Yeni aparılan genişmiqyaslı tədqiqat insanın peşə seçimi ilə onun psixi sağlamlığı arasında əlaqələrin olduğunu üzə çıxarıb. 

“Azərbaycan müəllimi” xəbər verir ki, tədqiqatın nəticələri “Nature Human Behaviour” jurnalında dərc edilib.

Tədqiqat zamanı ABŞ və Böyük Britaniyadan olan 400 000-dən çox işçinin məlumatları təhlili edilib. Təhlil göstərib ki, müəyyən peşələrdə çalışan insanların diqqət çatışmazlığı və hiperaktivlik pozuntusu (ADHD), autizm, depressiya, şizofreniya və narahatlıq kimi psixi xüsusiyyətlərə genetik meyilliliyi daha çox ola bilər. 

İcahn Tibb Məktəbinin tədqiqatçıları bildirirlər ki, genetik xüsusiyyətlər insanın peşə seçiminə müəyyən qədər təsir edə bilər. Lakin bu təsirin çox zəif olduğu və peşə seçiminə daha çox sosial və şəxsi amillərin təsir etdiyi qeyd edilir. 

Aparılan araşdırmalar göstərib ki: 

1. Sənət və dizayn sahəsində çalışanlar anoreksiya, bipolar pozuntu, autizm, şizofreniya və depressiyaya meyilli ola bilərlər. 

2. STEM sahəsində çalışanlar (elm, texnologiya, mühəndislik və riyaziyyat) arasında autizm spektr pozuntusu olanların sayı yüksəkdir. 

3. İcma və sosial işçilər arasında şizofreniya göstəriciləri daha çoxdur. 

4. Müəllimlər və təhsil sahəsində işləyənlər arasında anoreksiya hallarına daha çox rast gəlinir. 

Bununla belə, memarlıq və mühəndislik, səhiyyə, kənd təsərrüfatı, biznes və maliyyə, idarəetmə və satış sahələrində çalışanların psixi sağlamlıq baxımından daha stabil olduğu müəyyən edilib. 

Tədqiqatçılar diqqət çatışmazlığı və hiperaktivlik pozuntusu (ADHD) ilə əlaqəli peşələrin, əsasən, daha az təhsil tələb edən sahələrə aid olduğunu bildiriblər. Bu isə ADHD ilə yaşayan fərdlərin təhsil sistemində müəyyən maneələrlə üzləşə biləcəyini göstərir. 

Alimlər qeyd edirlər ki, genetik markerlər bir insanın peşə seçiminin cəmi 0.4%-ni müəyyən edir və insanın yaşı, cinsi və sosial mühiti daha təsirli amillərdir. 

Bu araşdırma genetik xüsusiyyətlərin karyera seçimlərinə təsir edə biləcəyini göstərsə də, bu amillərin insan həyatına hökm etmədiyini xatırlatmaq vacibdir. Ətraf mühit, sosial və şəxsi faktorlar insanın peşə yolunu daha çox formalaşdırır.