Bir çox tələbələr üçün yeni materialın öyrənilməsi prosesi balıqların müxtəlif istiqamətlərdə hərəkət etdiyi okeanda üzmək kimi hiss edilə bilər. Məlumatların özü də tələbələri sıxışdırır, onlarda narahatlıq, qeyri-müəyyənlik və hətta qorxu hissinə səbəb olur. Bundan əlavə, qiymətləndirilmə aparılması da tələbələri stres girdabına salır.

“Azərbaycan müəllimi” olaraq tələbələrə yeni materialın öyrənilməsi, qiymətləndirmələrdə uğur qazanmağın yolları ilə bağlı məsləhətləri təqdim edirik:

1. Ucadan deyin 

Tələbələr materialla ilk dəfə qarşılaşdıqda yaşıdları və ya müəllimləri ilə danışa bilsələr, bu onlar üçün faydalı olar. Etibarlı həmyaş və ya müəllimlə söhbət zamanı baş verən şifahi emal tələbəyə yeni mövzu ilə əlaqəli sınaq imkanı verir və onu inamla silahlandırır. Sınaq, səhv və dərhal verilən rəylər vasitəsilə tələbələr özlərini mövzunu həll etmək üçün təkbaşına yola çıxmağa daha inamlı hiss edirlər.

2. “Brain dump” 

Müəyyən müddət ərzində yeni materialı öyrəndikdən sonra tələbələrə boş bir kağız parçasına “brain dump”, yəni beyinlərini boşaltmağı təklif edin. Bu, tələbənin öyrənmə və bilik əldə etmənin baş verdiyini dərk etməsinə kömək məqsədi daşıyır, onun inamını artırmağa kömək edir, həmçinin müəllimin rəyini almaq və çatışmazlıqları görmək üçün faydalı bir yanaşmadır. Hər hansı suala cavab verməyə cəhd etməzdən əvvəl bu dəyərli yanaşmadan istifadə edin. 

Bəzi tələbələr üçün məlumatı yadda saxlamaq narahatlıq və çaşqınlıq yarada bilər. Dərindən nəfəs almaq, məlumatları boş bir səhifəyə “atmaq” və onun necə göründüyünü görmək tələbəni qiymətləndirmədə uğura hazırlayır. 

3. “Hamısı düz xətdə deyil” 

Bir çox tələbələr üçün öyrənmə xətti deyil. Qiymətləndirmə zamanı yadda saxlanılması lazım olan açarlardan biri odur ki, ilk sual başlamaq üçün yaxşı seçim olmaya bilər. Bəzən tələbə qiymətləndirmə zamanı ilk suala baxır və heç nə bilmədiyini düşünərək narahatlığa düşür. Bu, imtahanın qalan hissəsini də poza bilər. Bunun əvəzinə, tələbələr hərtərəfli yanaşmalı, bütün qiymətləndirməni nəzərdən keçirmək üçün bir az vaxt sərf etməli və özlərini əmin hiss etdikləri müsbət giriş nöqtəsi axtarmalıdırlar. Müəllimlər də yeni materialı öyrənmək üçün giriş nöqtəsini nəzərdən keçirdikcə hər bir uşağın fərqli giriş nöqtəsi ola biləcəyini qəbul etməlidirlər. Buna görə də multimodal olmaq vacibdir. 

4. Vizual və ya musiqili olun 

Bir çox tələbələrin rəssamlıq və musiqiçilik kimi yaradıcı tərəfləri var. Bu yaradıcı tərəfə toxunmaq tələbəni öyrənməyə və bilik əldə etməyə sövq edə bilər. 1970-ci illərin "Xoşbəxt günlər" adlı filmin bir səhnəsində musiqi baxımından istedadlı olan personaj Potsie öz biologiya testini həll etməyə çalışır. Məlumat onu sıxır və o, söz ehtiyatını mahnı şəklinə salmağın ona materialı mənimsəməsinə kömək edəcəyini anlayana qədər haradan başlayacağını bilmirdi. Potsie o andan etibarən tələbə kimi uğur qazanır və tamaşaçılar da onun bu yeni inamını hiss edir. Müəllimi onun materialı həqiqətən öyrəndiyinə inana bilmir, ona görə də Potsie “Qanını pompala” adlı mahnısını ifa etməklə onun səhv olduğunu sübut edir.