“The New York Times”ın son araşdırması ABŞ-də informasiya texnologiyaları (IT) sahəsində yeni bir problemi gündəmə gətirib. Belə ki, bir neçə il əvvəl texnologiya sektorunda yaşanan yüksəlişdən ruhlanaraq bu sahəni seçən gənclər bu gün işsizlik və peşəkar məyusluqla qarşı-qarşıyadır. Problemə səbəb isə onların yerini tədricən süni intellektin (AI) tutmasıdır.

Parlaq vəd, reallıqla toqquşma

2010-cu illərin əvvəllərində texnologiya nəhəngləri universitet məzunlarına yüksək maaşlar və cəlbedici sosial paketlər vəd edirdilər. Məsələn, 2012-ci ildə “Microsoft” rəhbərliyində yer alan Brad Smith proqram təminatı üzrə mütəxəssislərə illik 100 min ABŞ dolları maaş, 15 min dollarlıq başlanğıc müavinəti və 50 min dollarlıq səhmlər paketi təklif edirdi.

Bu kimi təbliğatlar nəticəsində IT ixtisaslarına maraq kəskin şəkildə artdı. 2023-cü ilə qədər ABŞ-də bu sahədə təhsil alan tələbələrin sayı 170 mini keçdi ki, bu da 10 il əvvəlki göstəricidən iki dəfədən çoxdur.

Pandemiyadan sonra gələn enmə

Pandemiya dövründə texnologiya sahəsinə olan tələbatın müvəqqəti artması, sonradan tənəzzüllə əvəz olundu. Bir çox böyük texnologiya şirkətləri, hətta təcrübəli mütəxəssislər də daxil olmaqla işçi ixtisarına getdilər. Yeni məzunlar isə həm təcrübəsizlik, həm də artan rəqabət səbəbi ilə əmək bazarında çətinliklə üzləşdilər.

Süni intellekt rutin vəzifələri əvəz edir

Əvvəllər yeni məzunların yer aldığı sadə proqramlaşdırma, kodlaşdırma, test və texniki dəstək işləri indi süni intellekt tərəfindən avtomatlaşdırılır. Bu, yeni məzunlar üçün potensial iş sahələrinin getdikcə daralmasına səbəb olub.

Daha ciddi bir problem isə süni intellektin CV-lərin ilkin qiymətləndirilməsi və emalında istifadə olunmasıdır. Bir çox şirkətlər artıq namizədlərin sənədlərini insan resursları mütəxəssislərinə çatmadan əvvəl AI sistemlərindən keçirirlər. Bu isə bir çox namizədlərin, o cümlədən məzunların, vakansiya mərhələsinə belə keçmədən avtomatik şəkildə seçimdən çıxarılmasına səbəb olur.

Eyni zamanda, bəzi namizədlər CV-lərini süni intellektlə hazırlayırlar, lakin bu da istənilən nəticəni vermir. Beləliklə, namizəd çoxluğu və məzmun bənzərliyi səbəbilə fərqlənmək daha da çətinləşir.

Alternativ yol: sektor dəyişimi

Məzunların dövlət qurumlarında iş tapmaq cəhdləri də çox vaxt nəticəsiz qalır. Mənbənin istinad etdiyi bir məzun uzun axtarışdan sonra texnologiya şirkətində satış üzrə mütəxəssis vəzifəsini qəbul edib. Bu, nisbətən uğurlu nəticə hesab oluna bilər, çünki bir çox gənc peşə bacarıqlarına uyğun olmayan sahələrdə-məsələn, sürətli iaşə restoranlarında işləməyə məcbur qalır.

AI yalnız işin deyil, ümidlərin də rəqibi olacaq

Görünən odur ki, süni intellektin inkişafı informasiya texnologiyaları sahəsində inqilabi dəyişikliklərə səbəb olsa da, bu dəyişikliklər universitet məzunları üçün yeni çağırışlar yaradır. IT sahəsində karyera qurmaq istəyən gənclər artıq daha geniş biliklərə, fərqlənən bacarıqlara və sürətli uyğunlaşma qabiliyyətinə malik olmalıdırlar. Əks halda, AI yalnız işin deyil, ümidlərin də rəqibi olacaq.