Məktəblərdə şagirdlərin davranış problemlərini həll etmək üçün cərimələrin tətbiq edilməsinin ədalətli yanaşma, yoxsa problemi dərinləşdirən addım olub-olmaması müzakirə mövzusudur.

“Azərbaycan müəllimi” xəbər verir ki, Böyük Britaniyanın Toni Blair İnstitutunun son hesabatında məktəblərdə artan davranış problemləri ilə mübarizə aparmaq üçün valideynlərin cərimələnməsi təklif olunur. 

Bu təklifə əsasən, əgər valideynlər uşaqlarının intizamsız davranışlarını düzəltmək üçün məktəblə əməkdaşlıq etməsələr, onlar cərimə ödəməli olacaqlar. Bu yanaşma təhsil mühitini yaxşılaşdırmaq məqsədi daşısa da, onun həyata keçirilməsi və mümkün nəticələri ilə bağlı ciddi suallar yaranır. 

İnstitutun hesabatında məktəblərdə şagird davranışlarının ciddi şəkildə mənfiyə doğru getdiyi qeyd edilir. Müəllimlərin böyük əksəriyyəti sinifdə mütəmadi olaraq intizamsızlığa rast gəldiklərini bildirirlər. Hətta bəzi müəllimlər fiziki zorakılığa məruz qalırlar. Belə halların qarşısını almaq üçün təklif edilir ki, müəllimlər valideynləri övladlarının davranışı ilə bağlı görüşə çağırmaq səlahiyyətinə malik olsunlar. Əgər valideynlər bu çağırışlara məhəl qoymasalar, məsələ hüquq-mühafizə orqanlarına və digər müvafiq qurumlara yönləndirilə bilər. 

Bu təklifə qarşı çıxanlar hesab edirlər ki, valideynlərə cərimə tətbiq edilməsi onların məktəblərlə əlaqəsini daha da zəiflədə bilər. Məktəb rəhbərləri və təhsil ekspertləri bildirirlər ki, müəllimlər artıq kifayət qədər yükləniblər və məktəblərə əlavə inzibati yük yükləmək, onların əsas vəzifələri olan tədris prosesindən diqqətlərini yayındıra bilər.  

Bundan əlavə, belə bir cərimə sistemi sosial ədalətsizliklərə səbəb ola bilər. Sosial-iqtisadi çətinliklər yaşayan ailələr üçün bu cərimələr əlavə maddi yük yaradacaq və problemin həllinə kömək etmək əvəzinə onları daha da çətin vəziyyətə sala bilər. Problemli uşaqların valideynləri cərimə ödədikdən sonra onların davranışının dərhal düzələcəyini gözləmək isə real deyil. 

Bu problemin həlli üçün daha effektiv yollar tapmaq mümkündür. Birinci addım kimi məktəblərdə psixoloji dəstək xidmətlərinin artırılması və şagirdlərin sosial-emosional inkişafına daha çox diqqət yetirilməsi vacibdir. Valideynlərə dəstək proqramları, maarifləndirici seminarlar və məsləhətləşmələr təşkil edilməlidir. Çünki bəzi valideynlər uşaqlarının davranış problemlərini necə həll edəcəklərini bilmirlər və onlara doğru yanaşma göstərilməlidir. 

Eyni zamanda, müəllimlər üçün davranış idarəetməsi ilə bağlı əlavə təlimlər keçirilməli və məktəblərdə daha güclü dəstək mexanizmləri yaradılmalıdır. Yalnız müəllimlərə cəza vermək və valideynləri cərimələmək problemi həll etməyəcək. 

Toni Blair İnstitutunun təklifi sinifdəki nizam-intizamı təmin etmək baxımından diqqətçəkən olsa da, onun icrası real nəticələr verməyə bilər. Davranış problemlərinin həlli üçün təkcə cəza tədbirləri yox, eyni zamanda, maarifləndirmə, psixoloji dəstək və məktəb-valideyn əməkdaşlığı önə çıxmalıdır. Təhsilin keyfiyyətini artırmaq üçün uzunmüddətli və davamlı strategiyalar hazırlanmalı, hər bir şagirdin fərdi ehtiyacları nəzərə alınmalıdır. 

Cərimələr problemin yalnız səthi həllidir. Əsas hədəf uşaqların davranış problemlərinin kökünü araşdırmaq və onların sosial-emosional bacarıqlarını inkişaf etdirmək olmalıdır.