“Çinin son on ildə yüksək texnologiyalar sahəsində qazandığı uğurlar təsadüfi deyil, dövlətin uzunmüddətli planlaşdırma və güclü elmi infrastruktur siyasətinin bəhrəsidir”.

“Azərbaycan müəllimi” xəbər verir ki, bu sözləri bu gün Bakıda “PAŞA Holding”in təşkilatçılığı ilə keçirilən beynəlxalq “INMerge” İnnovasiya Sammiti 2025-də (INMerge Innovation Summit 2025) “İnkişaf etməkdə olan bazarlar üçün innovativ ekosistemlər” mövzusunda panel müzakirə zamanı aparıcı Harvard professoru və qlobal strategiya eksperti Tarun Xanna deyib. 

Professorun istinad etdiyi “Anticipating Sputnik” adlı Harvard tədqiqatına görə, Çin 14 əsas yüksək texnologiya istiqamətində – robototexnika, qabaqcıl materiallar, mikroelektronika və fiber optiklər də daxil olmaqla – patent müraciətlərində artıq ABŞ-ni geridə qoyub. Khanna bu nəticəni 1957-ci ildə SSRİ-nin “Sputnik” peyki ilə ABŞ-də yaratdığı oyanış anına bənzədərək vurğulayıb ki, bu göstərici digər ölkələr üçün innovasiyaya daha çox sərmayə yatırmaq barədə ciddi siqnal olmalıdır.

Onun sözlərinə görə, belə bir irəliləyiş yalnız dövlətin “ictimai nemət” kimi elmi infrastruktur yaratması ilə mümkündür: “Siz bir araşdırma mərkəzi və ya texnoloji qurğu yaradırsınız, bu yeni imkanlar doğurur, həmin imkanlar ilkin resurslarla birləşərək daha çox yeniliklər yaradır və nəticədə artım baş verir”.

Professor bu prosesi məşhur “marşmellou testi” ilə müqayisə edərək bildirib ki, səbir və strateji baxış uzunmüddətli və çoxalan inkişafın əsas şərtidir: “Çin elmi infrastruktur qurmaqla illərlə nəticələrin yığılmasını gözləyib və bu gün texnoloji yüksəlişin meyvəsini toplayır”.

Xannanın fikrincə, bu model innovasiyaya can atan bütün ölkələr üçün nümunədir: elmi infrastrukturun qurulması və strateji səbir gələcəkdə sürətli və dayanıqlı iqtisadi inkişafın ən vacib açarıdır.