İnternet şəbəkəsində keçən yeniyetməlik dövrü

Valideynlər bu zaman nə etməlidirlər?

Yeniyetmələrin çoxu İnternet şəbəkəsinin daimi istifadəçisidir. Bu isə yeniyetmənin ikili həyat yaşaması deməkdir. Onlar öz problemlərini xəyallarında, "tərki-dünyalıqda" axtardıqları dostları ilə həll etmək istəyirlər. Ancaq adi həyatda soyuqqanlıqla öz neytrallıqlarını saxlamağa səy göstərirlər. özlərini itirmiş bu yeniyetmələrin düşüncəsində hansı hisslərin olduğunu bilmək, anlamaq olduqca çətindir.

Ailədə həmişə çox sevilən, müdafiə olunan uşaq birdən-birə dəyişir, öz yaxınları ilə az-az görüşmək və münasibət saxlamaq istəyir. Valideynləri təəccüblənir: Görəsən, uşaq niyə belə qaradinməz olub? Niyə bizimlə danışmaq və fikirlərini bölüşmək istəmir? Cavab çox sadədir. O, özünü atılmış hesab edir, onu başa düşən yoxdur və  buna görə də qaradinməz olur. Köhnə üsullarla bunları öyrənmək istəyən valideynlər isə vəziyyəti daha da gərginləşdirirlər. Keçid yaş dövrü - yeniyetməlik  dövrü təkcə üşaqlar üçün deyil, həm də valideynlər üçün stresdir. Hər iki tərəf yeni rolda çıxış etməyi öyrənir və hərəkətlərini ölçüb-biçir.

Bir göz qırpımında avtoritar valideyndən uşaq üçün yaxın dosta çevrilmək mümkün deyil. Uşaq inanmayan adama birdən-birə ürəyindəki müqəddəs hissləri necə açıb söyləsin. Bəs uşağın etibarını necə qazanmalı? Necə onun əsl dostuna çevrilmək olar? Atalar  və analar üçün nəzərdə tutulmuş çoxlu sayda saytlar var ki, orada uşağı tərbiyə etməyin, onunla davranmağın yolları göstərilir. Gözüyumulu şəkildə həmin məsləhətlərə qulaq asmaq, əməl etmək özü də sadəlövhlük olardı. Axı həmin məsləhətlər orta statistik uşaqlar üçündür və burada sizin oğlunuzun və ya qızınızın şəxsi keyfiyyətləri, ümumiyyətlə, nəzərə alınmayıb. öz uşağınızın xasiyyətini nəzərə alaraq ona qarşı münasibətinizi, davranışınızı dəyişin və o, bunun süni, yalan olduğunu hiss etməsin.

Uşaq özünə qapılır və inanır ki, həyatda onu başa düşən yoxdur. Əgər siz onunla aranızda olan söhbəti təhlil etsəniz, ona dediyiniz sözlər yəqin ki, yadınıza düşər. Siz onu inandırmağa çalışmısınız ki, sənin düşündüyün  fikirlər həyatda boş və mənasız bir şeydir. Siz bununla da uşağı özünüzdən uzaqlaşdırmısınız. öz problemlərini bölüşmək, başqaları tərəfindən başa düşülmək keçid yaş dövründə hər bir yeniyetmənin ən böyük arzusu, istəyidir. Gündəlik qayğılarla, problemlərlə yüklənmiş, məqsədləri uşaqları geyindirmək və yedirtmək olan valideynlər isə uşağın mənəvi tərbiyəsi ilə məşğul olmağı unudurlar. Uşağı kitablarla, televizor və kompüterlə təkbətək qoyan valideynlər səhvən elə hesab edirlər ki , məişət komfortu bütün problemləri həll edəcək. Buna görə də uşaqlar evdə tapa bilmədikləri isti münasibətləri axtarmaq üçün həqiqi dostlarının yanına gedir və ya şəbəkədə kiminləsə münasibət qurmaq, əlaqə yaratmaq istəyirlər. Bu cür tərbiyə görən virtual məqsədli uşaqların sayı isə günbəgün artır. Məqsədli, virtual münasibətin əsl münasibətdən fərqi ondadır ki, İnternetə hamının özünün seçdiyi müəyyən bir maskası - iç üzü, siması var. Bu maska arxasında gizlənən yeniyetmə özünün mənfi emosiyalarını, ağır təəssüratlarının başqa virtuala - yeniyetmənin üstünə tökür.  O şəxsə ki, o, monitorun o biri başında mövqe tutub. Əgər qarşı tərəfdəki də yeniyetmədirsə, bu yaxşıdır. Bəs münasibət saxladığın, əlaqə yaratdığın adam yaşlıdırsa və bu münasibət adi münasibət deyilsə, onda necə olsun?

