Müasir təhsil sistemində inklüziv öyrənmə mühiti yaratmaq getdikcə daha vacib bir mövzuya çevrilir. Fərqli bacarıq səviyyələrinə, öyrənmə üslublarına və ehtiyaclara malik tələbələrin bir sinif daxilində uğur qazanmasını təmin etmək üçün Universal Dizaynla Öyrənmə (UDL - Universal Design for Learning) yanaşması mühüm bir çərçivə təqdim edir. UDL-in əsas məqsədi tədris prosesini elə qurmaqdır ki, bütün tələbələr öz potensiallarını tam şəkildə açıb göstərə bilsinlər. 

“Azərbaycan müəllimi” xəbər verir ki, bu yanaşma tələbələrin bilikləri necə qəbul etdikləri, onları necə anladıqları və öyrəndiklərini necə ifadə etdikləri ilə bağlı çevik və fərdiləşdirilmiş yollar təqdim edir. Məsələn, bəzi tələbələr vizual materiallardan daha yaxşı öyrənir, digərləri isə praktiki məşğələlərdən faydalanır. UDL prinsipləri müəllimlərə bu fərqliliyi nəzərə alaraq dərs planlarını hazırlamağa və hər bir tələbəyə uyğun öyrənmə imkanları yaratmağa kömək edir. 

Araşdırmalar göstərir ki, tələbələr öyrənməni öz maraqları və güclü tərəfləri ilə əlaqələndirəndə dərsə olan maraqları artır. Buna görə də tələbəyönümlü yanaşmaların tədris prosesinə daxil edilməsi onların təhsil uğurlarını artırır. Xüsusilə də UDL çərçivəsində birbaşa təlim, tələbəyönümlü öyrənmə və multimodal ifadə vasitələrinin istifadəsi təhsildə inklüzivliyi təmin etməyə kömək edir. 

Bəzi tədqiqatçılar və pedaqoqlar hesab edirlər ki, ənənəvi müəllimyönümlü dərs metodları tələbələrin müstəqil öyrənmə bacarıqlarını məhdudlaşdıra bilər. Bunun əksinə, birbaşa təlim öyrənmə strategiyalarını açıq şəkildə təqdim etməklə və tələbələrə təcrübə üçün konkret dəstək verməklə onların müstəqilliyini artırır. Əsas məsələ bu metodları balanslı şəkildə tətbiq etmək və tələbələrə öyrəndiklərini tətbiq etməyə vaxt və məkan yaratmaqdır. 

Bunun üçün multimodal ifadə imkanları vacib rol oynayır. UDL çərçivəsində tələbələrin öz biliklərini müxtəlif formalarda ifadə etməsi üçün imkanlar yaradılmalıdır. Yəni yalnız yazılı yoxlamalar və testlər deyil, şifahi təqdimatlar, qrafik materiallar, videolayihələr, interaktiv texnologiyalar və digər vasitələrlə biliklərini nümayiş etdirmək imkanı verilməlidir. 

Müasir dövrdə texnologiyanın təhsilə inteqrasiyası UDL çərçivəsində yeni imkanlar yaradır. İnteraktiv rəqəmsal məzmun, fərdiləşdirilmiş tapşırıqlar, dərhal verilən rəy və qrafik təşkilatçılar tələbələrin dərsə cəlb olunmasını artırır. Xüsusilə təhsil platformaları və tətbiqlər sayəsində müəllimlər hər bir tələbənin ehtiyaclarına uyğun fərdi tapşırıqlar hazırlaya və onların inkişafını daha yaxından izləyə bilərlər. 

Bu yanaşma yalnız xüsusi təhsil ehtiyacları olan tələbələr üçün deyil, bütün tələbələr üçün faydalıdır. Çünki fərqli öyrənmə ehtiyaclarını qarşılamaq hər kəs üçün daha inklüziv və dəstəkləyici bir mühit yaradır. Bu həm də müəllimlərə tələbələrin inkişafına dair daha geniş perspektiv qazandırır və onların dərs prosesində daha aktiv iştirak etmələrini təmin edir. 

Ümumilikdə, Universal Dizaynla Öyrənmə prinsipləri müasir siniflərin daha inklüziv və fərdiləşdirilmiş olmasına imkan yaradır. Müəllimlər bu yanaşmanı tətbiq edərək tələbələrin müxtəlif öyrənmə üslublarını nəzərə ala, onların maraqlarına uyğun materiallar təqdim edə və öyrənmə prosesini daha cəlbedici edə bilərlər. Bu isə yalnız akademik göstəriciləri yaxşılaşdırmır, eyni zamanda, tələbələrin öyrənməyə qarşı motivasiyasını və özünəinamını artırır. 

Təhsil sistemlərinin əsas məqsədi yalnız bilik ötürmək deyil, hər bir tələbənin öz potensialını maksimum səviyyədə inkişaf etdirməsinə şərait yaratmaqdır. UDL bu məqsədə çatmaq üçün güclü və effektiv bir çərçivə təqdim edir.