İdarəsinin alimləri dünyada ilk dəfə karbon-14 almaz batareyasını uğurla təkmilləşdiriblər.

Karbon-14-ün qısa mənzilli radiasiyasının almazın içərisində təhlükəsiz şəkildə saxlanması bu batareyanı həm təhlükəsiz, həm də son dərəcə davamlı edir. Bu inqilabi mahiyyət daşıyan enerji mənbəyi minilliklər boyu cihazları enerji ilə təmin etmə potensialına malikdir və geniş tətbiq sahələri üçün davamlı və səmərəli bir həll təklif edir.

Karbon-14 almaz batareyası necə işləyir?

Karbon-14 almaz batareyası karbon-14 adlanan radiasiya izotopunun parçalanmasından istifadə edərək elektrik istehsal edir. Batareya dünyada tanınan ən möhkəm materiallardan biri olan almazla örtülmüşdür və radiasiyanı təhlükəsiz şəkildə tutaraq enerji istehsal edir. Karbon-14 qısa mənzilli radiasiya yayır və bu radiasiya almaz örtük tərəfindən udulur, beləliklə, təhlükəsizlik təmin olunur və az miqdarda elektrik enerjisi istehsal olunur. Batareya günəş panelləri kimi işləyir, lakin işığı elektrikə çevirmək əvəzinə, radiasiya parçalanması nəticəsində sürətli hərəkət edən elektronları istifadə edir. Nəticədə uzunmüddətli və etibarlı enerji mənbəyi əldə edilir. Karbon-14-ün ömrünün yarısı 5 700 il olduğundan batareya hələ minilliklər sonra da enerjisinin yarısını qoruyacaq.

Tibbdə, kosmosda və daha bir çox sahədə çoxyönlü tətbiqlər

Karbon-14 almaz batareyalarının ən ümidverici tərəflərindən biri onların çox yönlülüyüdür. Bu batareyalar ənənəvi enerji mənbələrinin tətbiqinin mümkün olmadığı bir çox mühit və cihazda istifadə oluna bilər. Almaz batareyası elektrokardiostimulyator (EKS), eşitmə cihazları və görmə cihazları kimi implantları enerji ilə təmin etməklə səhiyyədə inqilab yarada bilər. Ənənəvi batareyaların tez-tez dəyişdirilməsi lazım olduğu halda, almaz batareyalar onilliklərlə işləyə bilər, bu da xəstələrə daha az narahatlıq yaradır və cərrahiyyə risklərini azaldır.

Bundan əlavə, bu batareyalar kosmik missiyalar və Yer kürəsindən uzaq ərazilər üçün idealdır. Onlar kosmik gəmiləri, peykləri və hətta radio tezlikli əlaqələri onilliklər boyu enerji ilə təmin edir, xərcləri azaldaraq əməliyyat müddətini uzadır.

Nüvə tullantılarına davamlı həll

Bu batareyalarda istifadə olunan karbon-14 nüvə parçalanma reaktorlarının yan məhsulu olan qrafit bloklarından əldə edilir. Texnologiya bu radioaktiv materialın təkrar istifadəsi ilə nüvə tullantılarını azaldır və dəyərli enerji mənbəyi yaradır. Təkcə Böyük Britaniyada təxminən 95 000 ton qrafit bloklar mövcuddur.