Belə vəziyyətdə uşağın təhlükəsizliyini necə təmin etmək olar? Bizim sizə verdiyimiz dostluq barədə məsləhətlərdən biri burada sizin köməyinizə çatacaq. öz uşağınıza yaxın dost olun və onun hansı saytlarla işləməsi, hansı musiqiyə qulaq asması, necə adamlarla əlaqə saxlaması ilə maraqlanın. Onun əsas məşğuliyyəti barədə nə qədər çox məlumatınız olsa, bir o qədər rahat olarsınız. Heç kəs sizi məcbur etmir ki, onun qulaq asdığı musiqini dinləyəsiniz, sevdiyi müğənnini  taturovka edəsiniz. Hər şey ölçüsündə, həddində olmalıdır. Əgər siz onun dinlədiyi musiqini sevmirsinizsə, özünüzü elə göstərin ki, siz də o musiqini sevirsiniz. Bu elə İnternetə də aiddir. Siz də, sizi təmsil edən şəxsdə çalışın ki, sayt məsələsində də yeniyetmələrlə ümumi dil tapasınız. Əgər sizin kompüterlə işləmək bacarığınız yoxdursa, kompüteri necə açmağın, sayta necə daxil olmağın əsas prinsiplərini sizə öyrətməyi uşağınızdan xahiş edin. Bu minvalla, sözlü-söhbətli, xoş bir axşam qismətiniz olacaq. Sizin aranızda baş verən dialoq qarşılıqlı münasibətlərinizə xoş təsir göstərəcək. Uşağınız isə hər şeydən əvvəl sizə nəyisə öyrətdiyi ilə fəxr edəcək.

Ancaq unutmayın ki, hələ gənc olsa da, sizin uşağınız artıq şəxsiyyət kimi formalaşıb və onun öz şəxsi həyatı var. Əgər uşaq sizinlə "əməkdaşlıq" etməkdən imtina edirsə, onu məcbur etməyəin, bir az gözləyin. Ola bilsin, bir müddət ötsün və siz övladınızı inandıra biləsiniz.

Əgər siz evdə və şəbəkədə dostluq əlaqələri qura bilmisinizsə, onda uşağınızın hansı forumları oxuduğuna diqqətlə baxın. Kəşfiyyatçılıq etməyin, sadəcə olaraq bu mövzuda onunla danışın. Əgər o sizə inanırsa, onda hər şeyi ona deyin: Uşağın xoşladığı İnternet saytında terrorizmə, ekstremizmə çağırışlara  səsləyən heç nə olmamalıdır. Başqa cür olsa, həyəcan təbili çalmağa dəyər. Burada da söhbətdən yaxşı üsul fikirləşə bilməzsən. İnternetdə  təbliğatın necə olduğunu uşağa başa salın. Bu cür məlumatlar böyüklər üçün nəzərdə tutulan qaydalarda çoxdur. Yadda saxlayın ki, siz təbliğata nə qədər tez başlasanız, əks təbliğatçıların sizin oğlunuzu və ya qızınızı inandırmaq şansı o qədər az olacaq. Siz də, övladınız da bilməmisiniz ki, şəbəkə məkanı siz istədiyiniz kimi təhlükəsiz deyil. Necə deyərlər, kim xəbərdardırsa, o, silahlıdır.

Rusiyanın www.content-filterinq.ru 

saytının materialları

əsasında hazırlanıb